AFP 2.4.5 Hersentrauma, Meningitis, Epilepsie, MS, Parkinson en ALS

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 5

Periode 4

Leerjaar 2

Lesindeling

1. Welkom + Osiris
2. Vorige les 
3. Lesindeling en lesdoelen 
4. Presentaties Infographics
5. Theorie pathologie zenuwstelsel
6. Maken opdrachten epilepsie en Parkinson

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Uitleggen wat de belangrijkste pathologische aandoeningen zijn aan de hersenen inclusief symptomen, gevolgen en behandeling.

Vorige les

Zie in de volgende dia's een aantal herhalingsvragen

Hersentrauma 

Hersentrauma: (niet aangeboren hersenletsel=NAH) 

Beschadiging van hersenweefsel door klap van buitenaf ( auto-ongeluk, valpartij, geweld) 

Hersentrauma 

Wat gebeurd er bij  hersenletsel:

• (gedeeltelijke) Bewusteloosheid
• Epileptisch insult na trauma
• Uitvalsverschijnselen
• Schedelfractuur (breuk van de schedel) 
• HET: Hoog Energetisch Trauma ( Hoge snelheid ergens tegen gebotst, hersenletsel is vaak ernstig)
• Amnesie (geheugen verlies) Retrograad (geheugenverlies voor ongeluk  of Anterograad geheugen (verlies na ongeluk, je slaat niets meer op.)

Hersentrauma's

Trauma Capitis	Lichte hersenschudding	Geen bewustzijnsverlies Hoofdpijn Misselijk of braken Geen amnesie
Commotio Cerebri	Hersenschudding of licht hersenletsel	Max. 15 min. buiten bewustzijn Max. 1 uur amnesie
Contusio Cerebri	Hersenkneuzing	Vrijwel zeker hersenbeschadiging

Behandeling

1. Overleg met ziekenhuis bij 3 of meer risicofactoren
   - Ziekenhuisopname
   - Drain inbrengen bij subdurale of epidurale bloeding
   - IC opname bij bedreigde ademhaling/bloeddruk/hartslag
2. Wekadvies voor 24 uur
3. Functioneren op geleide van de klachten
   - Eventueel pijnstilling

Zie Medische kennis 14.7 voor de risicofactoren

Hersenontsteking: Encefalitis

• Meestal door virus, soms door schimmel/parasiet of bacterie
• Koorts, hoofdpijn, slaperigheid, braken, lichte nekstijfheid
• Behandeling en gevolgen afhankelijk van oorzaak

Hersenvliesontsteking: Meningitis

• Meestal door virus of bacterie
• Ernstige hoofdpijn, flinke nekstijfheid, koorts, misselijkheid, braken, puntbloedinkjes, verminderd bewustzijn (bacterie)
  Gevoeligheid voor licht (virus)
• Complicaties: Sepsis, psychische verandering, doofheid
  Virus gaat vaak met week weer over

Hersenvliesontsteking door een virus is milder van vorm en gaat vaak met een week weer over. Meest kenmerkend is dan de gevoeligheid voor licht.

Voorbeelden

Parkinson

• hersenaandoening waarbij een kleine groep cellen in de hersenen beschadigt en afsterft.
• Cellen kunnen geen dopamine meer aanmaken  > dit heb je nodig om te soepel te bewegen

Behandeling: Geen kans op genezing.  medicatie voor stijve benen/armen en trillen. Levensstijl aanpassen. 

Parkinson

• Hypokinesie: Te weinig beweging
  
• Akinesie: Moeite met starten van bewegingen
• Bradykinesie: Trage beweging
  
• Tremoren: Trillingen
  
•  Rigiditeit: Stijfheid van spieren
  
• Freezing: Gevoel dat voeten aan de grond vastgeplakt zitten

Parkinson

• Hypokinesie 
• Akinesie 
• Bradykinesie 
• Tremoren 
•  Rigiditeit 
  
• Freezing 

Epilepsie 

•  beginnen hersencellen heel snel allerlei seintjes af te geven.  
• Alle seintjes vliegen door elkaar heen, waardoor je hersenen niet meer normaal kunnen werken. 

