BSR 2(a)ha Cursus Taal §4 morfemen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

CURSUS 4: Taal   

paragraaf 1

§4 Morfemen

• Pak alvast je boek op blz. 96-97.
• Log in op LessonUp!

Cursus 4: TAAL

• Je weet hoe woorden gevormd worden (morfologie).
• Je weet wat morfemen, voorvoegsels (prefixen) en achtervoegsels (suffixen) zijn.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• terugblikken op de vorige les;
• Paragraaf 4 van Cursus 4: Taal  behandelen;
• in gesprek over de begrippen  morfologie, woordvorming, voor- en achtervoegsel (prefix en suffix) en morfeem.

• Gebruik je iPad alleen als dat nodig is.
  
• Als de docent aan het woord is, is de rest van de klas stil.
  
• Als een klasgenoot aan het woord is,
  is de rest van de klas stil.
  
• Kortom, we luisteren naar elkaar en weten wanneer we mogen praten.

De regels tijdens de lessen Nederlands

Waardoor kan een taal veranderen?

Een                                               is een middel om dat wat je wilt zeggen, treffender of mooier uit te drukken.

moedertaal

stijlfiguur

neologisme

Een                                              is een andere taal dan je moedertaal, die je leert in het land waar die taal gesproken wordt.

tweede taal

stijlfiguur

neologisme

Een                                               is een nieuwgevormd woord in een bestaande taal: kijkfile, ramptoerisme en plofkip. 

tweede taal

stijlfiguur

neologisme

Paragraaf 4: morfemen
blz. 96-97

Wat?	Cursus 4 Taal, paragraaf 4 Morfemen Havo : opdracht 1 (blz. 96-97).
Hoe?	Zelfstandig. De eerste vijf minuten in stilte, daarna overleggen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	4 minuten. Daarna gaan we afronden.
Klaar?	Maak een samenvatting van de cursus Taal tot nu toe. Leer de woorden van woordenschat paragraaf 1 en 2.

Oriënteren

Disrespectvol?

www.instagram.com

Morfologie

is de leer van woordvorming. Woordvorming is de manier waarop nieuwe woorden gevormd worden. Dit gebeurt op verschillende manieren: 

- afleidingen: 

- samenstellingen: 

- verbuigingen: 

- vervoegingen: 

Is een stukje dat voor een woord wordt geplakt om een nieuw woord te maken. Ook wel een prefix genoemd.

• Anti, her, mini, non, wan, inter.
  ver- : verbouwen, verkopen
  on- : ongunstig, oneerlijk
  ont- : ontmoedigen, onteigenen
  her– : herexamen, heroverwegen

Een voorvoegsel

Koppel de voorvoegsels aan het juiste woord.

bouwen

koppelen

rekenen

vriendin

vijand

ver-

ont-

be-

ex-

aarts-

Is een stukje dat achter een woord wordt geplakt om een nieuw woord te maken. Ook wel een suffix genoemd.

• -baar, -heid, -ing, -loos.
  -heid : schoonheid, traagheid
  -lijk : koninklijk, hoofdzakelijk
  -loog, -logie : technoloog, psychologie
  –rijk: belangrijk, omvangrijk

Een achtervoegsel

Koppel de achtervoegsels aan het juiste woord.

twee

schoon

ruim

psycho

twijfel

-ling

-heid

-te

-loog

-achtig

www.schrijftwijfel.nl

Soms loopt het gebruik van voor- en achtervoegsels uit de hand. Er onstaan dan woorden die eigenlijk helemaal niet bestaan, maar best vaak worden gebruikt. 

Hoe veel woorden uit het filmpje gebruik jij wel eens?

Vol = vol

www.instagram.com

Wat?	Cursus 4 Taal, paragraaf 4 Morfemen Havo : opdracht 2 t/m 4 (blz. 96-97).
Hoe?	Zelfstandig. De eerste vijf minuten in stilte, daarna overleggen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	10 minuten. Daarna gaan we afronden.
Klaar?	Maak een samenvatting van de cursus Taal tot nu toe. Leer de woorden van woordenschat paragraaf 1 en 2.

Havo kan aan de slag

Uitlegfilmpje!

Vwo: gezamenlijk tekst lezen (tekst 1 op blz. 96-97).

Wat?	Cursus 4 Taal, paragraaf 4 Morfemen. Havo : opdracht 2 t/m 4 (blz. 96-97). Vwo : opdracht 1 t/m 4 (blz. 96-97).
Hoe?	Zelfstandig. De eerste vijf minuten in stilte, daarna overleggen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt (4 B's).
Tijd	10 minuten. Daarna gaan we afronden.
Klaar?	Maak een samenvatting van de cursus Taal tot nu toe. Leer de woorden van woordenschat paragraaf 1 en 2.

Huiswerk voor de volgende les

• Je weet hoe woorden gevormd worden (morfologie).
• Je weet wat morfemen, voorvoegsels (prefixen) en achtervoegsels (suffixen) zijn.

Lesdoelen

Op welke manier verandert onze taal?
Noem er eentje.

Leg in eigen woorden uit hoe woorden in onze taal worden gevormd.

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?

Neem deel onze LessonUp klas

Wat kun je hier vinden?

• LessonUps
• Video's
• Handige websites 

Klassencodes:

u2ha: pwsot

u2aha: byxfa