Les 24 - Betrekkelijk Voornaamwoord

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Planning

• Je kunt uitleggen wat een betrekkelijk voornaamwoord is en hoe het gebruikt wordt in een Nederlandse zin.
• Je kunt een betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent aanwijzen in een Nederlandse zin.
• Je kunt een betrekkelijk voornaamwoord herkennen en vertalen in een Latijnse zin.

Hoe herken je een bijzin ook alweer?

Woordjesbingo: Voegwoorden

• Maak een tabel van 3×3 in je schrift.
  
• Schrijf in ieder vakje een betekenis van een van de voegwoorden op HB p. 130 en 131.

• De docent noemt Latijnse woorden op. Als je een woord in jouw bingokaart hebt staan, streep je die af.
  
• Als je een rij vol hebt, roep je bingo!
  
• Valse bingo is als een kip door het lokaal lopen en de rijtjes van groep 1, 2 en 3 opdreunen.

• Prijsje: Eerste horizontale rij en eerste verticale rij.
  

Betrekkelijk voornaamwoord

Voorbeeld in NL?

Betrekkelijk voornaamwoord

De man, die daar loopt, is mijn vriend.

De man, die jij ziet, is mijn vriend.

Welk verschil tussen 1e en 2e 'die'?

Betrekkelijk voornaamwoord

In de eerste zin: onderwerp

In de tweede zin: lijdend voorwerp

Maar: slaat in beide zinnen terug op de man (onderwerp)

De man, die je ziet

Betrekkelijk voornaamwoord: die

Verwijst naar?

De man, die je ziet

Betrekkelijk voornaamwoord: die

De man: antecedent (belangrijke term!)

Betrekkelijk voornaamwoord

De man, die daar loopt, is mijn vriend

De man, die jij ziet, is mijn vriend

Hoe noemen we het onderstreepte zinsdeel?

Belangrijke termen

Betrekkelijk voornaamwoord

Antecedent

Betrekkelijke bijzin

Het schilderij dat jij hebt opgehangen, hangt scheef.

Betr. Vnw.

Antecedent

Daar is het meisje van wie ik een mail kreeg.

Betr. Vnw.

Antecedent

Het eerste argument was onzinnig, maar het tweede dat ze gaf, zette ons aan het denken.

Betr. Vnw.

Antecedent

We zien bepaalde soldaten in die stad, met wie de onzen willen vechten.

Betr. Vnw.

Antecedent

LA: Andere naamval

Vir, qui venit, amicus est.

De man, die komt, is een vriend.

Vir, quem vides, amicus est.

De man, die je ziet, is een vriend.

LA: gedeeltelijke congruentie

Puella, quae venit, amica est.

Het meisje, dat komt, is een vriendin.

Puellae, quas vides, amicae sunt.

De meisjes,  die je ziet, zijn vriendinnen.

Belangrijke regel

Vir, quem vides, amicus meus est.

Het antecedent en het betrekkelijk voornaamwoord komen altijd overeen in geslacht en getal, maar niet altijd in naamval.

Qui, quae, quod

Zelfde vormen als bijvoeglijk vragend voornaamwoord 

(zie HB p. 128)

dat ev

gen ev

dat mv

abl ev

nom mv

cui

cuius

quae

quibus

quo

Voorbeelden naamvallen

Vir, cuius canem vides, amicus est.

Voorbeelden naamvallen

Vir, cuius canem vides, amicus est.

De man, van wie/wiens hond je ziet, is een vriend.

Urbem, quam aedificamus, Romam vocamus.

1. De stad, waarin wij bouwen, noemen wij Rome.
2. De gebouwde stad noemen wij Rome.
3. De stad, die wij bouwen, noemen wij Rome.
4. Welke stad die gebouwd is noemen wij Rome?

Populus, cuius rex erat Romulus, Romae vivebat.

1. Romulus was koning van het volk dat in Rome leefde.
2. Het volk dat Romulus als koning had, leefde in Rome.
3. Het volk, waarvan Romulus koning was, leefde in Rome.
4. Welk volk had Romulus als koning en leefde in Rome?

Urbs, cui muros Romulus aedificabat, erat Rome.

1. De stad, waarvoor Romulus muren bouwde, was Rome.
2. De stad, waarvan Romulus de muren bouwde, was Rome.
3. Romulus bouwde muren voor de stad, die Rome was.
4. De stad, die met muren door Romulus was gebouwd, was Rome.

Maak oefenzinnen

Mandatum XIII en Mandatum XIV (zinnen 1 t/m 3)