31-05 Les Fictie / non-fictie

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Terugblik: het lijdend voorwerp
• Lezen
• Doornemen en doen: boekopdracht 2
• Uitleg: documentaire
• Samen: documentaire kijken en bespreken
  
• Afsluiten en vooruitblik naar volgende week

Doelen van deze les:

• Je hebt vandaag aan de tweede boekopdracht gewerkt.
  
  
• Je kunt uitleggen wat een documentaire is.
  
  
• Je kunt uitleggen waar een documentaire over gaat.

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

Voorbeeldzinnen
Wat is de pv?

1. Mijn kat krabde stukjes uit mijn nieuwe vloerkleed. 

2. Maartje wilde haar naam veranderen in Marije.

3. Tony en Brian hebben een geheim verklapt.

4. Wilt u opnieuw genieten van een compleet verzorgde vakantie?

Karel vindt de kleur rood de mooiste kleur.
Wat is de persoonsvorm in de zin?

1. Karel
2. de kleur rood
3. vindt
4. de mooiste kleur

Halil en Dekra hebben een kat uit het asiel gehaald.
Wat is de persoonsvorm?

1. Halil
2. Halil en Dekra
3. gehaald
4. hebben

Het werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijke gezegde (wg).

Halil en Dekra hebben een kat uit het asiel gehaald.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. een kat
2. Halil en Dekra
3. hebben gehaald
4. hebben

Zou Annemarie dat willen doen?
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. zou
2. zou willen doen
3. Annemarie
4. zou dat willen doen

Het onderwerp van een zin

Het onderwerp is het zinsdeel waarover in de rest van de zin iets gezegd wordt.

Het onderwerp vind je door de vraagproef of de getalsproef te gebruiken.

De vraagproef

Bij de vraagproef stel je de vraag:
wie of wat + alle werkwoorden (werkwoordelijk gezegde)?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

De getalsproef

Bij de getalsproef verander je de persoonsvorm van het enkelvoud naar het meervoud (of andersom). Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Halil en Dekra hebben een kat uit het asiel gehaald.
Wat is het onderwerp?

1. een kat
2. Halil en Dekra
3. hebben gehaald
4. hebben

Zou Annemarie dat willen doen?
Wat is het onderwerp?

1. zou
2. zou willen doen
3. Annemarie
4. zou dat willen doen

Voorbeeldzinnen
Wat is het onderwerp?

1. De buurman heeft gisteren een nieuwe auto gekocht.

2. Dorien en Lotte stonden gisteren in de krant.

3. Ik was altijd erg bang voor de tandarts.

4. Shay had nog een graag een kop koffie willen drinken.

Het lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Stel de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp?

Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp.

De buurman heeft gisteren een nieuwe auto gekocht.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. heeft gekocht
2. de buurman
3. gisteren
4. een nieuwe auto

Voorbeeldzinnen
Wat is het lijdend voorwerp?

1. Dorien en Lotte aaiden mijn broertje over zijn hoofd.

2. Soufiyan gaf Rachid een stomp.

3. Shay had nog een graag een kop koffie willen drinken.

Zelf aan de slag!

2.4 Persoonlijk voornaamwoord
C. Deel 2: Zinsdeel: Lijdend voorwerp, onderwerp

Wat is de pv en het wg?

1. Lucas kan heel goed tennissen.

2. Egeron en Gui hadden eigenlijk snoep willen kopen.

3. Heeft Noortje een goed cijfer gehaald vandaag?

4.  Bewoners van een woning in het Brabantse Nispen vonden zondagochtend een slapende inbreker in hun auto in de garage.