Mediawijsheid 1 Invloed van social media op individueelniveau

• Mediawijsheid
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Invloed van (sociale) media op het individu

Mediawijsheid 1

Beïnvloeden van groepsprocessen:

Je begeleidt en beïnvloedt door middel van jouw pedagogisch en didactisch handelen groepsprocessen (zoals groepsvorming en conflicten) en de interactie tussen leerlingen, zodat een veilig en sociaal (leer)klimaat ontstaat en alle leerlingen mee kunnen doen en erbij horen (inclusie). Je bevordert kansengelijkheid door vanuit diversiteit te denken bij het maken van keuzes in samenwerking en groepsvorming(sprocessen). Je benadert de leerlingen als onderdeel van een groep. Je geeft leerlingen inzicht in eigen houding en gedrag en de invloed daarvan op anderen. Je bevordert een veilig en sociaal (leer)klimaat waarin leerlingen zich veilig, gerespecteerd en gezien voelen. Je bent alert op de sociale veiligheid, zowel online als tijdens de lessen, als tijdens het buiten spelen. Je hebt aandacht voor invloed van digitale technologie en media op welzijn en sociale inclusie. Je onderbouwt jouw handelen met data uit een analyse van de verhoudingen in de groep en op actuele, toonaangevende kennis en inzichten.  

Leeruitkomst

Uitleg van de opdracht en de succescriteria.

Koppeling tussen mediagebruik en groepsvorming.

Op basis van een analyse van de groep t.a.v. het gebruik van (sociale) media wordt een passende activiteit uitgevoerd om het groepsklimaat positief te beïnvloeden. Over het doel en verantwoording van deze activiteit wordt gecommuniceerd met de ouders uit de groep. Over het proces, het doel en de bevindingen wordt er uitgewisseld met collega’s.

BVT Mediawijsheid

Succesriteria

• Op basis van een analyse van de groep t.a.v. (sociale) media is in kaart gebracht wat de rol is van (sociale) media in jouw groep en wat hiervan de invloed is op het groepsproces (bv. invloed op vriendschappen, status-orde, talentontwikkeling, denken en gedrag, burgerschap, sociaal welzijn, sociale inclusie, eigen (online) identiteit, etc.);
• Er is op basis van de analyse een passende activiteit geselecteerd die het groepsproces positief beïnvloed en passende, technische maatregelen biedt voor bescherming (bv. case materiaal van Beeld & geluid, HoeZoMediawijs.nl, Medija Praat gesprekskaarten, weekvandemediawijsheid.nl, Mediawijsheid.nl);
• Het doel en de verantwoording van de activiteit is met ouders gecommuniceerd (een bericht via communicatieplatforms zoals SocialSchools, Parro of digitale nieuwsbrief), hierbij rekening houdend met AVG-richtlijnen;
• Je evalueert met je werkplekbegeleider (of IB’er, parallel groepen, bouwbreed, pedagoog/opvoedkundige) op de opgedane inzichten uit de analyse, het effect van de activiteit en het contact met ouders;
• Naar aanleiding van de evaluatie bepaal je een vervolgstap ten aanzien van mediawijsheid en de invloed hiervan op het groepsproces.

BVT:Mediawijsheid

"Bij mediawijsheid gaat het om het kritisch én bewust omgaan met digitale media in de samenleving. Ook hier hebben leerlingen een basis van kennis en vaardigheden nodig waardoor ze op een passende en veilige wijze met media kunnen omgaan en weten wat ze wel of beter niet kunnen doen (SLO, 2024)".

Wat is Mediawijsheid?

Invloed van sociale media op..

Koppeling groepsprocessen

Invloed van (sociale) media...

Les 1: ...op het individu                                                   Les 2: ...op de klas                                                              Les 3: ...op de samenleving

Overzicht lessen

Ga naar...

https://digitalebalans.nl/zelftest/

Sociale media en JIJ

Hoe is jouw digitale balans?

Offline type Ontevreden

Offline type Tevreden

Online type Ontevreden

Online type Tevreden

Welke sociale media gebruik jij het meeste?

