Grammatica - zinsdelen - herhaling - havo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica - zinsdelen

- herhaling

OW

WG 

NG

LV 

MV

BWB

Grammatica - zinsdelen

In deze LessonUp herhaal je de volgende onderdelen:

• onderwerp 
• werkwoordelijk + naamwoordelijk gezegde
• lijdend voorwerp
• meewerkend voorwerp
• bijwoordelijke bepaling

Onderwerp (OW)

Het onderwerp in een zin is dat wat (of degene die) 'bezig' is in een zin, of een eigenschap krijgt toebedeeld.

Op de hoek van de straat verkoopt die enge man lekker ijs.

Die man blijkt echter heel aardig te zijn.

Je vindt het onderwerp vaak door de vraag te stellen: 'wie (of wat) + alle werkwoorden in de zin.

Van die zoete ijsjes wordt mijn zusje altijd misselijk.

OW:

Het gras heeft jouw vader gisteren nog gemaaid.

OW:

Werkwoordelijk gezegde (WG)

Het werkwoordelijk gezegde geeft aan wat er gebeurt in een zin. Er is meestal sprake van een handeling, een 'actie'. 

In het voorjaar planten we altijd meerdere nieuwe planten in de tuin.

Met mijn broer heb ik tijdens drie wandelingen vijftig caches ontdekt.

Je moet een ander wel willen helpen.

Een werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin samen.

Had je die groene, wollen trui bij H&M gekocht?

WG:

Je wilt zo'n lelijk, plastic jasje toch niet dragen.

WG:

Naamwoordelijk gezegde(NG)

Een naamwoordelijk gezegde geeft aan welke eigenschappen of kenmerken het onderwerp bezit. Het onderwerp bevindt zich 'in een toestand'.

Piet is intussen een bejaarde man.

Op die nieuwe school moeten de lessen heel interessant zijn.

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin plus het naamwoordelijk deel (=het kenmerk/de eigenschap)

Later word ik architect

NG:

Die jongen in 3F bleek heel sportief te zijn.

NG:

Lijdend voorwerp (LV)

Het lijdend voorwerp is diegene (of datgene) waar iets mee gedaan wordt. Het ondergaat wat het onderwerp 'doet'.

De kat heeft de vogel gevangen.

In de tas van mijn vriendin heb ik een cadeautje gestopt.

Je vindt het lijdend voorwerp vaak door de vraag te stellen: wie/wat + ow + alle werkwoorden in de zin. Let op: in een zin met een NG staat géén LV.

De hond van de buren at mijn laatste knakworst op.

LV:

Jonas heeft zijn broer een harde stomp gegeven.

LV:

Meewerkend voorwerp (MV)

Het meewerkend voorwerp krijgt iets (of verliest iets). Het lijdend voorwerp gaat van onderwerp naar meewerkend voorwerp (of andersom).

Julia heeft voor haar moeder een bijzonder cadeau gekocht.

Mees mocht dat speelgoed niet van zijn neefje afpakken.

Het meewerkend voorwerp kun je vaak vinden door de vraag te stellen: (aan/voor/van) wie/wat + (lv) + ow + gezegde.

Vandaag zal ik een taart bakken voor mijn tante.

MV:

Mijn broer heb ik een nieuwe rekenmachine gegeven voor zijn verjaardag.
MV:

Bijwoordelijke bepaling (BWB)

Een bijwoordelijke bepaling kun je zien als 'de ruimte', het 'decor' in de zin. Plaats en tijd, maar ook de manier waarop iets gebeurt, horen daarbij.

Op zaterdagmorgen koop ik altijd taartjes bij de warme bakker.

Gisteren heb ik keihard gelopen op die nieuwe atletiekbaan.

Je vindt een bijwoordelijke bepaling meestal door de vraag te stellen: waar, wanneer of hoe (speelt de handeling zich af)?

Nu wil ik een oefening maken.

BWB:

Je kunt vragen stellen tijdens de les.

BWB:

Oefeningen:

onderwerp

gezegde 

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling