De ijsberg aangepast Jakob

• LOB
• MBO
• Studiejaar 2

Ijsbergmodel van MC. Clelland

Het ijsberg model hanteer je om gedragsverandering tot stand te brengen. Het kijkt naar het zichtbare gedrag, kennis en vaardigheden van mensen en naar de onderliggende, onbewuste diepere lagen. 

Metafoor (iets waar je iets mee vergelijkt)

De ijsberg wordt gehanteerd als metafoor voor de verschillende lagen van competenties van een individu. Een ijsberg toont slechts 10% van zijn massa boven water, terwijl 90% van zijn massa onder het oppervlak verborgen is. 

Boven de waterlijn

Dit is de zichtbare laag. Het gaat hier om waarneembare gedrag, de toepassing van kennis, het doen en de (inter)actie. Dit is de laag waar je letterlijk ziet wat mensen zeggen en doen. Dat is de ‘makkelijke’ laag, maar het geeft beperkt inzicht, want het is alleen datgene wat je ziet. De vraag die daar bij hoort is:

Wat doe je?

Onder de waterlijn

‘Onder de waterlijn’ bestaat uit een aantal dieptelagen. De meest gehanteerde standaard is twee lagen:

Wat denk je?

Wat wil je?

Vertel in eigen woorden wat de IJsberg theorie inhoudt

Geef 2 kernwoorden
die volgens jou bij
de IJsberg theorie horen

Van

Naar

Hoe kom je

Veranderen onder de waterlijn         Stap 1.

 Luister naar wat mensen zeggen als zij over de verandering praten. 

Enkele voorbeelden van wat mensen zeggen gekoppeld aan de onder waterlijn thema's. 

• Het hebben van Overtuigingen over jezelf. Bijvoorbeeld: 

‘Dat lukt mij toch niet’;

‘Makkelijk, dat doe je (ik) toch even’; 

‘Jahaa, heel belangrijk dat ik iets met die nieuwe werkwijze doe, maar lijkt me wel heel erg lastig’.

Normen en Waarden, Overtuigingen, Ambities en motivaties

• Normen en waarden gaan over wat de andere(n) goed of fout vinden. Zoals ‘ik ga dat niet zomaar doen, dat doet hij maar’ waarbij de norm is dat het een taak is van de verzorgende in plaats van de zorgvrager of andere functionaris.
• Overtuigingen gaan over dingen waar iemand in gelooft dat het klopt.
• Ambities  gaan over wat wil iemand bereiken..
• Motivaties gaan over waarom iemand iets wil gaan doen / bereiken

Stap 2. Stel verdiepingsvragen

Met vragen over overtuigingen, normen en waarden, ambities en motieven krijg je zicht op wat er onder de waterlijn leeft en kun je invloed krijgen op waarom iemand op een bepaalde manier reageert.  

voorbeelden  van deze verdiepingsvragen:

Verdiepingsvragen

• Vragen over overtuigingen gaan over: ‘Wat maakt dat je zo denkt?’; 'Wat levert het je op om zo te denken?’; ‘Wat zou het je kunnen opleveren om hier anders naar te gaan kijken?’.
• Vragen over normen en waarden gaan over: ‘Vind jij dat het hoort, vind jij dit gepast?’; ‘Past dit bij jouw rol?’; 'Wat vind jij erg belangrijk in de samenwerking met elkaar?’.
• Vragen over ambities gaan over: ‘Haal je er nu energie uit?’; ‘Wat wil je écht?’; ‘Wat vind je belangrijk in je werk
• Vragen over motivaties gaan over 'waarom doe je wat je doet'.

Stap 3. Koppel de antwoorden aan het stadium van verandering

Kijk vooral naar de overtuigingen die de verandering blokkeren, die ervoor zorgen dat het juist niet gaat lukken. Deze belemmerende overtuigingen ga je vervolgens herkaderen. Dat

betekent dat je op zoek gaat naar andere perspectieven/mogelijkheden en door gaat vragen wat het oplevert om zo te denken

 (de verdiepingsvragen helpen je hierbij).

•Zoek naar gezamenlijke normen en waarden en koppel deze aan het veranderdoel.

 

Bijvoorbeeld als iemand vindt dat 'respect' belangrijk is, koppel dit dan aan 'omgaan met klanten’.

•Zoek naar gezamenlijke normen en waarden en koppel deze aan wat je wil bereiken met het andere gedrag.

Bijvoorbeeld als iemand vindt dat 'respect' belangrijk is, koppel dit dan aan 'omgaan met zorgvragers’.

Sluit de verandering aan bij de ambities van de ander. 

• Zo kan de ambitie om ‘meer met andere zorgvragers in contact te willen zijn’ aansluiten op het veranderdoel  ‘Meer sociale contacten opdoen’. 
• ‘Meer voor de organisatie willen betekenen’ kan stimulerend werken op het veranderdoel ‘Professionele ontwikkeling’.

Normen en Waarden

1. Ontwikkel je tijdens je opvoeding, krijg je dus van huis uit mee
2. Ontwikkel je als je wat meer zelfstandig / volwassen wordt.
3. Ontwikkel je in het contact met je sociale omgeving (vrienden/school/sportclub enz.)
4. Zowel A. B als C is goed

Wat is jouw ambitie
(gerelateerd aan je opleiding)

3 voorbeeld IJsbergen staan in Teams.

De opdracht is:

Maak je eigen IJsberg illusion en maak daar een vlog over (Mag ook in TikTok o.i.d.).

Welke vragen moeten nog beantwoord worden om met de opdracht te kunnen beginnen?