Les 2 - vo bovenbouw - Week van het geld 2025
1 / 13
Lesson duration is: 50 minIntroduction
Dit is de tweede les van de lessenreeks voor de Week van het geld 2025. In deze les denken de leerlingen na over financiële keuzes. Wat zouden zij in een bepaalde situatie doen en waarom? Ze ervaren dat financiële keuzes invloed hebben op hun gelddroom. Ze bedenken manieren om extra geld te verdienen en ze stellen prioriteiten: als ik mijn gelddroom wil verwezenlijken, wat kan ik dan doen en wat kan ik beter niet doen? Ook denken ze na over verleidingen en bedenken ze hoe ze omgaan met tegenslagen.
Instructions
Items in this lesson
Slide 1 - Slide
This item has no instructions
Slide 2 - Slide
7 minuten
Introductievideo
Bekijk de video. Ga dan in gesprek over wat leerlingen gezien en gehoord hebben. Wat valt op? Wat is herkenbaar? Vragen die je kunt stellen:
- Wie heeft er een bijbaantje en wat verdien je daarmee? Zo niet, verdien je ergens anders geld mee?
- Wat is het gekste klusje waarmee je ooit geld hebt verdiend?
- Waar geef jij het meeste geld aan uit? Weet je hoeveel?
Bespreek kort wat de leerlingen hebben meegenomen uit de vorige les.
- Wie heeft er extra gelet op zijn/haar uitgaven?
- Zijn er dingen die je anders doet om dichter bij je gelddroom te komen?
- Wie heeft er extra geld gespaard?
- Optioneel: Wie heeft er thuis ook gepraat over geld? Heb je daar ideeën of inzichten van gekregen?
Slide 3 - Slide
3 minuten
Bespreek de lesdoelen met de leerlingen. Kunnen de leerlingen de doelen uitleggen? Wat zijn voorbeelden van financiële keuzes? Wat betekent het stellen van prioriteiten? Waarom is dat soms lastig? Laat de leerlingen een voorbeeld noemen uit hun eigen leven.
Slide 4 - Slide
3 minuten
In de vorige les hebben de leerlingen hun gelddroom verwoord en hebben ze berekend hoeveel ze daarvoor moeten sparen. Nu gaan de leerlingen in gesprek over situaties die invloed hebben op hun spaargeld. Ze denken na over financiële keuzes en wat de invloed daarvan is op hun gelddroom.
Op de volgende slide worden verschillende situaties getoond. De leerlingen denken eerst voor zichzelf na en bespreken het antwoord vervolgens in een groepje van vier. Hierna bespreek je de vraag klassikaal en kun je de inhoud verdiepen door het stellen van extra vragen.
Slide 5 - Slide
2 minuten
Vertel dat leerlingen straks nadenken over financiële keuzes en wat de invloed daarvan is op hun gelddroom. Op de volgende slides worden verschillende situaties getoond. De leerlingen denken eerst voor zichzelf na en bespreken het antwoord vervolgens in een groepje van vier. Hierna bespreek je de vraag klassikaal en kun je de inhoud verdiepen door het stellen van extra vragen.
Slide 6 - Slide
6 minuten
Bespreek de situatie, wat zouden de leerlingen doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:
- Als je besluit maar één ding te doen. Waar zou je dan voor kiezen en waarom?
- Als je besluit het allemaal te doen, dan heb je waarschijnlijk extra geld nodig. Hoe kun je extra geld verdienen? Denk out of the box!
- Hoe heeft jouw keuze invloed op je gelddroom?
Wist je dat 45% van de jongeren rijk wil worden? Dat is een hele grote gelddroom. Veel jongeren zien beleggen, een eigen onderneming starten en handelen in crypto’s als een effectieve manier om hun doel te bereiken. Hoe is dat voor de leerlingen in jouw klas? Weten ze waar je op moet letten en welke risico’s dit met zich mee kan brengen? Neem eens een kijkje op deze site.
Slide 7 - Slide
6 minuten
Bespreek de situatie, wat zouden de leerlingen doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Zoek in het klassengesprek de nuance op. Stel vragen als:
- Wie zou er nog een lening aangaan? Bij wie en wat zijn de risico’s hiervan?
- Welke oorzaken kun je bedenken voor het ontstaan van schulden bij jongeren tussen de 12 en 18 jaar? Denk aan AfterPay, het afsluiten van abonnementen, crypto, beleggen, druk voelen om mee te gaan in de nieuwste trends, het aangaan van een lening (bij vrienden), het moeten betalen van een verzekering voor je scooter, reiskosten en gokken.