Instagram

Facebook

Snapchat

YouTube

Tik-Tok

Reddit

Discord

Anders

Hoe lang zit jij op sociale media per dag? 

1. open instagram/tiktok
2. ga naar je eigen profiel (rechtsonder)
3. ga naar het menu (drie streepjes rechts boven)
4. check je activiteit

Of bekijk je schermtijd vanaf je 

telefooninstelling

Hoeveel tijd zit jij op sociale media per dag?

(check het in de app of maak een inschatting)

<1 uur

2 uur

3 uur

4 uur

5 uur

6 uur

>7 uur

Sociale media en LEERLINGEN
Zitten jouw leerlingen op social media?

JA

NEE

WEET IK NIET

Casus

Zelfbeeld BAS

Overleg in groepje:
Zie jij de invloeden van (sociale) media in de klas? Wat zien jullie terug in de klas?

Wat is de taak van de leraar in het kader van pedagogisch handelen?

Pedagogisch handelen

Stelling:

Het vergelijken van jezelf met anderen op sociale media is onvermijdelijk en hoort bij het moderne leven.

EENS

ONEENS

Invloed van sociale media op..

Hoe weet je wat er speelt in de groep?

• Quiz afnemen
  
• Beeldmateriaal + gesprek
  
• Casus + gesprek
• Meetinstrument: Sociogram, Stoeltjesdans
• Gesprekken
• Observaties
• Signalen vanuit kinderen, ouders en collega’s

Analyseren

Succescriteria: 

Op basis van een analyse van de groep t.a.v. (sociale) media is in kaart gebracht wat de rol is van (sociale) media in jouw groep en wat hiervan de invloed is op het groepsproces 

"Juf, ik vind mezelf echt lelijk."

                  - leerling groep 5

Jonge mensen kunnen soms erg onzeker zijn.

Dat mag natuurlijk, maar in een tijd waarin je continu anderen kan zien en beoordelen via social media kan je gevoel van eigenwaarde flink onder druk komen te staan. 

Sociale vergelijking midden-bovenbouw (Feldman, 2024) .

Hoe vergroot je bewustwording?

0

Wat is het effect van social media op groepsgedrag? Hoe wordt het beïnvloed?

Speciaal ontworpen beloningsysteem

• gedragswetenschappers, UX-designers en data-analisten om verslavende systemen te ontwikkelen
• Dopamine en verslaving
  
• Likes en comments
  
• Scollen en nieuwe content

Overmatig gebruik kan leiden tot depressieve gevoelens of sociale angst. 

 Onderzoek Baltaci & Ersoz (2022):

• 82% tussen 9-11 jaar Sociale media gebruikt
• Positieve correlatie sociale mediagebruik en FOMO

Invloed op denken

Positief

Makkelijk contact, creativiteit en delen van talent 

Negatief

Sociale vergelijking en kwetsbaarheid (extrinsieke doelen als financieel succes, status en schoonheid)

Klein negatieve verband: telefoongebruik en schoolprestaties (Valkenburg et al., 2024)

Invloed op welzijn

Zelf bepalen wat anderen zien..

Anders dan wie je "echt"bent

• Eigen gebruikersnaam kiezen
• Profielfoto (stoer/mooi)
• Avatar in games, social media (Snapchat)

        

Makkelijk te veranderen!

Maar.. geen invloed op de reacties..

Online identiteit

Identiteitsontwikkeling=  

 afhankelijk van interactie met de omgeving

“Wie ben ik? Wie wil ik zijn?"

- Zelfpresentatie:

Wat wil je de buitenwereld laten zien? 

Selectief! > gewenste indruk maken. 

Trends en post die passen bij identiteit.

- Zelfonthulling: "onthullen" van intieme informatie overjezelf of relaties. Opzoek naar gelijkgestemde groepen en persoonlijke connecties. 

