LES 2: Werking van medicijnen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Medicijnen - Les 2: Werking van medicijnen

Chemie 4V - 7e editie 

6.3 Evenwichten

Pagina 149

Leerdoelen

1. Je kunt de verschillen in werking tussen de volgende pijnstillers uitleggen: paracetamol, aspirine en morfine.
   
2. Je kunt uitleggen aan de hand van een voorbeeld wat een pro-drug is.
3. Je kunt uitleggen wat een metaboliet is.

Voor deze les

• Video's bekeken
• Opgaven gemaakt

Antwoorden

15a Bij alledrie de proeven wordt dezelfde hoeveelheid kalk overgoten met een overmaat zoutzuur. Er zal dus altijd dezelfde hoeveelheid product ontstaan.

15b  Loes: brokjes reageren langzamer dan poeder, dus curve 3

Ruud:  poeder, maar wel lagere temperatuur: gaat de reactie langzamer, dus curve 2

Frans: poeder en hogere temperatuur dus 1

18: A:

Welk verhaal?
In de vorige les en het huiswerk zijn vele verhalen voorbij gekomen. Vertel welk verhaal jou het meeste is bijgebleven.

Leg uit waarom het schrift zo belangrijk was voor de ontwikkeling van medicijnen?

Welk persoon uit de afgelopen video's maakte als eerste teksten over medicijnen beschikbaar voor het publiek?

Waarom was het gebruik van
extracten van planten gevaarlijk?

Hoe werken pijnstillers?

Pijnstillers

Alle medicijnen behandelen zou echt teveel zijn. We blijven daarom wat dichter bij huis. Pijnstillers zijn voor ons heel gewoon. Zoals je hebt kunnen zien in de video over morfine, is dat nog niet zo heel lang zo. 

In de medische wereld worden pijnstillers aangeduid met de term analgetica. Daarnaast maakt met onderscheid tussen opiaten en niet-opiaten. Wij gaan deze les kijken naar drie pijnstillers:

paracetamol, aspirine en morfine.

Morfine

Morfine is een pijnstiller die behoort tot de opiaten behoord. De stof werkt verdovend omdat het direct de overdracht van het pijnsignaal naar de hersenen blokkeert.

 

Leg uit dat een morfinegebruiker geen pijn voelt.

Impulsen van pijnpunten worden wel doorgegeven aan de hersenen, maar daar houdt morfine de pijnsignalen tegen. Een morfinegebruiker neemt dan geen pijn waar.

Codeïne

Codeïne (rechts) lijkt heel erg op morfine (links). Het verschil zit linksboven. De alcoholgroep is daar een acetylgroep geworden.

Codeïne werkt als pijnstiller minder goed, maar wel heel goed tegen de hoestprikkel. 

Pro-drug

In de lever wordt codeïne deels omgezet in morfine. Medicijnen die een omzetting in de lever nodig hebben noemen we een pro-drug.

Hoe noemen we (en ook in de biologie) een stof die ontstaat tijdens het proces van de stofwisseling?

Aspirine

Ook aspirine is een pro-drug. Salicylzuur is het metaboliet dat voor de pijnstilling zorgt. Het acetylsalicylzuur is echter veiliger in te nemen en door de omzetting in de lever blijft een dosis langer in het lichaam.

Geef de reactie van de
hydrolyse van acetylsalicylzuur
tot salicylzuur in structuurformules.

Werking aspirine

De pijnstilling bij aspirine is door de irreversibele remming van cyclooxygenase. Dit enzym maakt prostaglandine aan, welke op lokaal niveau de fysiologische processen van pijn, koorts en ontstekingen regelen. Aspirine is dus ook een ontstekingsremmer (NSAID).

Noem verschillen in
werking tussen
morfine en aspirine.

Paracetamol

Bij hoofdpijn is dit zo ongeveer het standaardmiddel voor pijnstilling. Bij normaal gebruik kan deze heel lang worden gebruikt. De werking werkt deel vergelijkbaar met aspirine, maar er is ook een tweede mechanisme is de werking van een van de metabolieten die kan ontstaan (AM404). Deze blokkeren een deel van neurotransmitters. Daarmee werkt paracetamol dus zowel bij de bron als bij het transport van het signaal.

Als je de werking van de drie verschillende pijnstillers bekijkt, welke is dan het beste te gebruiken bij een opkomende hoofdpijn? Geef een uitleg.

Opdracht

Op de volgende pagina staat de wikipedia pagina over paracetamol. Met behulp van deze pagina maak jullie in viertallen 1-minuutspreekbeurten over:

A: Toepassingen

B: Overdosis

C: Geschiedenis

D: Gebruik bij dieren

en.wikipedia.org

Leerdoelen

1. Je kunt de verschillen in werking tussen de volgende pijnstillers uitleggen: paracetamol, aspirine en morfine.
   
2. Je kunt uitleggen aan de hand van een voorbeeld wat een pro-drug is.
   
3. Je kunt uitleggen wat een metaboliet is.

Stel 1 vraag over een onderdeel dat je niet helemaal hebt begrepen.

Voor de volgende les

• MAAK: De opdracht die zowel in deze als de huiswerkles staat. Deze opdracht is onderdeel van de beoordeling.
• KIJK: Twee aflevering van de serie.
• HOE: Via LessonUP

Uit een roman:

Overdag verzamelde ik kruiden. Ten dele waren het gewone medicinale kruiden die ik bij de hand wilde hebben: wilgenbast tegen koorts, frambozenwortel tegen hoest, weegbree tegen infecties, netels tegen congestie, en dat soort dingen. Andere waren minder heilzaam. Ik maakte een kistje van cederhout en deed er de giftige kruiden in die ik van Chade had leren gebruiken, zoals pijpkruid, vlierbessenmerg, doodsbes, nachtschade en hartkruid. Ik zocht vooral naar kruiden die zonder smaak en kleur waren, en die gemakkelijk tot poeder of kleurloze vloeistof konden worden verwerkt. 

Uit: Vermogen en Wijsheid door Robin Hobb

Opdracht

We hebben een drietal medicijnen bekeken. Zo zijn er nog heel veel anderen. In het fragment uit het boek worden als medicijn wilgenbast, frambozenwortel, weegbree en netels genoemd. Zoek met behulp van internet uit of deze middelen daadwerkelijk worden gebruikt door mensen en op welke manier.

Noteer je bevindingen over deze stoffen op een pagina en schrijf voor één van de stoffen een kort verslag van 200 tot 300 woorden over je bevindingen. Vergeet niet de bronnen die je gebruikt op de juiste manier te vermelden (APA).

Dit is een individuele opdracht.

LET OP: Kopiëren van een website is plagiaat.

Deze opdracht is 10% van je cijfer voor deze module.