examenvoorbereiding CE Deel1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Nederlands

Examenvoorbereiding CE

Leesstrategieën

1. Globaal lezen: hoofdzaken uit de tekst halen
2. Verkennend lezen: titel, alinea, tussenkopjes, lay-out (afbeeldingen, kleuren etc)
3. Nauwkeurig lezen: de tekst helemaal begrijpen
4. Zoekend lezen: op zoek naar een specifiek item

Stappenplan intensief lezen

Voor: -> Lees eerst verkennend en globaal

Tijdens: -> Aanwijzingen inleiding

-> verbanden verschillende tekstdelen

-> onbekende woorden/beeldspraak

-> Tabellen/diagrammen

Na: samenvatten/terugkijken

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Dat wil zeggen dat er niet letterlijk wordt gezegd wat er wordt bedoeld. Stel dat je een wedstrijdje sprinten doet met een vriend of vriendin en een toeschouwer roept: ''Jullie gaan als een speer!''. Dan bedoelt deze vriendelijke man niet letterlijk dat jullie gaan als een speer.

Kernzin

• De kernzin is de belangrijkste zin in een alinea
• De kernzin geeft aan waar een alinea over gaat
• De kernzin vind je aan het begin of aan het eind van de alinea.
• De andere zinnen zijn een uitwerking van de kernzin

Bepaal de kernzin

Je kunt er dieren verzorgen. Je kunt ze voeden, borstelen en hun stal schoonmaken. Maar je kunt er ook veel leren. Meestal is er wel een medewerker die je van alles over de dieren kan vertellen. En bijna altijd staan er speeltoestellen en schommels. Kortom: er is genoeg te beleven op de kinderboerderij. 

Wat is de kernzin?

1. Je kunt er dieren verzorgen.
2. Kortom: er is genoeg te beleven op de kinderboerderij.
3. Je kunt ze voeden, borstelen en hun stal schoonmaken.
4. Meestal is er wel een medewerker die je van alles over de dieren kan vertellen.

Tekstverbanden

In een tekst staan vaak verschillende verbanden. Als je de verbanden ziet, begrijp je de tekst beter.

Let op signaalwoorden. Die geven het verband aan in de tekst.

Een aantal voorbeelden

Tekstverband	Signaalwoorden
Reden	daarom, omdat, namelijk
Tegenstelling	maar, echter, hoewel
Conclusie	kortom, dus
Oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, zodat

Jan heeft zijn vmbo-diploma gehaald, waardoor hij kan studeren.

1. Opsomming
2. Conclusie
3. Oorzaak en gevolg
4. Tegenstelling

Ik ga vandaag eerst naar school. Daarna ga ik sporten.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijd
4. Conclusie

Kortom, we winnen deze wedstrijd wel.

1. Tegenstelling
2. Tijd
3. Conclusie
4. Voorbeeld

TEN EERSTE........TEN TWEEDE

1. middel-doel
2. opsomming
3. oorzaak-gevolg
4. tegenstelling

VOORWAARDE

1. mits
2. waardoor
3. omdat
4. alles bij elkaar

Feit, mening of argument?

Feit: een feit kun je controleren.

Mening: een mening is iets wat iemand vindt.

Argument: een reden waarom je een bepaalde mening hebt. Je herkent een argument aan signaalwoorden, zoals: want, omdat, daarom, namelijk. 

Tekstdoelen

• informeren
• overtuigen
• overhalen
• amuseren
• instrueren/ instructie geven

Tekstsoorten

• column
• betoog
• krantenartikel
• handleiding
• gebruiksaanwijzing
• leesboek
• stripverhaal

Samengevat

Tekstsoort	Tekstdoel	Voorbeeld
informatieve tekst	informeren	krantenartikel
betogende tekst	overtuigen, mening beïnvloeden	recensie
overhalende/ activerende tekst	aansporen tot actie	folder
amuserende tekst	vermaken	boek, strip

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Onderwerp

• Het onderwerp geeft in één woord of in een aantal woorden aan, waar de tekst over gaat
• Het onderwerp is nooit een hele zin
• Je kunt het onderwerp vaak al uit de titel halen
• Vaak wordt het onderwerp letterlijk herhaald in de tekst

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Hoofdgedachte

• De hoofdgedachte van een tekst geeft in één zin de belangrijkste informatie uit de tekst weer
• Het is dus de kortst mogelijke samenvatting van een tekst
• Je kunt de hoofdgedachte formuleren door antwoord te geven op de vraag : "Wat zegt de schrijver over het onderwerp?"

Wat is de tekstsoort van deze tekst?

1. Betogende tekst
2. Informatieve tekst
3. Amuserende tekst
4. Instructieve tekst

Het heeft de afgelopen winter nauwelijks gevroren. Hierdoor zijn er dit voorjaar veel insecten.

