Les 6: Klimaatscenario's en zoetwaterbeheer

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

LEZEN 10 min

Lezen

https://nos.nl/artikel/2504016-klimaatdilemma-voor-nederland-hoe-lozen-we-de-rivieren-in-een-steeds-hogere-zee

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

B                A                B                C        

      Lesdoel

De leerlingen kennen ten minste de volgende gevolgen van klimaatverandering voor Nederland: zeespiegelstijging, veranderde neerslagpatronen, en onregelmatiger regiem van rivieren. 

Ze kunnen uitleggen hoe deze gevolgen invloed hebben op waterbeheer, overstromingsrisico's en verdroging in Nederland. Ze kennen de vier deltascenario's. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten dat het klimaat verandert.

2. De leerlingen weten waarom de zeespiegel stijgt.

3. De leerlingen weten dat het neerslagregiem verandert.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Klimaatverandering

Zeespiegelstijging	Neerslagpatronen	Regiem rivieren
1.	2.	3.
	.

?

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Klimaatscenario's

Lage temperatuurstijging en gematigde toename van winterneerslag.

Hogere temperatuurstijging en sterke toename van winterneerslag, droge zomers.

Zeer hoge temperatuurstijging en extreme winterneerslag.

Extreem hoge temperatuurstijging, zeer droge zomers, en zeer natte winters.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Wat ga jij merken?

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Verdroging

Waarom een probleem?

- Landbouw?

- Huishoudens?

- Polders?

- Dijken?

- Verzilting?

- Prioriteiten stellen watergebruik?

- Flexibel waterpeil IJsselmeer?

- Omgekeerde drainage?

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Omgaan met droogte

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Zoetwaterbuffer

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Controle van begrip:
Wat zijn de vier belangrijkste gevolgen van klimaatverandering voor Nederland?

Zeespiegelstijging, temperatuurstijging, veranderde neerslagpatronen, onregelmatiger regiem van rivieren.

Controle van begrip:
Hoe beïnvloedt de zeespiegelstijging het
waterbeheer in Nederland?

De zeespiegelstijging zorgt voor hogere waterstanden in de zee en rivieren, wat extra druk zet op dijken en waterkeringen. Het vereist versterking van bestaande infrastructuren en mogelijk nieuwe oplossingen voor kustbescherming.

Controle van begrip:
Beschrijf hoe veranderde neerslagpatronen de risico's
van overstromingen en droogte in Nederland beïnvloeden.

Veranderde neerslagpatronen kunnen leiden tot intensievere regenbuien, wat het risico op overstromingen vergroot, vooral in stedelijke gebieden. Aan de andere kant kan langere periode van droogte leiden tot verdroging van landbouwgrond en natuurgebieden, wat extra maatregelen vergt om voldoende water beschikbaar te houden.

Controle van begrip:
Wat zijn de vier KNMI'23-klimaatscenario's en
hoe verschillen ze in termen van temperatuurstijging en neerslagverandering?

G+ (Gemiddeld +): Lage temperatuurstijging en gematigde toename van winterneerslag.

W+ (Warm +): Hogere temperatuurstijging en sterke toename van winterneerslag, droge zomers.

G++ (Gemiddeld ++): Zeer hoge temperatuurstijging en extreme winterneerslag.

W++ (Warm ++): Extreem hoge temperatuurstijging, zeer droge zomers, en zeer natte winters.

Zelf aan de slag

Zeespiegelstijging zorgt voor hogere __________ in de zee en rivieren.

Hogere temperaturen leiden tot meer __________ en droogte.

Veranderde neerslagpatronen kunnen leiden tot intensievere __________.

waterstanden

verdamping

regenbuien

Zelf aan de slag

Onregelmatiger regiem van rivieren vraagt om __________ waterbeheer.

Zeespiegelstijging zet extra druk op dijken en __________.

De vier deltascenario's helpen bij het plannen van __________.

flexibel

waterkeringen

waterbeheer

Zelf aan de slag

Afnemende groei scenario leidt tot minder druk op __________.

