2havo - les 23 Samenstellingen en werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom

- Telefoon weg
- Jas weg

- Geen eten en drinken
- Leesboek op tafel
- Chromebook/Lesboek + papier + pen

Terugblik

- Vaste voorzetsels
- Koppelteken en weglatingsstreepje

Doelen

- Lezen

- Samenstellingen
Ik kan samenstellingen maken. 

- Werkwoordspelling
Ik kan werkwoorden juist schrijven. (tt, vt, bijv. dw, vd)

Lezen

Spelling H4

Je leert over tussenletters in samenstellingen.

a badkamer + deur, laken + set, horloge + maker, auto + bus

b banaan + schil, lam + wol, tand + borstel, moeder + kindje

Tussenletters in samenstellingen

Als je twee woorden aan elkaar plakt, maak je een samenstelling: fiets + tas = fietstas. Soms moet je tussen die twee woorden tussenletters toevoegen: -(e)n-, -e- of -s-.

Zo bepaal je of je een -s- moet toevoegen

• Als je in een samenstelling een -s- hoort, dan schrijf je die ook:

– meningsverschil, Valentijnsdag.

Tip:

• Soms begint het tweede deel van de samenstelling met een s-klank. Vervang dan het tweede deel door een woord dat niet met een s-klank begint. Schrijf de -s- alleen als je hem bij de vervanging hoort:

– bruidssluier, want bruidsjapon; lievelingsschrijver, want lievelingsdier.

Maar: hoofdstad, want hoofdweg.

Zo bepaal je of je een -(e)n- moet toevoegen

Als het eerste deel van een samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -en heeft, schrijf je -en- tussen de woorden: paardenbloem, berenvel.

Zo bepaal je of je een -(e)n- moet toevoegen
Uitzonderingen

Schrijf geen -(e)n- (maar soms wel -e-) in deze gevallen:

• Het eerste deel heeft geen meervoud: rijstepap.

• Het eerste deel verwijst naar iets waarvan er maar één is: zonnestraal, maneschijn.

• Het eerste deel heeft (ook) een meervoud op -s: (seconde – seconden/secondes) – secondewijzer.

• Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord: knarsetanden (het eerste deel verwijst naar een werkwoord), armelui, blindedarm (het eerste deel is een bijvoeglijk naamwoord).

• Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord: reuzefijn.

Samenstellingen

Maak de werkbladen.
Let goed op de uitzonderingen.

Klaar? Trainen H4 - Spelling
tussenletter in samenstelling en moeilijke woorden

Werkwoordspelling

1. Is het de PV?

Tegenwoordige tijd/ verleden tijd

ONDERWERP!

Werkwoordspelling

2. Is het NIET de PV?

- voltooid deelwoord, infinitief, bijvoeglijk gebruikt deelwoord.

KFSCHPTX

- maak langer - zo kort mogelijk!

Werkwoordspelling

Maak de werkbladen

7 tot en met 12
Van elke categorie de eerste 10

We kijken hierna samen na.

Huiswerk

Boek meenemen

Eventueel extra oefenen met samenstellingen en werkwoordspelling