par. 5.1 en 5.2

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

par. 5.1 /5.2/5.3

Samenwerking en conflict
5.1 casus

5.2 analyse

5.3 theorie

Welvaartsvraagstuk

Hoe een samenleving haar bestaansvoorwaarden veiligstelt, hoe ze de productiemiddelen verdeelt en hoe ze reproductie regelt.

dus hoe kan een samenleving overleven?

Wanneer er een tekort is (schaarste) aan een bepaald product, kan de overheid de verdeling op zich nemen

https:

samenwerking

proces waarin individuen, groepen en/ of staten relaties vormen om hun handelen op elkaar af te stemmen.

doelen

als je samenwerkt streef je gezamenlijke doelen na.

afspraken

er worden formele afspraken gemaakt die soms vastliggen in contracten

sociale cohesie

er moet een vorm van onderling vertrouwen zijn. mensen moeten met elkaar verbonden zijn en elkaar accepteren

compromissen

om tot gezamelijke doelen te komen moet je compromissen sluiten. Je moet geven en nemen anders loop je het risico het doel helemaal niet te bereiken

conflicten

situatie waarin individuen, groepen en of staten elkaar tegenwerken om de eigen doelen te bereiken

dilemma van de collectieve actie

Ben je bereid om mee te doen? Ben je bereid om iets op te offeren?

collectieve goederen

goederen die van algemeen belang worden geacht, in principe voor iedereen beschikbaar.
wegen, scholen, bibliotheken, schoon water etc.

private goederen

goederen die via de markt worden aangeboden, waar je voor moet betalen.

free rider

iemand die wel de lusten maar niet de lasten wil van collectieve goederen

Leg aan de hand van een voorbeeld uit hoe het dilemma van de collectieve actie werkt

Mensen willen over het algemeen zoveel mogelijk baat hebben van iets waar ze lid van zijn, bijvoorbeeld van de bibliotheek. Het liefst ook nog zo goedkoop mogelijk, dit is alleen mogelijk als mensen zich ook vrijwillig willen inzetten om bepaalde klusjes uit te voeren. Hierbij kunnen mensen ervoor kiezen om hierbij te helpen of alleen te profiteren. Mensen staan hierbij voor een keuze om wel of niet mee te werken. Wel meedoen heeft voordelen (profiteren van de voordelen en samen iets opbouwen), maar niet meedoen heeft ook voordelen (wel profiteren en er weinig kwijt aan zijn).
Het is voor iedere actor natuurlijk aantrekkelijker om niets op te offeren voor de samenwerking, maar wel te profiteren van het collectieve goed dat gerealiseerd wordt.

samenwerken en conflict t.a.v. maatschappelijke en economische problemen

harmoniemodel

Nadruk leggen op overleggen en bereiken van consensus (overeenstemming)
actoren (deelnemers)  komen uit de politiek en de samenleving
Nederlandse versie is het poldermodel

conflictmodel

Bereiken eigen doelen en anderen daarvan overtuigen. Lukt het niet dan gaan ze over tot zwaardere middelen. Nadruk ligt hierbij op het bereiken van de eigen doelen.