Grammatica zinsdelen - Meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica zinsdelen

Meewerkend voorwerp 

(+ herhaling lijdend voorwerp)

Lesdoelen:

Ik kan de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde, het onderwerp en het lijdend voorwerp in een zin vinden.

Ik weet wat het meewerkend voorwerp is en kan deze in een zin benoemen. 

Het meisje heeft een boterham gesmeerd.
Wat is de persoonsvorm?

1. het meisje
2. heeft
3. een boterham
4. heeft gesmeerd

Het meisje heeft een boterham gesmeerd.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. het meisje
2. heeft
3. een boterham
4. heeft gesmeerd

Het meisje heeft een boterham gesmeerd.
Wat is het onderwerp?

1. het meisje
2. heeft
3. een boterham
4. heeft gesmeerd

Het meisje heeft een boterham gesmeerd.

pv = heeft

wg = heeft gesmeerd

ow = het meisje

Welk zinsdeel blijft er over?

Het meisje heeft een boterham gesmeerd.
Wat is 'een boterham' voor zinsdeel?

1. onderwerp
2. werkwoordelijk gezegde
3. lijdend voorwerp
4. meewerkend voorwerp

Het meisje heeft een boterham gesmeerd.

pv = heeft

wg = heeft gesmeerd

ow = het meisje

Het zinsdeel dat overblijft is 'een boterham'.

Als je vraagt wat + wg + ond krijg je als antwoord 'een boterham': Wat heeft het meisje gesmeerd?

Lijdend voorwerp

wie/wat + gezegde + onderwerp

De vrouw beklimt de berg. (Wat beklimt de vrouw?)

Hij maakt zijn huiswerk. (Wat maakt hij?)

We hebben het feest uitgesteld. (Wat hebben we uitgesteld?)

De voetballer tackelde zijn tegenspeler. (Wie tackelde de voetballer?)

Bjorn heeft een voetbal gevonden.
Wat is het lv?

1. Bjorn
2. heeft
3. heeft gevonden
4. een voetbal

Vorige week wilden Bart, Kees en Ben een cadeaubon gaan kopen.
Wat is het lv?

1. Bart, Kees en Ben
2. een cadeaubon
3. vorige week
4. wilden gaan kopen

Die mooie jas heb ik gisteren bij Zara gekocht.
Wat is het lv?

1. Die mooie jas
2. heb gekocht
3. ik
4. bij Zara

Oma leest haar kleinkinderen een spannend verhaal voor.
Wat is het lv?

1. Oma
2. haar kleinkinderen
3. een spannend verhaal
4. leest voor

Meewerkend voorwerp

Oma leest haar kleinkinderen een spannend verhaal voor.

pv = leest

wg = leest

ow = oma

lv = een spannend verhaal

mv = haar kleinkinderen

Meewerkend voorwerp:

Aan/voor wie + wg + ow + lv?

Ik heb jou gisteren de foto laten zien.

pv = 

wg = 

ow = 

lv = 

mv = 

Carolien heeft haar oude kleding aan Sanne gegeven.

Mv kan beginnen met aan of voor, maar dat hoeft niet.

Als het niet met aan begint, kun je het ervoor zetten. En als er wel aan staat, kun je het weglaten:

Carolien heeft Sanne haar oude kleding gegeven.

(de volgorde van de woorden verandert dan wel)

Let op: voor is vaak niet zo makkelijk weg te laten:

Joris heeft een bosje bloemen gekocht voor Fleur.

De directeur gaf haar een compliment.
Wat is het mv?

1. De directeur
2. gaf
3. haar
4. een compliment

De werknemer liet ons zijn nieuwe website zien.
Wat is het mv?

1. De werknemer
2. ons
3. liet zien
4. zijn nieuwe website

Aan de slag!

Maak:

15. Lijdend en meewerkend voorwerp

9 en 13 (blz. 168/169)