*Deel 3 Herhaling Grammatica zinsdelen, vwo2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom 2vf

Grammatica zinsdelen - herhaling vwo 1

Na vandaag:

• Weet je verschil tussen een werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde
  
• Weet je wat een bijwoordelijke bepaling is 

Wat gaan we doen?

• Herhaling werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde
• Aan de slag (15 minuten)
• Bespreken opdracht 
• Aan de slag (resterende tijd) 

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde (wg) bestaat uit alle werkwoorden van de zin.

Het wg zegt wat het onderwerp doet.

Het wg bestaat uit de pv + de andere werkwoorden in de zin, als die er zijn.

Werkwoordelijk gezegde

Voorbeeldzinnen:

- Gijs / wil / voor zijn verjaardag / al zijn vrienden / uitnodigen.

ow= Gijs  wg= wil uitnodigen

- Voor zijn verjaardag / nodigt / Gijs / al zijn vrienden / uit. 

ow= Gijs  wg= nodigt uit (want het hele werkwoord is uitnodigen)

Let op: als de woordjes te of aan het vóór een werkwoord staan, horen te en aan het bij het wg. 

- Mijn jonge broertjes / zitten / naar een film / te kijken.

ow= mijn jonge broertjes  wg= zitten te kijken

- Op het grasveld / zijn / mijn klasgenoten / aan het voetballen.

ow= mijn klasgenoten  wg= zijn aan het voetballen. 

Naamwoordelijk gezegde

• Bestaat uit een werkwoordelijk deel en een naamwoordelijk deel
• Het werkwoordelijk deel bevat alle werkwoorden uit de zin. Een van deze werkwoorden is een vorm van een koppelwerkwoord.

Naamwoordelijk gezegde

• Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit 2 delen:
  
• Het ww. deel:  kww (+ hww)
  
• Het nw. deel: de eigenschap van het onderwerp (het ond IS/WORDT iets)

• De president van de VS is erg oud.
• Werkwoordelijk deel: is
• Naamwoordelijke deel: erg oud
• Naamwoordelijk gezegde: is erg oud

Welke werkwoorden zijn koppelwerkwoorden?

Koppelwerkwoorden

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken en voorkomen)

Naamwoordelijk gezegde

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

zie je hieronder een handeling (werkwoordelijk gezegde) of een eigenschap (naamwoordelijk gezegde)?

Mijn sokken zijn rood-met-wit.

Je bent gek!

De goudvis zwemt naar boven.

Mario duimt voor zijn dochter.

Het meisje houdt van zand.

Deze tas draag ik op mijn rug.

Gisteren was Stewie weer boos.

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een lijdend voorwerp.
Juist of onjuist?

1. Juist
2. Onjuist

Mijn vriend wordt leraar.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij gaat naar huis.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De baby wordt groot.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Welk gezegde?
Zijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Saskia blijft iedere dag naar school rennen.

De politie vangt de boef.

In 1929 werd Jopie de eerste Miss Holland.

Sturen jullie de uitnodigingen voor het feest op tijd weg?

Lieke Martens is de beste voetbalster ter wereld geworden.

Jan is een lieve jongen

Aan de slag

Ga naar Nieuw Nederlands, de Brug, Grammatica zinsdelen.

Maak opdracht 4 en 5.

Opdracht 4 - A

a Vanavond / zal / de directeur / de geslaagden / hun diploma’s / uitreiken.

pv = zal

ow = de directeur

wg = zal uitreiken

Vraag: Wat zal de directeur uitreiken?

lv = hun diploma’s

Vraag: Aan wie zal de directeur hun diploma’s uitreiken?

mv = de geslaagden

Opdracht 4 - B

Zal / dat schilderij van Mondriaan / door de gemeente Den Haag / worden (/) verkocht?

pv = Zal

ow = dat schilderij van Mondriaan

wg = Zal worden verkocht

Vraag: Wat dat schilderij van Mondriaan worden verkocht?

lv = --

Vraag: Aan wie zal dat schilderij van Mondriaan worden verkocht?

mv = --

Opdracht 4 - C

c In de kantine / zal / de sponsor / alle scheidsrechters / trakteren / op koffie met gebak.

pv = zal

ow = de sponsor

wg = zal trakteren

Vraag: Wie zal de sponsor trakteren?

lv = alle scheidsrechters

Vraag: Aan wie zal de sponsor alle scheidsrechters trakteren?

mv = --

Opdracht 4 - D

d Op de A28 / staan / twee motoragenten / bekeuringen / uit te delen / aan snelheidsduivels.

pv = staan

ow = twee motoragenten

wg = staan uit te delen

Vraag: Wat staan twee motoragenten uit te delen?

lv = bekeuringen

Vraag: Aan wie staan twee motoragenten bekeuringen uit te delen?

mv = aan snelheidsduivels

Opdracht 4 - E

Kunnen / deze Indische olifanten / zonder moeite / die zware boomstammen / verplaatsen?

pv = Kunnen

ow = deze Indische olifanten

wg = Kunnen verplaatsen

Vraag: Wat kunnen deze Indische olifanten verplaatsen?

lv = die zware boomstammen

Vraag: Aan wie kunnen deze Indische olifanten die zware boomstammen verplaatsen?

mv = --

Opdracht 4 - F

Kan / Marianne / mij / vanmiddag / een kilo appels / meebrengen / van de markt?

pv = Kan

ow = Marianne

wg = Kan meebrengen

Vraag: Wat kan Marianne meebrengen?

lv = een kilo appels

Vraag: Voor wie kan Marianne een kilo appels meebrengen?

mv = mij

Opdracht 5 

1 Na drie uur in het zwembad / waren / de leerlingen van klas 1C / bekaf.

ow = de leerlingen van klas 1C

ng = waren [bekaf]

2 In Nederland / zullen / de liedjes van André Hazes / altijd / bekend / blijven.

ow = / de liedjes van André Hazes

ng = zullen [bekend] blijven

3 Later / wordt / Heleen van Velsen / vermoedelijk / een beroemde danseres.

ow = Heleen van Velsen

ng = wordt [een beroemde danseres]

Opdracht 5 

4 De toets van muziek / bleek / behoorlijk lastig / te zijn.

ow = De toets van muziek

ng = bleek [behoorlijk lastig] te zijn

5 Zou / meneer Van Houten / volgend jaar / de beste docent Frans / blijven?

ow = meneer Van Houten

ng = Zou [de beste docent Frans] blijven

6 Meestal / zijn / de films van Steven Spielberg / erg spannend.

ow = de films van Steven Spielberg

ng = zijn [erg spannend]

Bijwoordelijke bepaling

Geeft antwoord op vragen als: Hoe? Hoelang? Hoe ver? Waar? Waardoor? Waarom? Waarover? Wanneer? Waarheen? 

VB: Mijn vader gaat elke dag met de auto naar zijn werk. (Wanneer? Hoe? Waarheen?)

Bevat deze zin een bijwoordelijke bepaling?

De oppas wachtte op het schoolplein op haar oppaskinderen.

1. Nee, de zin bevat geen bijwoordelijke bepaling.
2. Ja, de zin bevat één bijwoordelijke bepaling.
3. Ja, de zin bevat twee bijwoordelijke bepalingen.

Aan de slag

Maak opdracht 6 van De Brug Grammatica Zinsdelen (blz 248)