- Waar let je op bij het kopen van een nieuwe telefoon? Moet deze van een bepaald merk zijn? Is een tweedehands of refurbished telefoon ook goed? Welke afweging maak jij?
- Hoe heeft jouw keuze invloed op je gelddroom?
Wist je dat 30% van de jongeren weleens problemen met geld ervaart? Ze geven aan dat ze soms meer geld uitgeven dan er binnenkomt, schulden hebben bij familie of vrienden of spullen kopen op afbetaling. Hoe is dat voor de leerlingen in jouw klas? Bron.
Slide 8 - Slide
6 minuten
Bespreek de situatie, wat zouden de leerlingen doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:
- Wie heeft er weleens iets gekocht na het bekijken van een video op social media?
- Wat is er nodig om jou een product te laten kopen?
- Hoe kun je advertenties op social media herkennen?
- Reclamemakers zijn uit op jouw geld! Ze proberen je te verleiden. Wie kan er een voorbeeld noemen of een reclame laten zien waar jij echt gevoelig voor was?
- Denk je dat influencers altijd achter het product staan dat ze promoten? Uit onderzoek blijkt dat jongeren weten dat influencers lang niet altijd achter hun product staan. Maar onbewuste beïnvloeding ligt toch op de loer. Merken de leerlingen daar iets van?
- Hoe heeft deze keuze invloed op je gelddroom?
Achtergrondinformatie
Influencers zijn mensen die invloed hebben op hun volgers op sociale media, zoals YouTube, TikTok, Snapchat en Instagram, doordat ze hun mening of aanbevelingen volgen. Reclame, vooral via influencers, is vaak subtieler dan traditionele reclame. In plaats van een directe advertentie is de boodschap verweven in de content die mensen toch al graag bekijken. Dit maakt het moeilijker om het verschil te zien tussen reclame en 'echte' inhoud. Influencers spelen vaak in op psychologische technieken zoals sociale bewijskracht (iedereen koopt het, dus het moet wel goed zijn) en schaarste (beperkte aanbiedingen). Dit kan ervoor zorgen dat mensen iets kopen dat ze eigenlijk niet nodig hebben.
Ook het algoritme speelt een grote rol in welke reclames je te zien krijgt. In je feed zie je vooral mensen die op jou lijken en producten die jij ook graag zou willen hebben. Deze reclame op maat maakt de verleiding nog groter.
Het is belangrijk dat consumenten, zoals jongeren, leren kritisch te kijken naar reclame en de invloed van influencers. Dit houdt in dat ze zich bewust moeten zijn van de technieken die gebruikt worden om hen te verleiden iets te kopen en dat ze moeten nadenken over wat ze echt nodig hebben versus wat hen wordt aangepraat.
Wist je dat veel jongeren zich laten beïnvloeden door influencers bij het nemen van financiële beslissingen? Dit pakt niet altijd slecht uit hoor! 39% van de jongeren heeft hier geld mee verdiend, 46% geld bespaard en 29% heeft geld verloren. Hoe is dat voor de leerlingen in jouw klas?
Jongeren die (een deel van) hun geld zelf verdienen, denken dat ze zich beter kunnen weren tegen de invloed van influencers. Hoe denken de leerlingen in jouw klas hierover? Bron.
Slide 9 - Slide
6 minuten
Bespreek de situatie, wat zouden de leerlingen doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:
- Heb jij bepaalde gewoontes waar je elke maand geld aan uitgeeft?
- Heb je weleens iets gekocht waar je later spijt van had? Iets dat je niet nodig had of nooit hebt gebruikt? Hoe zou je kunnen voorkomen dat je zulke aankopen doet?
- Hoe heeft jouw keuze invloed op je gelddroom?
Wist je dat 30% van de jongeren het lastig vindt om zich te wapenen tegen impulsaankopen en dat online aankopen, denk aan kleding en in-game aankopen, sneller worden gedaan dan in een fysieke winkel. Geldt dat ook voor de leerlingen in jouw klas?
Van impulsaankopen heb je vaker spijt dan van geld dat je aan een gelddroom hebt uitgegeven. 83% van de jongeren heeft weleens spijt van iets dat ze gekocht hebben. Ligt dit percentage in jouw klas hoger, lager of komt het overeen? Bron.
