5H 9.2 DNA-replicatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Startopdracht

Beantwoord de volgende vragen: 

1. Hoe noemen we het suikermolecuul in DNA? 

2. Een streng DNA heeft de code AATGTCGTC. Hoe codeert de daarbij horende streng DNA?

 

3. 

Startopdracht

Beantwoord de volgende vragen: 

1. Hoe noemen we het suikermolecuul in DNA? 

Desoxyribose

2. Een streng DNA heeft de code AATGTCGTC. Hoe codeert de daarbij horende streng DNA?

TTACAGCAG

 

3. F

DNA

Oriëntatie

9.1 DNA
9.2 DNA-replicatie
9.3 Eiwitsynthese
9.4 Genexpressie
9.5 Mutaties
9.6 DAN-technieken

Leerdoelen 9.2

• Je kunt beschrijven hoe DNA-replicatie plaatsvindt.
• Je kunt uitleggen wat telomeren zijn en hoe deze bijdragen aan veroudering

De celcyclus

Vóór cellen gaan delen, moet onder andere het DNA verdubbeld worden. Ook moet het DNA gecontroleerd worden op fouten.

Binas 76A en B

Interfase = fase tussen 2 celdelingen in

In 1953 ontdekte Watson en Crick de structuur van DNA

DNA-replicatie

• Tijdens de S-fase celcyclus
• Enzym DNA-POLYMERASE -->openbreken verbindingen basenparen: twee losse strengen
• DNA polymerase beweegt langs de 

3>5 kant van de losse DNA streng

• Vrije DNA-nucleotiden in het 

kernplasma worden aan de losse 
DNA streng verbonden: A-T/C-G

Als men de koolstofatomen van de suikergroep telt, valt op dat de hydroxylgroep altijd aan het derde koolstofatoom vastzit, en de fosfaatgroep aan het vijfde koolstofatoom. De gehele DNA-streng krijgt zodoende twee verschillende uiteinden: een zogenaamd 3'-eind en een 5'-eind.

DNA-replicatie

Dit levert twee losse moleculen 
DNA: de twee chromatiden. 

Ze blijven aan elkaar tot 

M-fase celcyclus --> daarna 

twee losse DNA strengen.

Als men de koolstofatomen van de suikergroep telt, valt op dat de hydroxylgroep altijd aan het derde koolstofatoom vastzit, en de fosfaatgroep aan het vijfde koolstofatoom. De gehele DNA-streng krijgt zodoende twee verschillende uiteinden: een zogenaamd 3'-eind en een 5'-eind.

Diploïd en haploïd

Diploïd = van elk chromosoom 2 (2n)

Haploïd = als je van een chromosoom 1 hebt (1n). 

(bijv. in geslachtcellen)

Replicatie ook wel:

2n --> 2n + 2n

Telomeren

• Uiteinde van de DNA streng: repetitief DNA
  
• Kan NIET worden gekopieerd door DNA polymerase
  
• Gevolg: DNA molecuul wordt bij elke celdeling korter
  
• Voorkomen beschadiging: telomeer uiteinde
  
• Cel sterft na +/- 50 delingen (celdood)
  
• Celduur cellen: afhankelijk van lengte telomeren en snelheid van het korter worden
  

Aan het uiteinde van een chromosoom zitten de telomeren.

Telomeren bestaan uit repetitief DNA, dus herhalingen van TTAGGG

Telomeren kunnen NIET worden gekopieerd door DNA- polymerase. 
Gevolg: Het DNA molecuul wordt bij elke celdeling korter.
Na 50 +/-celdelingen sterft de cel (celdood).

De levensduur van cellen hangt af van de lengte van de telomeren en de snelheid waarmee ze korter worden --> veroudering.

Uit volwassen stamcellen ontstaan steeds nieuwe cellen met lange telomeren --> voorkomt dood.

Telomeren

Huiswerk

Lezen 9.2

Maken opdracht 12 t/m 19

+ begrippenlijst

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist video's DNA 

Uitlegvideo DNA replicatie

Oefening bouw DNA

Leerdoelen 9.2

• Je kunt beschrijven hoe DNA-replicatie plaatsvindt.
• Je kunt uitleggen wat telomeren zijn en hoe deze bijdragen aan veroudering

BS 2: DNA-replicatie

Celcyclus

In welk deel van de celcyclus vindt DNA replicatie plaats?

(Tip: kijk in Binas)

Waarvoor is DNA-replicatie nodig? 

Replicatie

De verbindingen tussen de basenparen wordt verbroken door helicase.

Kernplasma: hierin 'drijven' vrije nucleotiden

Het enzym DNA Polymerase schuift langs de oude streng en bindt de juiste vrije nucleotiden aan de enkelvoudige streng vast.

A en T

C en G

Als men de koolstofatomen van de suikergroep telt, valt op dat de hydroxylgroep altijd aan het derde koolstofatoom vastzit, en de fosfaatgroep aan het vijfde koolstofatoom. De gehele DNA-streng krijgt zodoende twee verschillende uiteinden: een zogenaamd 3'-eind en een 5'-eind.

Replicatie

Zo krijg je 2 identieke DNA-moleculen.

In het midden blijft het nog aan elkaar zitten: centromeer

Chromosoom bestaat uit 2 chromatiden.