hoofdstuk 8

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Arbeidsverdeling

Verdeling van werk of onderdelen van werk, taakverdeling

 

Gevolgen arbeidsverdeling

Zowel positief

Als negatief

Wat is arbeidsverdeling?

1. De verdeling van alle werkende mensen over de bedrijfstakken
2. De verdeling van taken die één persoon moet doen op zijn werk.
3. Al het werk bij bedrijven is verdeeld in verschillende banen.
4. De verdeling van taken door je chef of baas.

Kies uit leidinggevende of uitvoerende. Sarah is teamleider bij een zorginstelling zij is

1. Leidinggevende
2. Uitvoerende

Wat is een uitvoerende functie

1. houd zich bezig met voeding van werknemers
2. voert taken uit
3. Geeft de leiding aan andere mensen

Wat betekent specialisatie?

1. Je richten op het werk wat je goed doet
2. 1 ding tegelijk doen
3. Iets bijzonders maken
4. Een takenlijst voor een maand maken

H8§2 Het stukadoorsbedrijf

Arbeidsproductiviteit: Gemiddelde productie van een werknemer in een bepaalde tijdsduur

of van een groep werknemers

Uitrekenen productiviteit

Je hebt 2 gegevens nodig:

De periode waarover je de productiviteit wilt berekenen

én de productie

H8 par. 2

Joost maakt 35 rekensommen  in 12 uur

Pim maakt 42 sommen in 10 uur

Wie heeft er een hogere AP(Arbeidsproductiviteit)?

Joost 35 : 12 = 2,9 sommen per uur

Pim 42 :10 = 4,2 sommen per uur

H8 par. 2

Formule voor ap:

Productie : aantal uur/dag/week = de ap per werkende

Formule voor een groep ap:

totale productie in een periode : totaal aantal arbeidsuren = ap 

DUS: (wat is er gemaakt) : (in hoeveel tijd) =  ap

8.3 Nieuwe technieken

Vervangen van menselijke arbeid door machines heet Mechanisering: denk aan een heftruck of een tractor

Als het denkwerk door computers wordt overgenomen heet dit: Automatisering

Denk aan bestelsysteem in supermarkt

Door automatisering/mechanisering

kunnen ondernemers:

• de arbeidsproductiviteit verhogen
• de loonkosten per product verlagen
• de prijzen van producten verlagen

Gevolg van lagere prijzen

• verbetert concurrentiepositie
• stijgt de vraag naar producten

Wanneer wordt het denkwerk vervangen door een computer?

1. automatisering
2. mechanisatie

8.3 nieuwe technieken

Productiecapaciteit = hoeveel kan er gemaakt worden als je alle machines en personeel inzet

Als er niet genoeg werk is dan is er : onderbezetting

De bezettingsgraad is de werkelijke productie in procenten van de productiecapaciteit   50 prodcap 100   deel/geheel x 100%

50/100 x 100% = 50%

Arbeidsproductiviteit is hoog als personeel

• snel kan werken
• goed gemotiveerd is voor werk
• weinig moeite heeft met het werk

Verhoging arbeidsproductiviteit

door nieuwe technieken

Vraagt om scholing van de medewerkers

Hierdoor verhoging productiviteit

Verhoging arbeidsproductiviteit

Technologische ontwikkeling

Automatisering, mechanisering en robotisering

Specialisatie

Arbeidsverdeling, iedereen doet waar hij/zij goed in is

Scholing

Bijscholing zorgt voor beter opgeleid personeel

Investeren en innoveren

Door mechanisering en automatisering hebben bedrijven dure kapitaalgoederen nodig zoals machines, computers en robots.

Hierdoor worden nieuwe producten ontwikkeld.

Innovatie is goed voor economische groei

Marktonderzoek

Onderzoek om de markt in kaart te brengen voor jouw/nieuw product.

Gevolgen van innovatie

Scholing

Ongeschoold werk wordt minder gevraagd

Wat is innovatie?

1. technologische ontwikkeling
2. uitvindingen doen
3. het toepassen van uitvindingen
4. investeringen van bedrijven

Wat zijn de gevolgen van nieuwe technologie??

1. Prijzen stijgen
2. Belasting wordt verhoogd
3. Loonkosten dalen
4. Laaggeschoold werk verdwijnt

Innovatie kan gevolgen hebben voor de werkgelegenheid.
Geef aan welke technische vernieuwing de meeste gevolgen heeft voor de werkgelegenheid.

1. De curved tv-screens worden in een grotere uitvoering gemaakt.
2. Er wordt onderzoek gedaan naar automatische registratie van rijden in files.
3. In veel fabrieken worden robots geïnstalleerd.
4. Er komt een tv-zender speciaal voor smartphones.

Concurrentiepositie wordt beter

Innovatie  zorgt voor hogere arbeidsproductiviteit

Dus lagere kosten

Dus beter dan je concurrent

Nieuwe producten 

Innovatie zorgt voor nieuwe producten

Kost veel geld door bijv. onderzoek

Monopolie

• Monos = 1 / polein = verkopen
• Eén aanbieder
• Veel vragers
• Homogeen product (producten zijn precies hetzelfde)

Voorbeeld:

De NS, bankbiljetten, elektra.

Oligopolie

• Weinig aanbieders en veel vragers  
  
• Heterogene goederen → producenten moeten met elkaar concurreren 
  
• Homogene goederen → klanten letten vooral op de prijs (er kan een prijzenoorlog ontstaan) 
  
• Specialistische kennis nodig
• toegankelijkheid beperkt
• transparantie gering

Monopolistische concurrentie

• Veel aanbieders  veel vragers
• Producten lijken op elkaar, maar elke aanbieder is uniek
• Voor de klant is er een verschil wie levert of wat het merk/soort is (heterogeen goed) 
• Komt veel voor
• bv eigenheimers, bintjes, etc

Volkomen concurrentie

• Veel aanbieders en veel vragers 
• Prijs wordt bepaald door vraag en aanbod (aandelen)
• Het maakt de vragers niet uit wie levert (homogeen goed)

Aantal aanbieders	Aantal vragers	Aard van het product	Marktvorm	Voorbeeld
veel	veel	homogeen	volkomen concurrentie	Aandelenmarkt Valutamarkt
veel	veel	heterogeen	monopolistische concurrentie	horeca Kledingzaken
Weinig	Veel	Beide	Oligopolie	supermarkten
1	veel	Homogeen	Monopolie	Trein

Kenmerken van een marktvorm

Wat voor een marktvorm vormen de terrasjes in Maastricht?

1. Volkomen concurrentie
2. Monopolie
3. Oligopolie
4. Monopolistische concurrentie

Bij monopolistische concurrentie is er altijd sprake van heterogene producten.

1. juist.
2. onjuist.

Hieronder staan vijf marktvormen. Geef van elke martkvorm aan of het gaat om een monopolie of een oligopolie. Sleep de zinnen naar de juiste plek.

Monopolie

Oligopolie

Uitgifte van rijbewijzen

Internet

NS

Microsoft

Onderwijs

Plaats de vier marktvormen in volgorde van veel concurrentie op de markt tot weinig tot geen concurrentie op de markt.

Oligopolie

Monopolie

Volkomen concurrentie

Monopolistische concurrentie

Hoeveel aanbieders zijn er bij een monopolie?

1. Veel
2. Weinig
3. 1

Welke van de volgende antwoorden is geen eigenschap van de marktvorm volkomen concurrentie?

1. Veel aanbieders en veel vragers
2. Heterogeen product
3. Transparante markt
4. Vrije toe- en uittreding