Symptomen: Lichamelijk (herkenbaar): hele lichaam schokt Mentaal (moeizaam te herkennen): warrig, bewustzijn verliezen, agressief

Er zijn diverse vormen epilepsie

Epilepsie 

Behandeling: medicatie (na 2e aanval) soms een operatie. Bijna allemaal afgeleid van slaapmedicatie (benzodiazepinen) dus slaperigheid is veelvoorkomende bijwerking. 

Het toedienen van medicatie om een epilepsie aanval te stoppen door toedienen van benzodiazepinen: Couperen

Er zijn diverse vormen: zie filmpje volgende dia

Multipele Sclerose

Multipele Sclerose (MS): Auto-immuunziekte 

• Immuunsysteem reageert op myeline en breekt dit af
• Ontstaat tussen 20e en 40e levensjaar
• Afwisseling exacerbaties (opvlamming) en remissies (herstel)

Na een exacerbatie houdt de patiënt

restverschijnselen (er blijft schade)

Multiple sclerose (MS)

Chronische aandoening aan het centrale zenuwstelsel. 

Dit betekent dat je hersenen prikkels en signalen niet goed meer kunnen verzenden naar bijvoorbeeld je armen.

-> Zenuwcellen verbonden via zenuwuitlopers (isolerende laag, myeline)

-> Ontstekingen - beschadigen myeline; MS

-> Hersenprikkels en signalen gaan niet meer goed naar bijv. armen

-> Moeite met bewegen 

Symptomen MS

In toenemende mate:

• Sensorische verschijnselen: jeuk, tintelingen, een verminderd/doof gevoel en/of een koud gevoel in de ledematen
• Motorische verschijnselen: verminderde kracht in armen en benen, snel struikelen, niet snel kunnen lopen

Myeline gaat steeds verder kapot en er ontstaan littekens in de zenuwen...

• Steeds meer verlamming en uitval
• Patiënt overlijdt aan complicaties

Relapsing Remitting (RR)

Secundair Progressief (SP)

Welke vormen van MS zijn er?

De student moet alleen weten dat er verschillende vormen zijn.

Primair Progressief (PP)

Progressieve Relapsing (PR).

 

Progressieve Relapsing (PR).

Wat is een schub?

1. een periode waarin geen nieuwe klachten ontstaan of klachten toenemen
2. een periode waarin nieuwe klachten ontstaan en/of bestaande klachten sterk toenemen.
3. een periode van stabiliteit van de klachten
4. Een periode waarin nieuwe klachten ontstaan en bestaande klachten niet sterk toenemen

ALS

ALS: Amyotrofische Laterale Sclerose (zenuw-/spierziekte)

• 1500 mensen in Nederland
• Meestal gediagnosticeerd tussen 40 en 60 jaar
• Gemiddelde levensverwachting is 3 jaar na diagnose 
• Slechts 20% leeft langer dan 20 jaar

Oorzaak en daarmee ook de behandeling is onbekend...

Myo = Spier

Atrofisch = afsterven

Lateraal = aan de buitenkant

Sclerose = littekens

ALS (2)

ALS: Amyotrofische Laterale Sclerose (zenuw-/spierziekte)

• Motorische zenuwcellen sterven langzaam af
• Spieren krijgen steeds minder aansturing (spierzwakte)
• 'Use it or lose it' -> spieren worden dunner en kleiner (atrofiëren)
• Uiteindelijk raakt de patiënt verlamd

Alleen de zintuigen, spijsvertering en hart

blijven vaak intact.

In de anatomie is het zo je lichaam zich aanpast naar jouw activiteit. Sport je veel, dan zal je grotere spieren krijgen, een beter uithoudingsvermogen en een sterkere hartspier. Gebruik je de hersenen veel (door te leren), dan krijg je meer en effectievere verbindingen tussen zenuwcellen. Gebruik je een lichaamsstructuur NIET, dan zal het kleiner of dunner worden, of minder effectief.

Huiswerk

• Maken: Expert College Epilepsie (P)
  
• Maken: Expert College Hersenbloeding (P)
  
• Afmaken opdracht 'Epilepsie en Parkinson'