3.5 De kolonie Nederlands-Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 2

Op stoom

3.5 De kolonie Nederlands-Indië

Tijd van Burgers & Stoommachines (1800 - 1900)

Programma van vandaag

• Opstart & Leerdoelen                                                      (± 5 min.)
• Uitleg 3.5: De kolonie Nederlands-Indië                  (± 15 min.)
• Filmpje: Kritiek op Nederlands-Indië                       (± 15 min.)
• Aan de slag!                                                                     (± 10 min.)
• Afsluiting                                                                            (± 5 min.)

Leerdoelen 3.5

Hoofddoel

Aan het einde van deze presentatie kun je in eigen woorden uitleggen
hoe Nederland omging met de kolonie Nederlands-Indië.

Kernbegrippen

• Kolonialisme
• Nationalisme
• Imperialisme
• Cultuurstelsel
• Ethische politiek

Nederlands-Indië

• 17e eeuw:   Handelskantoren langs de kust.
  
  
• 18e eeuw:   VOC in handen van de overheid
  
  

• 19e eeuw:   Nederlands-Indië
  
  Europeanen waren in de 19e eeuw extreem trots op hun eigen land en cultuur:
  nationalisme
  
  Zij waren de besten en lieten dat graag zien

    door andere landen te overheersen:

    imperialisme

Het cultuurstelsel

 (1830-1870)

• Doel:
   Indië moet weer winstgevend
   (voor Nederland) worden

• Met dat geld kan Nederland een
    modern land worden.

Hoe werkte het cultuurstelsel?

• Javaanse boeren moeten 1/5 deel van 
   hun land verbouwen met producten
   voor de Nederlanders: 
   koffie, thee en indigo 
  

• Javaanse boeren krijgen hiervoor een
   plantloon dat erg laag was.
  
  
• Javaanse boeren moeten jaarlijks
   66 dagen herendiensten verrichten:  
   Aanleg van wegen, kanalen en spoor

🏵

🌴

🌴

🌴

🕳

🌴

🕳

🛢

🛢

🛢

Koffie

☕️

⚽️

🌴

🍚

🍚

🍚

🍚

🖇

🖇

🚬

🌴

🚬

Goud

🏵

🌴

🛢

🌴

🌴

☕️

🛢

🌴

🍭

🏵

🏵

☕️

Palmolie

🌴

Tabak

🚬

Aardolie

🛢

Suikerriet

🍭

Kolen

🕳

Rubber

⚽️

Rijst

🍚

Tin

🖇

Thee

🍵

🍵

🍵

Positieve gevolgen 

voor Nederland

• Nederlands-Indië was binnen een
   paar jaar weer winstgevend voor
   Nederland.
  

• Infrastructuur (wegen, kanalen,
   bruggen en spoorwegen) in
   Nederland zijn vrijwel geheel
   betaald door de handelswinsten
  

Negatieve gevolgen 

voor Nederlands-Indië

• Het beste land moest voor het
   cultuurstelsel worden gebruikt.

• Hongersnoden.

• Vaak meer dan 66 dagen 
   herendiensten verrichten.

• Plantloon was laag en bleef laag.

Max Havelaar

• Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.
  

• Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), schuilnaam van Eduard Douwes Dekker

• Belangrijkste protest tegen het 
   cultuurstelsel
  

Liberalen in Nederland aan de macht (1848)

• Cultuurstelsel wordt uitvoerd door de NHM, een staatsbedrijf. 

• Liberalen willen economische vrijheid en niet dat de overheid zich bemoeit met de economie.

• Ze willen dat óók particuliere ondernemers een bedrijf op Java kunnen starten

Ethische politiek

• Ontstaat rond 1900 in Nederland

• Nederland wil iets terugdoen voor
   de Indonesische bevolking 
   (Ereschuld)

• Beschaving en cultuur bijbrengen

De Ethische politiek

• Verbetering van het onderwijs
  
  
• Verbetering van de zorg
  
  
• Verbetering van de landbouw

De gevolgen van beter onderwijs

• Sommige Indonesiërs gingen in 
   Nederland studeren en leerden daar
   over vrijheid en democratie

• Gevolgen: 
   Ontstaan nationalisme in
   Nederlands-Indië.
  
   Roep om onafhankelijkheid

Huiswerk

Lezen:
3.5 De kolonie Nederlands-Indië

Maken:

• Onderdeel B Opdracht 1
• Onderdeel C Opdracht 1 t/m 7

Welke producten werden in het cultuurstelsel verbouwd?

1. koffie, thee en indigo
2. specerijen, tabak en indigo
3. koffie, thee en specerijen
4. tabak, koffie en zout

Goed of fout?
Het cultuurstelsel werd in heel Nederlands-Indië
ingevoerd.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?

In het cultuurstelsel draaide het om de levering
van cultuurproducten aan de Nederlanders.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?

De boeren waren erg blij met de cultuurprocenten.

1. Goed
2. Fout

Welk bedrijf was verantwoordelijk voor het cultuurstelsel

1. VOC
2. HMA
3. VED
4. NHM

Op welke manier gingen de Nederlanders met het bestuur van Java om?

1. Ze ontsloegen de meeste vorsten en zetten er nieuwe Javaanse vorsten voor in de plaats.
2. Ze ontsloegen de meeste vorsten en zetten er nieuwe Nederlandse ambtenaren voor in de plaats.
3. Ze lieten het grotendeels intact en plaatsen er een Nederlandse bestuur naast en boven.
4. Ze haalden het hele inheemse bestuur weg en plaatsten er een Nederlands bestuur.

Op welk eiland werd het cultuurstelsel ingevoerd?

1. Sumatra
2. Java
3. Bali
4. Molukken