14-06 scheidbare werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Herinnering: boekopdracht 2
• Voorkennis en herhaling: persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en onderwerp
• Uitleg: scheidbare werkwoorden
• Zelfstandig:
  Opdrachten van 2.3 C en 2.2 D 

• Terugkijken

Doelen van deze les:

• Je kunt aangeven wat de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp in de zin zijn.

dinsdag 15 juni

Inleveren: boekopdracht 2

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
  
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

Het werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijke gezegde (wg).

Het onderwerp van een zin

Het onderwerp is het zinsdeel waarover in de rest van de zin iets gezegd wordt.

Het onderwerp vind je door de vraagproef of de getalsproef te gebruiken.

De vraagproef

Bij de vraagproef stel je de vraag:
wie of wat + alle werkwoorden (werkwoordelijk gezegde)?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

De getalsproef

Bij de getalsproef verander je de persoonsvorm van het enkelvoud naar het meervoud (of andersom). Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Denzel Dumfries vindt Memphis Depay een geweldige speler, omdat hij heel makkelijk scoort.
Wat zijn de persoonsvormen?

Denzel Dumfries vindt Memphis Depay een geweldige speler, omdat hij heel makkelijk scoort.
Wat zijn de onderwerpen?

Scheidbare werkwoorden

Sommige werkwoorden kun je splitsen. Deze werkwoorden noem je scheidbare werkwoorden.

Opbellen en afwassen bijvoorbeeld.

Let op!

Als het woordje ‘te’ voor een werkwoord staat, of de combinatie ‘aan het’, dan hoort dit ook bij het werkwoordelijke gezegde.

Hij weigerde de bal naar hem te schieten.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. weigerde
2. weigerde schieten
3. weigerde hem
4. weigerde te schieten

Wie neem je daarvoor mee?
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. je
2. neem
3. neem mee
4. mee

Die jongen valt niet zo op in de klas.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Zelf aan de slag!

Afmaken:

2.3 Voegwoord, samengestelde zin 
C. Deel 2: Zinsdeel: Samengestelde zin

Maken: 
2.2 Voorzetsel, scheidbare werkwoorden

D. Deel 2: Zinsdeel: Scheidbare werkwoorden

Het lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Stel de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp?

Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp.

De buurman heeft gisteren een nieuwe auto gekocht.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. heeft gekocht
2. de buurman
3. gisteren
4. een nieuwe auto

Voorbeeldzinnen
Wat is het lijdend voorwerp?

1. Dorien en Lotte aaiden mijn broertje over zijn hoofd.

2. Soufiyan gaf Rachid een stomp.

3. Shay had nog een graag een kop koffie willen drinken.

Zelf aan de slag!

2.4 Persoonlijk voornaamwoord
C. Deel 2: Zinsdeel: Lijdend voorwerp, onderwerp

Wat is de pv en het wg?

1. Lucas kan heel goed tennissen.

2. Egeron en Gui hadden eigenlijk snoep willen kopen.

3. Heeft Noortje een goed cijfer gehaald vandaag?

4.  Bewoners van een woning in het Brabantse Nispen vonden zondagochtend een slapende inbreker in hun auto in de garage.