Hormoonstelsel

• Fysiologie
• MBO
• Studiejaar 1

Hormoonstelsel

Het Hormoonstelsel

Sportmassage hfd 4

Tractus Endocrinologicus

Het hormoonstelsel is samen met het  zenuwstelsel een belangrijk regelsysteem in het lichaam.

in het hormoonstelsel gaat de communicatie via het bloed

(langzamer maar langdurig effect)

in het zenuwstelsel vindt communicatie plaats via zenuwen/zenuwcellen

(snel maar kort effect)

Wat zijn Hormonen?

• Hormonen zijn stoffen die processen regelen in het lichaam
• Hormoonklieren produceren hormonen 
• Hormonen worden afgegeven aan het bloed
• Stromen door heel het lichaam
• Hormonen werken alleen in de organen die daar gevoelig voor zijn: sleutel-slot
• doel: Homeostase

Soorten klieren

• exocriene klieren

• endocriene klieren

• gemengde klieren 

hoort niet bij hormoonstelsel!

geven stoffen af via afvoerbuis

bijv. (zweet/talgklieren)

geven hormonen af aan het bloed 

Pancreas,Hepar, Gaster, geslachtsklieren

Endocriene klier

• Reguleren lichaamsprocessen 
• stoffen die ze produceren; hormonen
• samenwerking zenuwstelsel -> hormoonstelsel
• klieren:

-Hypothalamus

-Hypofysevoorkwab

-Schildklier(Glandula Thyroidea)

-Bijschildklieren(Glandula ParaThyroidea)

-Bijnier(Glandula SupraRenalis

-Alvleesklier(Pancreas)

-Geslachtsklieren(Gonaden)

Wat kan gesteld worden van een hormoon?

1. het is een stof die op alle klieren in het lichaam werkt
2. het is een product van een klier met een inwendige secretie
3. het is een product van een klier met een uitwendige secretie
4. hormoon is een synoniem van een klier

Wat kan gesteld worden van een externe secretie?

1. deze secretie wordt afgegeven aan het bloed
2. deze secretie wordt niet afgegeven aan het bloed

Wat voor een soort klieren produceren hormonen?

1. Slijmklieren
2. endocriene klieren
3. zweetklieren
4. exocriene klieren en endocriene klieren

Hypothalamus

• Hoogst regelcentrum hormoonstelsel
• Stuurt de hypofyse                  (baas-manager) 
• Reguleert Lichaamstemperatuur en bloeddruk
• produceert ADH en Oxytocine

Hypofyse

• manager
• middelpunt van het hormoonstelsel
• scheidt hormonen af die:

-ingrijpen op de functie van andere organen

-de werking van andere endocriene klieren verzwakken of versterken

Hypofyse

• Hypofyse voorkwab: 

• Hypofyse achterkwab:

-TSH -> (Thyroid Stimulerend Hormoon) indirecte werking op schildklier

-ACTH -> (AdrenoCorticoTropeHormoo) indirecte werking bijnierschors

-Gonadotrope hormoon -> indirecte werking geslachtsklieren

-Groeihormoon(GH) -> directe werking 

-Prolactine-> directe werking

-opslag ADH (AntiDiuretischHormoon)

-opslag oxytocine

deze 2 hormonen worden GEPRODUCEERD door de Hypothalamus en OPGESLAGEN in hypofyse

Hypothalamus

                         hypofyse

achterkwab

voorkwab

TSH

Schildklier

Thyroxine

ACTH

Bijnierschors

Cortisol

LH-FSH

Geslachtsklieren

oestrogeen

progesteron

testosteron

GH

botten/ spieren

prolactine

Melkproductie

borstklierweefsel

ADH

Oxytocine

Opslag

Productie

Hypothalamus

Hypofyse

Doelcel

Actie

-

Negatieve feedback

HORMOONBALANS

laag->hoog

hoog->laag

Welke stelling over de hypofyse is correct?