Euro-Scenario zorgt voor een __________ aanpak van waterbeheer.

Regionale samenwerking focust op regionale oplossingen en __________.

waterbronnen

gecoördineerde

samenwerking

     Kleine afsluiting

Zeespiegelstijging

Temperatuurstijging

Neerslagpatronen

Regiem van rivieren

Waterbeheer

Verdroging

Klimaatscenario's

Strategische zoetwateropslag

Flexibel waterbeheer

Waterkeringen

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

(Aan)tekeningen

Tekening 1.
Stuwcomplexen bij Driel, Amerongen en Hagestein

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

Oud examenvraag

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

30 maximumscore 2

- Uit het antwoord moet blijken dat er door het veranderde

neerslagregiem ook vaker lange droge perioden optreden (1p)

- Uit het antwoord moet blijken dat het water vanuit het IJsselmeer (in

tijden van droogte) over meerdere provincies verdeeld moet worden /

het IJsselmeer een nationale functie als waterbuffer heeft (1p)

      Grote afsluiting

De leerlingen kennen ten minste de volgende gevolgen van klimaatverandering voor Nederland: zeespiegelstijging, veranderde neerslagpatronen, en onregelmatiger regiem van rivieren. 

Ze kunnen uitleggen hoe deze gevolgen invloed hebben op waterbeheer, overstromingsrisico's en verdroging in Nederland. Ze kennen de vier deltascenario's. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

https://quizlet.com/join/MpbntExdJ?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

 Vraag 1

(R) 1 punt

Nederland ondervindt verschillende gevolgen van klimaatverandering. 

Geef vier belangrijke gevolgen van klimaatverandering voor Nederland.

Zeespiegelstijging, temperatuurstijging, veranderde neerslagpatronen, onregelmatiger regiem van rivieren.

Vraag 2 

(T1) 2 punten

Door zeespiegelstijging en veranderde neerslagpatronen staat Nederland voor uitdagingen in het waterbeheer. Leg uit hoe zeespiegelstijging het waterbeheer in Nederland beïnvloedt.

Zeespiegelstijging zorgt voor hogere waterstanden in zee en rivieren, wat extra druk zet op dijken en waterkeringen. Dit vereist versterking van bestaande infrastructuur en mogelijk nieuwe oplossingen voor kustbescherming.

Vraag 3 

(T2) 2 punten

Veranderde neerslagpatronen hebben zowel risico's als voordelen voor Nederland. Beschrijf hoe veranderde neerslagpatronen de risico's van overstromingen en droogte in Nederland beïnvloeden en noem één maatregel om deze risico's te beperken.

Veranderde neerslagpatronen kunnen leiden tot intensievere regenbuien, wat het risico op overstromingen vergroot, vooral in stedelijke gebieden. Aan de andere kant kan langere periode van droogte leiden tot verdroging van landbouwgrond en natuurgebieden. Een maatregel om deze risico's te beperken is het aanleggen van waterbergingsgebieden.

Vraag 4 

(T1) 3 punten

De gevolgen van klimaatverandering voor Nederland omvatten zeespiegelstijging, temperatuurstijging, veranderde neerslagpatronen, en onregelmatiger regiem van rivieren. Nederland wordt geconfronteerd met de volgende gevolgen van klimaatverandering: __________, __________, __________, en __________. Deze gevolgen hebben invloed op het waterbeheer en verhogen de risico's van __________ en __________. De vier deltascenario's zijn: __________, __________, __________, en __________.

Nederland wordt geconfronteerd met de volgende gevolgen van klimaatverandering: zeespiegelstijging, temperatuurstijging, veranderde neerslagpatronen, en onregelmatiger regiem van rivieren. Deze gevolgen hebben invloed op het waterbeheer en verhogen de risico's van overstromingen en verdroging. De vier deltascenario's zijn: Afnemende groei, Euro-Scenario, economische globalisering, en regionale samenwerking.