(Van Zutphen, 2023)

Online identiteit

Trends op sociale media zorgt voor verbinding

Echter,

• jonge kinderen makkelijk beïnvloedbaar
• gevaarlijke challenges viraal
• bewerkte foto's/video's (negatieve zelfbeeld)
• biased realiteit: Desinformatie en algoritme (les 3)

(Van Zutphen, 2023)

Welke trends zijn bij jullie in de groep aanwezig?

bij willen horen

Onde

• Sociale vergelijking: stadium vlijt vs. minderwaardigheid van Erik Erikson (Feldman, 2024)
• Onrealistische schoonheidsideaal
• Zoeken naar validatie
• Zelfkritiek
• Perfectionisme
• Invloed van influencers en celebrities
• Authenticiteit en gemeenschapsgevoel

Invloed op zelfbeeld

Bewustwording

Mooi of nep?

Kylie Jenner

Bij foto’s die met FaceTune bewerkt zijn moet een melding staan

1. eens
2. oneens

Wie zijn op dit moment de influencers van kinderen?

De invloed lijkt sterker dan traditionele reclame, doordat kinderen vaak een persoonlijke band opbouwen met influencers, waardoor de reclame minder kritisch wordt bekeken. 

"Sluikreclame"

Influencers

Sociale media als oefenomgeving voor...

• Gedrag en onderlinge communicatie
• Oriëntatie op informatie (hoe zit het?)
• Passend gedrag in sociale contexten
• Sociale groepen vinden en groepsidentificatie
• T.o.v. fysieke wereld meer ervaren controle

(Van Zutphen, 2023)

Oefenomgeving

Onder andere..

• Mannequin challenge
  
• Bottle flip challenge
• Eat it or wear it challenge
  
• Tanden vijlen challenge
  
• Coronavirus challenge
  
• Blackout challenge
• Fire challenge
  
• Blue whale challenge
  

Challenges

Influencers hebben een grotere invloed op het gedrag en zelfbeeld van jongeren dan hun vrienden en familie.

Mee eens

Niet mee eens

Kijkvragen:

Hoe beïnvloedt sociale media dit kind?

Wat zou het invloed zijn van dit kind op jouw leerlingen?

Welke regels zouden er moeten zijn voor kindfluencers?

Kindfluencer

0

In groepje - 15 min

1.  Kies een casus uit 

2. Analyseer het probleem

3. Ga opzoek naar een activiteit, (film)materialen en literatuur (verdeel taken in de groep!)

4. Hoe kun je deze activiteit geven en  evalueren?

Inspiratie     https://www.Wikiwijs.nl > Mediawijsheid

                         https://www.hoezomediawijs.nl/ 

                         https://www.beeldengeluid.nl

                         https://www.mediawijsheid.nl/

Activiteit kiezen

Succescriteria:

Er is op basis van de analyse een passende activiteit geselecteerd die het groepsproces positief beïnvloed en passende, technische maatregelen biedt voor beschermingSucces

Noteer in steekwoorden: het probleem, de activiteit, materialen en evaluatiewijze.

1. De casus.

2. Analyseer het probleem

3. Ga opzoek naar een activiteit, (film)materialen en literatuur (taakverdelen)

4. Effectiviteit evalueren

Wat vind jij belangrijk?

Waar ga jij aandacht aan besteden in jouw groep?

Positief beïnvloeden

Wat zou er aan sociale media moeten veranderen om van positieve invloed te zijn op zelfbeeld van mensen?

Exit

https://www.cyberlegends.com/

Spelletje in de klas

Disconnectied

The social dilemma

TEDx - Is social media hurting your mental health?

Black Mirror - Nosedive

Kijktips:

Van Hummel, N. (2022). Sociale media en identiteitsontwikkeling. Mediaopvoeding. Nederlands

     Jeugdinstituut. Geraadpleegd op 12 juli 2024, van https://www.nji.nl/mediaopvoeding/sociale-media-en-

     identiteitsontwikkeling

Valkenburg, P. M., van der Wal, A., & Beyens, I. (2024). Schermgeluk en schermverdriet: De invloed

     van sociale media op de mentale gezondheid van jongeren. (UNICEF-Essayreeks kinderrechten in de digitale wereld; No. 4). UNICEF. Universiteit Leiden en Kennisnet. https://www.unicef.nl/files/Essay-4-Schermgeluk-schermverdriet.pdf

Literatuur