SCC_nascholing: activerende werkvormen definitieve versie

• Nederlands
• Secundair onderwijs

SCC_nascholing: activerende werkvormen

19 februari 2025

1) inleiding

a) actualiteit

b) stellingen

c) voorkennis

Activerende werkvormen kosten veel tijd.

Ja, dat is een probleem.

Eens, maar tijdsinvestering loont.

Oneens, ze besparen tijd uiteindelijk.

Helemaal oneens, tijd goed besteed.

Activerende werkvormen verbeteren de leerresultaten.

Helemaal mee eens.

Eens, maar niet altijd.

Oneens, traditionele methoden werken beter.

Helemaal oneens, geen effect.

Leerlingen zijn actiever met activerende werkvormen.

Inderdaad, ze participeren meer.

Ja, maar niet bij iedereen.

Nee, ze raken soms afgeleid.

Helemaal niet, ze zijn passief.

Welke activerende werkvormen ken je?

2) voorbeelden 

2.1) met ICT

- Bookwidget, Kahoot, Blooket, Padlet, Lesson-up, AI ...

- rapportering 

    -> SmS zonder punten die meetellen 

    -> SmS met punten die meetellen ->LPD: lln zijn bereid om ...

- vraag raad aan Anouk en Tinne

https://classroomscreen.com/app/screen/w/5782b6af-c283-4ae8-9a23-2082db3fc0a9/g/374df59f-729a-4dec-b21a-d3f8c2f0a97b/s/60d65700-940d-4e68-8c7d-dd53602d4dd3

2.2) zonder ICT

a) rechtstaan / zitten / op stoel staan

    Can you give me some names of animals? 

2.2) zonder ICT

a) rechtstaan / zitten / op stoel staan

= twee of drie posities voor lln, lkr stelt vragen/laat associëren

-> kort voorkennis activeren,  herhalen 

* mijn mogelijkheden: 

b) links <-> rechts / de vier hoeken 

           Wat is de chemische formule van natriumsulfaat?

                Na SO 4                                         Na 2 SO 4

                Na 2 SO 3                                     Na  SO 3                                                         

b) links <-> rechts / de vier hoeken 

           Wat is de juiste spelling van vlinder in het Frans?

               papilon                                            papillon  

              

b) links <-> rechts / de vier hoeken 

= verschillende antwoordmogelijkheden op het (smart)bord, aftellen 3,2,1

-> kort voorkennis activeren, nieuwe oefeningen, herhalen 

* mijn mogelijkheden: 

c) vingers in de lucht

Wanneer werd België onafhankelijk?

1)  1789                                                 2) 1815

3) 1830                                                 4) 1914

5) 1918                                                  6) 1940

7) 1945                                                 8) 1975

c) vingers in de lucht

= max. tien antwoordmogelijkheden, lkr stelt of projecteert vragen, aftellen 3,2,1

-> kort voorkennis activeren, nieuwe oefeningen, herhalen

* mijn mogelijkheden: 

d) groen <-> rood (voorwerpen of kaartjes)

de afgeleide van 5x³ + 7x³ + 2x +9  =

15x³ +14x + 2

d) groen <-> rood (voorwerpen of kaartjes)

= akkoord of niet akkoord bij stellingen (klassikaal),

= juist of fout antwoord op het bord (klassikaal)

= snap ik wel / niet (individueel) 

* mijn mogelijkheden: 

e) cold calling

= eerst vraag stellen, dan lln aanduiden via:

    ° boite magique = namen in doosje (tip: kleur per klas)

    ° nummers bv. van datum

    ° rad van 'fortuin' -> wheelofnames (zie volgende slide)

-> voorkennis activeren, nieuwe oefeningen, herhalen 

* mijn mogelijkheden: 

    

wheelofnames.com

f) naamkaartjes uitdelen

= iedere lln moet één keer aan bod komen tijdens de les

    ° boite magique = namen in doosje (tip: kleur per klas) uitdelen

    ° lln kiest zelf zijn/haar moment

    ° gelukt = kaartje weg, niet gelukt = volgende les 2x

-> nieuwe oefeningen, herhalen 

* mijn mogelijkheden: 

