klas A2a herhalen Studyflow Lt2.1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lt2

leestekens

• Leestekens helpen je om een zin beter te kunnen begrijpen. 
• Zonder hoofdletters, punten en komma's zou een tekst bijna onleesbaar zijn.

hallo hoe gaat het met jou goed en met jou met mij gaat het ook goed op welke dag zullen we afspreken of hebben we al een afspraak nee ik geloof het niet is maandag goed maandag is goed

• Ook voor verschillen in betekenissen heb je leestekens nodig.

Ik zat op haar schoot en viel in slaap.

Ik zat op haar, schoot, en viel in slaap.

Ik hou van katten eten en tv kijken.

Ik hou van katten, eten en tv kijken.

Pas op Joost.

Pas op, Joost!.

hoofdletters 

• Je begint zinnen altijd met een hoofdletter.   

     Morgen wordt het mooi weer.

• Als een zin begint met een apostrof, krijgt het eerstvolgende hele woord een hoofdletter.

     's Zomers is het altijd heerlijk weer.

• Als een zin begint met een getal, volgt er geen hoofdletter.

     57 werknemers van dat bedrijf zijn ontslagen.

 

• Daarnaast kom je hoofdletters midden in zinnen tegen. 
  

1.  namen van personen:  Paula praat met meneer Janssen.

• In sommige namen staan tussenvoegsels, zoals voorzetsels of lidwoorden: Henk van Zundert.

• Deze hebben een kleine letter als er een voornaam of voorletter aan voorafgaat.     Dit is mijn collega Henk van Zundert.

                           Op het formulier staat H. van Zundert.

• Ze krijgen een hoofdletter als er geen voornaam of voorletter voor staat.

     Dit is mijn nieuwe collega Van Zundert.  Daar loopt meneer Van Zundert.

 

2. namen van organisaties, merken en producten:

Greenpeace vindt dat Adidas geen rubber meer mag gebruiken voor het maken van schoenen.

3.  aardrijkskundige namen, volken en talen:

In Zwitserland spreken de inwoners ook Frans.

Let op:

Bestaat de aardrijkskundige naam uit twee delen, dan krijgen beide delen een hoofdletter: Zuid-Holland, Noord-Amerika.

 

4. straatnamen:

Ik woon al jaren in dat huis op de Dorpsstraat.

5. historische gebeurtenissen en kalendergebruiken:

Hij leefde tijdens de Tweede Wereldoorlog.

6. religieuze en culturele begrippen:

Morgen vieren we Pasen bij mijn oom en tante.

 Let op: er zijn uitzonderingen!

Woorden die zijn afgeleid van de feestdag (maar niet de officiële naam hebben) krijgen geen hoofdletter:

kerst, eerste kerstdag, eerste paasdag, nieuwjaarsdag enzovoort.

Ook carnaval wordt zonder hoofdletter geschreven.

Namen van religies en aanhangers van religies krijgen ook geen hoofdletter:

christendom, islamiet, jood enzovoort.

7. namen van boeken, films en liedjes:

In De helaasheid der dingen schrijft Verhulst over het liedje Pretty Woman.

 

In het Nederlands krijgen de volgende woorden geen hoofdletters:

• de dagen van de week: maandag, dinsdag;

• de maanden: december, april;

• de seizoenen: winter, zomer;

• de windstreken: noordoost, zuidoost;

• tijdperken: middeleeuwen, renaissance;

• munteenheden: kroon, euro, dollar.

 

In welke zin zijn de hoofdletters op de juiste manier gebruikt?

1. Meneer Van der Meer werkt bij asml in Noord-brabant.
2. Meneer van der Meer werkt bij ASML in Noord-Brabant.
3. Meneer Van der Meer werkt bij ASML in Noord-Brabant.
4. Meneer Van Der Meer werkt bij ASML in Noord-Brabant.

In welke zin zijn de hoofdletters op de juiste manier gebruikt?

1. Mia van Houten wil Nieuwjaarsdag vieren in de Zwitserse Alpen.
2. Mia van Houten wil nieuwjaarsdag vieren in de Zwitserse Alpen.
3. Mia Van Houten wil Nieuwjaarsdag vieren in de Zwitserse alpen.
4. Mia Van Houten wil Nieuwjaarsdag vieren in de Zwitserse Alpen.

Neem de zin over en schrijf op de juiste plaatsen hoofdletters.

beckman schrijft in kruistocht in spijkerbroek over de middeleeuwen.

Neem de zin over en schrijf op de juiste plaatsen hoofdletters.

het christendom is het grootste geloof ter wereld en ook in ons land wonen veel christenen.

