Syntheseles: verhaalelementen

• Nederlands
• Buitengewoon secundair onderwijs

Welke verhaalelementen ken je nog?

Het thema van een verhaal

= de kortst mogelijke omschrijving 

van het onderwerp van het verhaal

Welk thema past volgens jou bij deze boekcover?

Welk thema past volgens jou bij deze boekcover?

Welk thema past volgens jou bij deze boekcover?

De verhaallijn

= chronologische opeenvolging van gebeurtenissen in een verhaal. Begint met wat eerst gebeurt, wat daarna,...

Een verhaal kan meerdere verhaallijnen bevatten.

Schrijf de verhaallijn bij dit
fragment uit in puntjes.

De personages in een verhaal

Welke soorten personages ken je nog?

Welke hoofdpersonages ken je?

Protagonist

Antagonist

Nevenfiguur

Belangrijkste figuur

Komt soms voor in de titel van het verhaal

Harry Potter

oefent een belangrijke invloed uit op het hoofdpersonage: werkt het tegen, helpt het,.. 

Voldemort

De boze stiefmoeder uit Sneeuwwitje

Je komt er minder over te weten

Kan verschillende rollen spelen

Dobby, de huiself

Benoem de personages in dit fragment.

Benoem de personages in dit fragment.

Vertelperspectieven

Bij welk vertelperspectief bestaat er een grote afstand tussen de lezer en het hoofdpersonage?

1. Ik-verteller
2. Alwetende hij-verteller
3. Persoonlijke hij-verteller
4. Alwetende zij-verteller

Bij welk vertelperspectief volg je mee door de ogen van het hoofdpersonage?

1. Ik-verteller
2. Alwetende hij-verteller
3. Persoonlijke hij-verteller
4. Alwetende zij-verteller

Bij welk vertelperspectief weet je als lezer net iets meer dan het personage?

1. Ik-verteller
2. Alwetende hij-verteller
3. Persoonlijke hij-verteller

Waarom is de belevende ik perspectief belangrijk in een verhaal?

1. Het maakt het verhaal meer afstandelijk voor de lezer.
2. Het benadrukt de gedachten van andere personages.
3. Het zorgt voor een directe betrokkenheid van de lezer.
4. Het zorgt voor een objectieve weergave van gebeurtenissen.

Wat is een kenmerk van de vertellende ik?

1. Het beschrijft objectieve feiten en gebeurtenissen.
2. Het beschrijft de gedachten van andere personages.
3. Het vertelt gebeurtenissen vanuit een later perspectief.
4. Het vertelt gebeurtenissen vanuit directe ervaringen.

Wat is het verschil tussen een belevende ik en een vertellende ik?

1. De vertellende ik vertelt vanuit een ander perspectief.
2. De belevende ik vertelt vanuit eigen ervaringen.
3. De belevende ik vertelt vanuit een ander perspectief.
4. De vertellende ik vertelt vanuit eigen ervaringen.

Hoe beïnvloedt het perspectief van de verteller de beleving van het verhaal?

1. Het heeft geen invloed op de interpretatie van de lezer.
2. Het beïnvloedt alleen de setting van het verhaal.
3. Het bepaalt welke informatie de lezer krijgt en hoe de gebeurtenissen worden gepresenteerd.
4. Het verandert de persoonlijkheden van de personages.

Wat kenmerkt een alwetende verteller ten opzichte van een personele verteller?

1. Het gebruik van de ik-vorm in de vertelling.
2. De afwezigheid van beschrijvende passages.
3. Het feit dat de verteller kennis heeft over alle personages.
4. De beperkte toegang tot gedachten en gevoelens.

Hoe kan een lezer het perspectief van een personele verteller herkennen?

1. Aan de gedetailleerde beschrijvingen.
2. Doordat het verhaal wordt verteld vanuit het oogpunt van een personage.
3. Door de alwetendheid van de verteller.
4. Op basis van de dialogen.

Wat is het belangrijkste verschil tussen een personele en een alwetende verteller?

1. De vertelstijl van de auteur.
2. De setting van het verhaal.
3. De mate van kennis over de personages.
4. Het aantal hoofdpersonages.