    

g) placematmethode

= (groot) blad verdelen in drie of vier delen, elke lln één onderdeel, in het midden overeenkomstige zaken / oplossingen 

van oefening (dan blad doordacht opsplisen en elke keer omdraaien)

-> voorkennis activeren, herhalen, oefenen, samenvatten

* mijn mogelijkheden:

h) speeddate /roulette

= lln zitten over elkaar, wisselen om de x-aantal minuten van partner

° beide partners spreken,

° één partner spreekt, andere luistert en noteert

-> bij vragen bij teksten, nieuwe oefeningen, herhalen => differentiatie!

* mijn mogelijkheden: 

i) bingokaarten

= raster met daarop woorden, nummers van oefeningen, oplossingen van oefeningen

   °kan je laten maken door AI, downloaden in pdf en digitaal              aanbieden (zie voorbeeld)

   ° zowel klassikaal als individueel => differentiatie mogelijk

-> bij oefenen, herhalen

* mijn mogelijkheden: 

Wanneer gebruik jij post-its in jouw lessen?

j)post- it voor expert / laddercompetitie

= nummers van oefeningen op het bord, post-its met namen            van leerlingen op

    ° lkr bepaalt welke oefening lln moet/mag maken

    ° lln bepaalt welke oefening hij/zij wil maken

    ° andere lln zien eventuele hulplijnen (vragen toestemming)

-> bij oefeningen, nieuwe leerstof => differentiatie mogelijk

* mijn mogelijkheden:

k)post- it = antwoorden verzamelen of exit-ticket

= post-its met naam van lln op uitdelen, lln schrijven antwoorden op post-it, verzamelen (eventueel gegroepeerd op bord), basis voor OLG / overlopen oefeningen 

-> voorkennis activeren, nieuwe oefeningen, herhalen, samenvatten, reflecteren

* mijn mogelijkheden :

l)post- it = exitticket

= post-its met naam van lln (eventueel op achterkant) uitdelen, lln mogen hierop iets noteren (bevindingen/vragen) m.b.t. gegeven les, plakken dit op het bord (bovenaan groen, onderaan rood) bij het verlaten van de klas

-> reflecteren

* mijn mogelijkheden :

m)post- it = samenvatting, spiekbrief

= post-its met naam van lln op achterkant uitdelen, lln vatten leerstof samen in de klas of thuis, lkr  eventueel haalt op en deelt uit bij volgende toets

-> herhalen, samenvatten

* mijn mogelijkheden: 

n)post- it = 1, 2, 3

= post-its met 1, 2, 3 uitdelen, lln zo groepsindeling volgens cijfer, wel wisselend

-> oefenen, herhalen, samenvatten

* mijn mogelijkheden: 

o) plooiblad voor vraag/antwoord, ideeën, creatief schrijven, stappen bij oefeningen

= lln of lkr schrijft bovenaan opgave/vraag/stelling/begin verhaal, lln schrijf antwoord op volgende regel, plooit (eventueel) blad en geeft door

variant: met post-its op het bord, doorschuiven achter pc

-> oefenen, herhalen => stimuleert kritisch nadenken / creativiteit

*mijn mogelijkheden: 

Time's up

Jenga

ganzenbord

domino

Boggle

p) varianten op (bord)spellen

= dobbelstenen of een spelbord maken, dat multi-inzetbaar is

bv. ganzenbord, domino, Time's -up, Wie is het?, Jenga, Boggle, Scrabble, zeeslag  ...

(eventueel met 'beloning' zoals letterkoekjes, joker)

-> oefeningen, herhalen

*mogelijkheden: 

q) variaties op lezen 

In het middelbaar onderwijs, waar leerlingen tussen de 12 en 18 jaar zich volop ontwikkelen, is het belangrijk dat zij actief meedoen tijdens de lessen. Activerende werkvormen helpen hierbij. Dit zijn manieren van lesgeven waarbij leerlingen niet alleen luisteren, maar ook zelf nadenken, samenwerken en ontdekken. Deze aanpak zorgt ervoor dat leerlingen meer leren en gemotiveerder zijn.