Hoofdletters bij de directe rede

Als je zinnen schrijft waarin iemand iets zegt, kun je dat op twee manieren doen: met de indirecte rede of de directe rede.

• Een zin in de indirecte rede laat niet letterlijk zien wat er gezegd wordt.

  Sara zei dat ze naar huis ging.

  Je moeder roept dat je moet komen eten.

• Een zin in de directe rede laat zien wat er letterlijk gezegd wordt.

  Sara zei: "Ik ga naar huis."             Je moeder roept: "Kom eten!"

In de directe rede begint de letterlijk uitgesproken zin met een hoofdletter. 

De zin eindigt met een punt, uitroepteken of vraagteken.

Stefan zegt: "Ik heb vandaag helemaal geen zin om te gaan trainen."

Rob antwoordt: "Ach, niet zeuren. Het duurt maar een uurtje."

Stefan zucht: "Wat een ellende, ik ben blij als het uur voorbij is."

De trainer roept: "Kom op jongens, het veld op!"

Let op:

Als het gaat om gedachten, schrijf je geen hoofdletter.

Ik dacht: ik ga vanavond vroeg naar bed.

Hij dacht: ik zal hem eens voor de gek houden! 

In welke zin zijn de leestekens op de juiste manier gebruikt?

1. Mevrouw Pietersen vroeg: "Wanneer kom je weer eens op bezoek?"
2. Mevrouw Pietersen vroeg, "Wanneer kom je weer eens op bezoek"?
3. Mevrouw Pietersen vroeg: "wanneer kom je weer eens op bezoek?"
4. Mevrouw Pietersen vroeg: "Wanneer kom je weer eens op bezoek"?

directe rede

indirecte rede

Meike zei dat ze weer eens wilde afspreken.

De trainer riep naar voren met die bal!

Pieter zeurde dat hij ook een ijsje wilde.

Pieter brulde ik wil ook een ijsje.

Zelf aan de slag:

Afmaken Studyflow Lt2.2 en 2.3

• Lt2.1 niet aan begonnen: Tijn, Roek en Xander – morgen niet af, uurtje terugkomen.

Klaar: Maak Studyflow F1.1 (helder formuleren)

          Lees de uitleg, voordat je gaat oefenen!

Op het bord staat zo meteen uitleg over de lijdende en bedrijvende vorm. 

komma's

• komma's bij een opsomming. 

• Als je meerdere dingen opsomt, gebruik je 'en' of 'of' tussen de laatste twee dingen die je opsomt:

    ... , ... , … en …

    … , … , of ...

We kochten gebakjes, cola, chips en bitterballen.

Lust je cola, sinas of appelsap?

• komma's bij een opsomming. 

• Som je maar twee dingen op dan gebruik je geen komma.

     Ik houd van pizza en sushi.

• Je kunt ook meerdere bijvoeglijke naamwoorden opsommen. Je gebruikt dan wel een komma:
  

     De grappige, kleine kleuter is aan het spelen.

• De komma tussen twee persoonsvormen.

Bij samengestelde zin (een zin met meer persoonsvormen) gebruik je een komma tussen de twee zinnen met een eigen persoonsvorm. 

De mensen die nu gaan, stuur ik de uitwerkingen. 

Neem de zin over en gebruik hoofdletters, punt en komma's waar nodig.

we kunnen gaan schaatsen skiën langlaufen of snowboarden

Neem de zin over en gebruik hoofdletters, punt en komma's waar nodig.

als mijn broer zoiets zegt word ik zo kwaad

• Gebruik van de dubbele punt.

Je gebruikt de dubbele punt voor de volgende drie zaken:

1. een opsomming

    Er zijn drie soorten beleg: ham, kaas en jam.

2. een citaat  

    In het boek staat: "Na een vraag zet je een vraagteken."

3. extra uitleg

    Nederland grenst aan twee landen: België en Duitsland.

Neem de zin over en gebruik hoofdletters en een dubbele punt waar nodig.

de actrice vertelde gisteren "mijn familie heeft me altijd gesteund."

• Gebruik van de puntkomma.

Een puntkomma staat tussen twee zinnen, in plaats van een punt. 

Beide delen vormen volledige zinnen met een onderwerp en een persoonsvorm en zouden ook los van elkaar kunnen staan.

Ik fiets vandaag eerder naar school; ik moet me om 8 uur melden.

De zinnen hebben iets met elkaar te maken waardoor er een sterker verband moet worden aangegeven. 

 

De puntkomma kun je niet vervangen door een komma! 

(Maar in gedachten kun je deze wel vervangen door een punt.)