Gisteren was ik in mijn kamer aan het zingen. Toen ik naar buiten keek, zag ik hem. Hij stond in het midden van de voortuin en staarde naar mijn raam. Ik heb naar hem gewuifd, maar hij reageerde niet. Toen ik klaar was met zingen bleef hij nog een paar tellen staan, net alsof hij op een bisnummer wachtte. Daarna liep hij weg. Misschien is hij gevoelig voor muziek. Zou kunnen.

Naar: Gewoon anders, Luc Descamps

1. Belevende ik-verteller
2. Vertellende ik-verteller
3. personele hij/zij-verteller
4. Auctoriële hij/zij-verteller

Automatisch ging Nick met de computermuis naar de plaats waar het Erebos-icoon stond. Of gestaan had. De rode E was weg. Shit. Gejaagd haalde Nick de dvd uit het hoesje en stopte hem in de drive. Daar was het installatievenster. Kijk eens aan. Perfect. Installeren. Het duurde een hele tijd, net als de eerste keer. Maar dat gaf niet, hij had geduld. Zo. Nu. Waar was het icoon? Hij kon het niet vinden, net zomin als het net geïnstalleerde programma. Hij zocht de hele harde schijf af, twee keer, drie keer. Niets. Nog een keer installeren. Wacht, misschien moest je de dvd eerst kopiëren? Zo ging het tenslotte als je hem doorgaf. Hij kopieerde en installeerde, twee keer, drie keer. Gaf intussen wanhopige klappen op de computer.

1. Belevende ik-verteller
2. Vertellende ik-verteller
3. personele hij/zij-verteller
4. Auctoriële hij/zij-verteller

Ik ga op mijn zij liggen en kijk opeens recht in de ogen van Gale. Heel even vervaagt de wereld om ons heen en zie ik alleen zijn rood aangelopen gezicht, de kloppende ader op zijn slaap, zijn half geopende mond terwijl hij weer op adem probeert te komen. 'Gaat het?' vraagt hij, en zijn woorden worden bijna overstemd door een ontploffing. 'Ja, ik denk niet dat ze me hebben gezien', antwoord ik. 'Ze komen in elk geval niet achter ons aan.' 'Nee, ze hebben blijkbaar een ander doelwit', zegt Gale. 'Dat weet ik, maar daar is alleen,...' We beseffen tegelijkertijd wat er aan de hand is.

Naar: Spotgaai, Suzanne Collins

1. Belevende ik-verteller
2. Vertellende ik-verteller
3. personele hij/zij-verteller
4. Auctoriële hij/zij-verteller

Jonas en Ben hebben ruzie. Jonas beweert dat Ben zijn vriendin heeft ingepikt. Ben ontkent alles. Daar zal zeker vuurwerk van komen. Vorig jaar hadden de jongens het al regelmatig met elkaar aan de stok. Jonas is de felste van de twee, hij geeft nooit op. Ben is eerder een stille jongen. Jonas wil ook nu winnen. De jongens staan tegenover elkaar, het gevecht kan beginnen. Terwijl de jongens zich voorbereiden, steekt Elise het ex-liefje van Jonas twee straten verder nietsvermoedend de straat over. De ruzie tussen de twee jongens zal deze keer niet op een gevecht uitdraaien.

1. Belevende ik-verteller
2. Vertellende ik-verteller
3. personele hij/zij-verteller
4. Auctoriële hij/zij-verteller

Laura is een ijverige studente, ze bereidt zich goed voor op de toets voor het vak Nederlands. Ze vindt dat haar vriendin Marie minder inspanningen levert.
Die is alweer op stap met de jongens. Ze heeft Marie wel gewaarschuwd, maar die heeft haar raad al weer in de wind geslagen. Als Marie de schoolfuif wil missen door een onvoldoende is dat haar probleem. Laura zal zich niet laten vangen.

1. Belevende ik-verteller
2. Vertellende ik-verteller
3. personele hij/zij-verteller
4. Auctoriële hij/zij-verteller

Verhaalelementen

• Je kan het thema van een verhaal benoemen
• Je kan de verhaallijn uitschrijven
•  Je kan het onderscheid maken tussen hoofd-, tegen- en nevenpersonages
• Je kan het vertelstandpunt toelichten