1. middel - doel
2. oorzaak - gevolg
3. tegenstelling
4. vergelijking

Wat voor drogreden is dit?
Er ligt een eikenblad op de grond, dus de herfst komt eraan.

1. cirkelredenering
2. overhaaste generalisatie
3. persoonlijke aanval

Drogreden

Een drogreden, schijnreden  is een reden of redenering die niet correct is, maar wel aannemelijk lijkt. 

Verschillende soorten drogredenen:

• De onjuiste oorzaak-gevolgrelatie. ...
  
• De verkeerde vergelijking. ...
  
• De overhaaste generalisatie. ...
  
• De cirkelredenering. ...
  
• De persoonlijke aanval. ...
  
• Het ontduiken van de bewijslast. ...
  

Het vertekenen van het standpunt. ...

Het bespelen van het publiek.

Wat is een goede graadmeter om te kijken of de bronnen betrouwbaar zijn (tijdens het examen)?

1. Kijken of de auteurs autoriteiten zijn op dat gebied.
2. Aannames maken.
3. Naar de bron kijken die erbij genoemd staat

Hier wordt de volgende drogreden gebruikt:

1. Cirkelredenering
2. Persoonlijke aanval
3. Populistisch argument

Argumentum ad populum, consensus gentium, argument van de meerderheid, of 'populistische drogreden' is een redenatie waarbij een beroep wordt gedaan op de mening van de meerderheid (of veel mensen, populariteit) om te bewijzen dat een stelling waar is.

Wat voor soort fragment is dit?

1. betogend
2. informatief
3. amuserend

Indeling van teksten

Welke functies van een inleiding ken je?

functies van de inleiding

1: het onderwerp aankondigen of beschrijven

2: het aankondigen van de centrale vraag of probleem

3: de aandacht trekken (uitspraak of anekdote)

4: een korte samenvatting waar de tekst over gaat

5: een stelling /mening geven

6: de reden=aanleiding geven van de schrijver

7: iemand introduceren of 8: de opbouw tekst aankondigen

functies van de inleiding

Bedenk dat er andere functies mogelijk zijn:

-geven van een voorbeeld

-het uitspreken van een verwachting

-het beschrijven van een conclusie

-een aanbeveling verstrekken

En schrijvers combineren deze functies....

Noem een voorbeeld van een functie van het slot van een tekst

functies slot van een tekst

In het slot vind je vaak de hoofdgedachte van een tekst. De functie van het slot hangt tevens samen met het doel van de tekst.

Voorbeelden: -een tekst met een overtuigend doel heeft een conclusie in het slot

-als het doel van de tekst informeren is, dan kan het slot een samenvatting zijn.

functies van slot (bijvoorbeeld)

-conclusie

-een samenvatting

-een advies

-een waarschuwing

-een oproep

Noem een voorbeeld van een functie van een alinea

De functie van een alinea

Elke alinea heeft een functie. Bijvoorbeeld;

-aanbeveling (=advies)

-afweging (voor- en nadelen afwegen)

-argument (waarom vindt de schrijver dit?)

-bewering/standpunt (een mening die je vervolgen met argumenten moet onderbouwen)

De functie van een alinea

voorbeeld

-verklaring (=hoe is dit ontstaan?)

-toelichting (= extra informatie)

-conclusie (= een gevolgtrekking)

-gevolg (=wat zijn de gevolgen?)

-oorzaak (=de oorzaak ergens van)

De functie van een alinea

-samenvatting (=de tekst in enkele zinnen samengevat)

-opsomming (=een reeks van bijv. voorbeelden of verklaringen of meningen)

-tegenstelling: (het tegenovergestelde van wat eerder is geschreven)

Hoofd- en bijzaken

                                                                            Onderwerp van de tekst

                                                                                       Hoofddoel 

                                                       (informeren/overtuigen/instrueren/amuseren)

                                                       Hoofdzaken                                         Bijzaken

                            begin of einde van een tekst                                voorbeelden & extra uitleg

                     Feiten/eigenschappen onderwerp                          Verhelderen de tekst

    Hoofdzaken in één zin samen: hoofdgedachte                  anekdotes, grapjes, etc.

      Het herkennen van hoofd- en bijzaken moet je oefenen. Zie Studiemeter lezen & luisteren           

Vragen?

TIP 1

Lees eerst de vraag en ga daarna pas op zoek in de tekst of luister daarna pas het luisterfragment.

TIP 2

Er zijn altijd twee antwoorden zo goed als juist. De ene is vollediger dan de andere.

Tip 3

Beantwoord eerst de vragen die je weet en ga na afloop pas de vragen bij langs waarover je sterk twijfelt. Zo blijf je in de positieve 'flow'

Tip 4

Houdt de tijd in de gaten.