Slide 10 - Slide
6 minuten
Bespreek de situatie, wat zouden de leerlingen doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:
- Welke vaste lasten hebben je ouders? Denk aan kosten voor water, elektriciteit, huur of hypotheek.
- Wie kan zich vinden in de keuze van de ouders om een bijdrage per douchebeurt te vragen?
- Zou je per douchebeurt betalen of liever een groter bedrag vooruitbetalen? Waarom?
- Hoe heeft jouw keuze invloed op je gelddroom?
Wat is het gevolg?
Les 2
-
+
Kleine spontane uitgaven zoals naar de film of een drankje in de stad kunnen best.
Een lening aangaan bij een vriend. Why not?! Ik betaal hem later terug.
Als iets in de aanbieding is, mag ik het best kopen. Het is dan tenslotte goedkoper.
Gewoontes zijn lastig af te leren, maar je gaat je best doen! Geen drankjes of snacks in de pauze meer voor jou.
Je wordt bijna 18, dan moet je opeens allerlei dingen zelf gaan betalen. Gelukkig krijg je dan ook toeslagen, win-win?
First things first
Slide 11 - Drag question
5 minuten
De situaties van net staan weergegeven op het bord. De leerlingen slepen de kaartjes naar een plek op de lijn. Waar past het kaartje het best volgens hen? De lijn loopt van ‘negatieve invloed op het bereiken van je gelddroom’ tot ‘positieve invloed op het bereiken van je gelddroom’.
Geef de leerlingen als tip dat ze de stelling die de meest negatieve invloed heeft op hun gelddroom als eerste op de lijn plaatsen. Anders kunnen er mogelijk wat problemen binnen het programma ontstaan.
Bekijk samen de lijnen die de leerlingen hebben neergelegd. Komt de volgorde van de kaartjes overeen of zijn er grote verschillen? Stel vragen als:
- Oranje. Ga in op de frequentie van bepaalde uitgaven. Stel, je gaat elke week naar de film, zou je het kaartje dan op een andere plek zetten?
- Geel. Aan hoeveel geld denk je bij een lening? Is er een verschil tussen een lening € 100 of € 50?
- Blauw. Kennen de leerlingen voorbeelden van onlogische redeneringen als het over geld gaat? Zoals: ‘Ik bestel meer, want dan hoef ik geen verzendkosten te betalen’ of ‘Ik heb € 10 korting in de supermarkt, dus van die tien euro kan ik nu iets anders kopen. Dat is dan gratis’. Wie herkent deze creatieve, maar onlogische berekeningen?
- Roze. Welke afweging maak je in je hoofd als je iets wel of niet koopt? Bij wie gaan uitgaven soms spontaan, zonder er echt over na te denken?
- Paars. Wat verandert er allemaal als je 18 wordt? Wie weet wat je dan allemaal moet regelen? Denk aan het aanvragen van een DigiD en zorgverzekering, zorgtoeslag regelen, belasting terugvragen voor je bijbaan. En hoe zit dat met studiefinanciering? Op de website Wijzer in geldzaken vind je meer informatie.
Slide 12 - Slide
5 minuten
Bespreek de dilemma's van de vorige slides kort na. Stel vragen als:
- Hoe zou jij extra geld kunnen verdienen? Waar zou je dat geld dan voor willen gebruiken?
- Hoe kun je omgaan met groepsdruk?
- Wat voor effect hebben reclames en influencers op jou?
Laat de leerlingen met deze bril nog eens naar hun maandoverzicht kijken. Zouden ze, met de kennis van nu, volgende maand iets anders doen? Wat voor effect heeft dat op hun spaarplan?
Vertel dat de leerlingen in de volgende les een begroting gaan maken. Dat geeft inzicht in hoeveel er binnenkomt en hoeveel geld je hebt om uit te geven. In een begroting beschrijf je waar je je geld aan uit wilt geven. Begroten helpt je om keuzes te maken.
Slide 13 - Slide
1 minuut
Sluit de les af. Laat de leerlingen nadenken over wat ze echt willen realiseren en welke keuzes ze moeten maken om dat doel te bereiken.
Optioneel
Take-home-opdracht: vraag ook thuis om tips en tricks om geld te besparen of bij te verdienen. Welke afwegingen maken zij bij het nemen van financiële beslissingen? Hoe kunnen zij jou helpen bij het bereiken van je gelddroom?