1. Het is een onderdeel van het spijsverteringsstelsel
2. Het produceert geen hormonen, maar reguleert ze alleen
3. Het is gelegen in het hart
4. Het is een belangrijke klier in het hormoonstelsel

Welk deel van de hersenen regelt de afgifte van hormonen uit de hypofyse?

1. De hypothalamus
2. cerebellum
3. hersenstam
4. kleine hersenen

Negatieve feedback = versterkt de afwijking dus:
van een lage waarde->nog lagere waarde
van een hoge waarde->nog hogere waarde
is dit juist?

Glandula Thyroidea

• wordt aangestuurd vanuit hypofyse door TSH
• scheidt het hormoon Thyroxine af
• Voor het produceren van Thyroxine heeft de schildklier jodium nodig(TSH stimuleert dat)
• regelt het basaalmetabolisme
• stimulatie glucose verbranding

De hypofyse en de schildklier werken samen via een feedbacksysteem. De hypofyse maakt het TSH aan. Dit wordt aan het bloed afgegeven. Hiermee wordt de productie van hormoon door de schildklier aangestuurd. Wanneer TSH wordt afgescheiden door de hypofyse, zal de schildklier meer thyroxine aanmaken en aan het bloed afgeven. Een hoog TSH-niveau betekent dat er niet genoeg schildklierhormoon aanwezig is en een laag TSH-niveau betekent dat er te veel is.

Symptomen van hypothyreoïdie

Symptomen

Symptomen van hypothyreoïdie

de hypofyse produceerd ADH en Oxytocine

de schildklier produceert TSH
(Thyroid Stimulerend Hormoon)

1. juist
2. onjuist

Welk hormoon wordt voornamelijk afgescheiden door de schildklier?

1. TSH
2. Thyroxine
3. Oxytocine
4. PTH

Glandula 

Parathyroidea

• Liggen achter de schildklier
• Parathormoon(PTH)
• PTH zorgt voor verhoging van de calciumspiegel
• calcium-fosfaathuishouding
• voor goede werking van de spieren 
• samenwerking PTH met vit.D

De meeste mensen hebben vier bijschildklieren, die niet veel groter zijn dan een rijstkorrel en in de hals bij de schildklier zitten. Dit hormoon zorgt ervoor dat er calcium vanuit je darm en bot in het bloed terechtkomt en dat je fosfaat uitplast. Normaal is dit een nauwkeurig regelmechanisme. De bijschildklier scheidt net zoveel bijschildklierhormoon uit als nodig is voor een stabiele waarde van calcium en fosfaat in je bloed. Te veel bijschildklierhormoon kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals hoge bloeddruk, (te) veel calcium in het bloed, botontkalking en de vorming van nierstenen

Bij een te snelle stofwisseling, kunnen er problemen zijn met werking van de bijschildklier

Wat regelt het hormoon Thyroxine?

Glandula 

Suprarenalis

• bijnierschors

• bijniermerg

-wordt aangestuurd vanuit hypofyse door ACTH

-produceert hormonen(-/+ 40) o.a. cortisol

-belangrijke invloed op;

water & zoutevenwicht

glucosestofwisseling

ontstekingsremmend(beschermingsmechanisme)

-wordt aangestuurd door sympathisch zenuwstelsel

-adrenaline, noradrenaline

-bloeddruk, bloedverdeling, hartslag

->acute stress

-> chronische stress

Caput-Corpus-Cauda

Cauda->naar de milt

Caput->in de bocht van de 12-vingerige darm -> afgifte pancreassappen -> externe secretie

PANCREAS

Pancreas

• gemengde klier
• Eilandjes van Langerhans
• Alfa-cellen->Glucagon 

• Bèta-cellen->Insuline

• Diabetes Type 1

• Diabetes Type 2

Glycogeen->Glucose

Glucose->Glycogeen

Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte->altijd insuline spuiten en innamen voeding berekenen

Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte. Dat betekent dat het afweersysteem het lichaam aanvalt. Normaal ruimt het afweersysteem alleen ziektes op. Maar bij sommige mensen vernielt het afweersysteem de cellen die insuline aanmaken, in de alvleesklier. Dan heb je diabetes type 1. Zonder de stof insuline kun je niet leven, want die regelt je bloedsuiker.