Beter Leren door Actief Deelname

Als leerlingen actief meedoen, onthouden ze de leerstof beter. Werkvormen zoals groepsopdrachten, discussies en het samen oplossen van problemen, zorgen ervoor dat leerlingen zelf nadenken. Hierdoor begrijpen ze de lesstof beter en vergeten ze minder snel wat ze geleerd hebben.

Meer Motivatie en Plezier

Lessen worden leuker als leerlingen zelf aan de slag mogen. Bijvoorbeeld door samen een opdracht te doen, een spel te spelen of een quiz te maken. Voor jongeren is het fijn om actief bezig te zijn en zelf keuzes te maken. Dit maakt hen gemotiveerder en geeft hen meer plezier in leren.

Samenwerken en Sociale Vaardigheden

Door samen te werken aan opdrachten, leren leerlingen belangrijke sociale vaardigheden. Ze leren overleggen, luisteren naar anderen en respectvol met elkaar omgaan. Dit is niet alleen belangrijk op school, maar ook later in hun leven en werk.

Zelfstandigheid en Verantwoordelijkheid

Activerende werkvormen leren leerlingen ook om zelfstandig te werken en verantwoordelijkheid te nemen. Als ze bijvoorbeeld een presentatie moeten maken of zelf een onderzoek moeten doen, leren ze plannen en problemen oplossen. Deze vaardigheden komen goed van pas in hun toekomst.

Uitdaging voor de Docent

Voor docenten is het bedenken en begeleiden van activerende werkvormen soms een uitdaging. Het kost tijd en creativiteit om lessen op een actieve manier vorm te geven. Maar het resultaat is dat leerlingen beter leren en gemotiveerder zijn.

Conclusie

Activerende werkvormen maken het onderwijs beter en leuker. Leerlingen leren meer, zijn gemotiveerder en ontwikkelen belangrijke vaardigheden voor de toekomst. Daarom is het belangrijk dat scholen deze manier van lesgeven gebruiken.

Als leerlingen actief meedoen, onthouden ze de leerstof beter. Werkvormen zoals groepsopdrachten, discussies en het samen oplossen van problemen, zorgen ervoor dat leerlingen zelf nadenken. Hierdoor begrijpen ze de lesstof beter en vergeten ze minder snel wat ze geleerd hebben.

q) variaties op lezen 

= lln meer betrekken bij teksten

° zinlezen, regellezen, woordlezen, eventueel met 'wissel'

° elk zevende woord uit een tekst weglaten, kan met AI

° tekst in stukken 'hakken' en in omslag aanbieden/verspreiden over de klas = bewegend leren

°definitie of oplossing in stukken hakken en in een omslag aanbieden

 

° tekst verdelen over twee lln, elke lln heeft een pare (2,4,6,8) of onpare alinea (1,3,5,7), lln ontmoeten elkaar aan de grens en vertellen verhaal, andere eventueel laten tekenen

° tekst/definitie zonder klinkers 

° tekst/definitie waarbij alle letters aan elkaar geplakt zijn

° tekst/definitie waarbij woorden door elkaar gehusseld zijn 

r) keuzes geven 

= lln laten kiezen uit reeks oefeningen (ook bij toetsen), woorden, stellingen, situaties/casussen, foto's ...

bv. nirvana, meditatie, dharma, monnik, karma, Brahman

-> oefenen, herhalen, reflecteren

* mijn mogelijkheden: 

3) slot

a) aanvullingen van collega's

b) aanvullingen door AI

c) implementering: Hoeveel activerende werkvormen zie je haalbaar om te gebruiken in jouw lessen?

1

1 à 2

3 à 4

4

meer dan 5

d) beoordeling :Wat vond je van deze navorming?

😒🙁😐🙂😃

Wat wil je nog graag vragen/meegeven/opmerken?