13.4 + 14.1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Adrenaline komt van nature in ons lichaam voor als
hormoon en als neurotransmitter. In afbeelding 1 is
schematisch een zenuwcel weergegeven.

Adrenaline als neurotransmitter

Opdracht 1 

Waar wordt adrenaline als transmitterstof door deze zenuwcel afgegeven?

Geef alleen de letter van de plaats!

Overmatige consumptie van sushi is niet zonder gevaar. De Amerikaanse acteur Jeremy Piven moest in het ziekenhuis worden opgenomen nadat hij was flauwgevallen. Hij had last van duizelingen, evenwichtsstoornissen en geheugenproblemen.
Dokters stelden de diagnose kwikvergiftiging.

Sushi

Opdracht 2:

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit het ruggenmerg, de hersenstam, de kleine hersenen en de grote hersenen. 

Welk deel van het centrale zenuwstelsel is bij Piven door kwikvergiftiging beschadigd, waardoor hij geheugenproblemen had?

1. Ruggenmerg
2. Hersenstam
3. Kleine hersenen
4. Grote hersenen

Functie van de hersenen

Grote hersenen

• bewuste waarnemingen
  
• bewuste bewegingen
  
• geheugen
  

Kleine hersenen 

• coördineren bewegingen
  

Hersenstam

• onbewuste processen.
  

Met een enorm enthousiasme vertelt bioloog Freek Vonk voor de camera over zijn grote liefde: slangen. Vonk doet onderzoek naar de evolutie van giftige slangensoorten. Van de ongeveer 3150 soorten slangen zijn ruim 600 soorten giftig voor mensen. Slangengif kan onder andere de bloedstolling, de werking van het hart of van het zenuwstelsel beïnvloeden. De zwarte mamba gebruikt een gif dat acetylcholineesterase remt. Hierdoor wordt de neurotransmitter die zich in de synaptische spleet van het motorisch eindplaatje bevindt, niet afgebroken.

Slangengif

Opdracht 3:

Welk effect heeft het gif van de mamba op het prooidier? En hoe wordt dat effect verklaard?

1. Spiercontractie, doordat de receptor voor de neurotransmitter op de spiercel geblokkeerd blijft.
2. Spiercontractie, doordat de receptor voor de neurotransmitter op de spiercel gestimuleerd blijft.
3. Spierverlamming, doordat de receptor voor de neurotransmitter op de spiercel geblokkeerd blijft
4. Spierverlamming, doordat de receptor voor de neurotransmitter op de spiercel gestimuleerd blijft.

Vorming en werking acetylcholine (zie binas 88H)

In afbeelding 2 zijn 3 verschillende typen neuronen weergegeven. 

Over deze afbeelding volgen 3 vragen

Neuronen

1

2

3

Opdracht 4 

Welk type zenuwcel ligt in zijn geheel in het centrale zenuwstelsel? Noteer enkel het nummer van deze cel

Opdracht 5

Van welk type neuron komen er uitlopers (axonen) voor in het spinale ganglion?

Opdracht 6

In welke richting lopen de impulsen van zenuwcel 1? Vul in 'omhoog' of 'omlaag'

Zie afbeelding. Neuron 1 brengt een signaal over naar neuron 2. Diagram P toont het presynaptisch potentiaal en diagram Q toont het postsynaptisch potentiaal. 

Signaaloverdracht 

1

2

3

Opdracht 7

Welke letter geeft het dendriet aan? noteer de letter 'E' of 'H'

Opdracht 8

Is de afgegeven neurotransmitter 'exciterend' of 'inhiberend'? vul het juiste woord in

Opdracht 9

De drempelwaarde word bereikt

Vul aan met 'juist' of 'onjuist'

Wat is de juiste weg die de geluidstrillingen in je oor volgen ?

1. trommelvlies-gehoorbeentjes-slakkenhuis
2. trommelvlies-slakkenhuis-gehoorbeentjes
3. gehoorbeentjes-trommelvlies-slakkenhuis
4. slakkenhuis-trommelvlies-gehoorbeentjes

Waar worden hoge geluiden doorgegeven?

1. aan het begin van het slakkenhuis
2. In het midden van het slakkenhuis
3. aan het einde van het slakkenhuis

1

2

3

4

5

6

7

8

Prikkel

Zintuig

Impuls

Sensorische zenuwcel

Ruggen-

merg

Hersenen

Motorische-

zenuwcel

Spier of klier

Zie afbeelding. De volgende vragen gaan over deze grafieken 

Geluid

A

B

C

D

Opdracht 10

Welk geluidsignaal levert het meeste impulsen op door de gehoorzenuwcellen?

1. A
2. B
3. C
4. D