Insulineresistentie

Bij diabetes type 2 reageert het lichaam niet meer goed op insuline of maakt het te weinig insuline aan. Insuline is het hormoon dat de bloedsuiker regelt. Bij diabetes type 2 werkt de insuline niet meer goed waardoor er te veel suiker in het bloed blijft zitten. Eerst maakt het lichaam extra insuline aan, maar na verloop van tijd wordt dit steeds minder

wat is het gevolg van een tekort aan insuline?

1. glucosetekort in de cellen
2. glucoseoverschot in de cellen
3. daling van glucosegehalte in het bloed

Welk orgaan produceert insuline?

1. de lever
2. de pancreas
3. de nieren
4. de bijnieren

Het hormoon glucagon verlaagt de bloedsuikerspiegel

Gonaden

• gemengde klieren
• voortplanting -> eicellen & zaadcellen
• worden aangestuurd vanuit hypofyse door Gonadotrope hormoon
• Ovaria (eierstokken)
• Testikels (teelballen)
• produceren geslachtshormonen: ontwikkeling van man of vrouw

Oestrogeen is betrokken bij de ontwikkeling van vrouwelijke geslachtskenmerken en de regulering van de menstruatiecyclus. Progesteron bereidt de baarmoeder voor op een zwangerschap. De testikels zitten in het scrotum en produceren hormoon: testosteron Testosteron is betrokken bij de ontwikkeling van mannelijke geslachtskenmerken, zoals spier- en haarontwikkeling

FSH staat voor follikelstimulerend hormoon

LH staat voor Luteïniserend hormoon 

de hypofyse scheidt deze af om de geslachtsklieren aan te zetten

Welke klier regelt oa het calciumgehalte van het bloed?

1. bijschildklier
2. bijniermerg
3. hypofyse
4. gonaden

wat doet insuline?

1. verhoogt de bloedsuikerspiegel
2. verlaagt de bloedsuikerspiegel
3. komt alleen vrij bij fysieke beweging
4. komt alleen vrij bij ontspanning

welke stof is nodig om het schildklierhormoon thyroxine aan te maken?

1. adrenaline
2. jodium
3. ACTH
4. magnesium

Door welke hormoonklier wordt het hormoon ACTH uitgescheiden?

1. Hypofyse
2. Bijschildklier
3. Bijnierschors
4. Bijniermerg

Welk hormoon reguleert het calciumniveau in het bloed?

1. Insuline
2. Parathormoon
3. Adrenaline
4. Oestrogeen

welk orgaan is het hoogste regelcentrum van het hormoonstelsel?

1. Hypofyse
2. Hypothalamus
3. Alvleesklier
4. Nieren

ACTH speelt een belangrijke rol in de vochthuishouding

1. juist
2. onjuist

Welk hormoon dat door de hypofyse voorkwab wordt geproduceerd zorgt voor stimulatie van de schildklier?

1. TSH
2. PTH
3. HST
4. HPT

voor de aanmaak van welk hormoon is de aanwezigheid van jodium noodzakelijk?

1. Thyroxine
2. Cortisol
3. Parathormoon
4. Glucagon

wat is de functie van glucagon?

1. Glucagon zet insuline om naar glycogeen
2. Glucagon zet glucose om in glycogeen
3. Glucagon zet glycogeen om in glucose
4. Glucagon zet insuline om in glucose

Welk orgaan wordt onderverdeeld in een Caput-Corpus-Cauda?

1. Alvleesklier
2. Maag
3. Darmen
4. Hart

aan welk hormoon is een gebrek bij Diabetes Mellitus?

1. Insuline
2. Glycogeen
3. Glucagon
4. Cortisol

Wat behoort tot te taken van adrenaline?

1. verlaging van hartfrequentie
2. verhoging van hartfrequentie
3. verlaging bloedsuikerspiegel