4.3: gelijke rechten en nieuwe rollen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

4.3: gelijke rechten en nieuwe rollen

4.3A: vaste rollen

Leerdoel:

• Ik kan uitleggen hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin.

Rolpatronen

Vaste rollen

Mensen in Nederland hadden vaste ideeën over hoe de samenleving en het gezin er uit moest zien:

• Niet scheiden
• Gezin is een vader en moeder en kinderen
• Vaste verdeling van taken tussen mannen en vrouwen (= rolpatroon)

Verwachtingen voor vrouwen:

• Zorgen voor het huishouden
  
• Naar de huishoudschool
• Een goede moeder zijn voor kinderen 
  
• Zorgzaam zijn
  

Verwachtingen voor mannen:

• Geld verdienen voor het gezin
  
• Succesvol zijn in het werk
  
• Goede opleiding volgen
• "Mannelijk" zijn
  

Ongelijkheid in de wet

De ongelijke positie ligt ook formeel vast in wetten:

• Gezinspolitiek: gezinnen waarin de vader als enige werken, hebben (belasting)voordelen
• Vrouwen zijn handelingsonbekwaam
• Vrouwen die bij de overheid werken, worden ontslagen als ze gaan trouwen

Verandering

• 1955: gehuwde vrouwen worden niet meer ontslagen
  
• 1957: vrouwen zijn niet meer handelingsonbekwaam
• Vrouwen krijgen meer de mogelijkheid om te werken, bijv. doordat het huishouden minder tijd kost en omdat er meer arbeidskrachten nodig zijn

4.3B: de 2e feministische golf

•  Ik kan beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf.

Feminisme 

•  Het streven naar gelijke rechten van vrouwen en mannen 

Eerste feministische golf (ca. 1900):

• Strijden voor kiesrecht en toegang tot onderwijs

Tweede feministische golf (ca. 1960/1970):

• Dolle Mina's en ManVrouwMaatschappij 

www.openbeelden.nl

Welke punten waren belangrijk tijdens de 2e feministische golf?

Op welke manier wordt er actie gevoerd?

Dolle Mina's:

• Opvallende acties die media aandacht trekken

ManVrouwMaatschappij (MVM):

• In gesprek met de politiek en andere organisaties voor verandering

Waar wordt er actie voor gevoerd?

• Gelijke kansen in opleiding en werk
  
• Verandering van het vaste rollenpatroon
  
• Meer keuzevrijheid bij gezinsplanning
  
• Het recht op abortus
  

Wat is het resultaat?

• De pil wordt voor een deel vergoed
• Abortus is legaal
• Achterstand in werk en opleiding is verkleind 

Maar: verschillen blijven bestaan

4.3C: meer persoonlijke vrijheid

• Ik kan met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven
  

Individualisering

Ontkerkelijking + ontzuiling  leidt tot meer individualisering:

• Mensen willen zelf bepalen hoe ze hun leven inrichten 

Nieuwe samenlevingsvormen 

• Samenwonen zonder trouwen
  
• Makkelijker scheiden 
  
• Eenoudergezinnen en samengestelde gezinnen
  
• Geen kinderen krijgen 
  

Nieuwe wetten

Belangenorganisatie COC strijdt voor aanpassing van wetten + acceptatie van o.a. homoseksualiteit in de samenleving

Steeds meer acceptatie --> volgende stap is aanpassing van wetten:

• 2001: echtparen van een gelijk geslacht mogen trouwen

Nieuwe wetten 

1984: abortus wordt legaal

2001: euthanasie wordt toegestaan 

2001: echtparen van gelijk geslacht mogen trouwen 

Wijzigingen in de grondwet

• 1983: iedereen heeft het recht om gelijk behandeld te worden en discriminatie is verboden
  
• Sociale grondrechten worden toegevoegd aan de grondwet: recht op onderwijs en gezondheidszorg