Lesw. 4-01 Deelonderwerp en globaal lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Huiswerk: 4.2 B
• Oefenen: woorden uit de woordenlijst
• Terugblik: verkennend lezen, onderwerp, opbouw van een tekst, zin en regel, alinea
• Uitleg: tussenkopjes, tekstopbouw, kernzin.
• Zelfstandig:
  4.3 Deelonderwerp, globaal lezen
  

B. Deelonderwerp tussenkopjes, tekstopbouw  
C. Keuzetekst: Elfstedentocht 

• Terugkijken

Doelen van deze les:

Aan het einde van de les kun je uitleggen:

1. dat je het onderwerp in deelonderwerpen kunt verdelen;
2. wat een tussenkop is;
3. wat het middenstuk is;
4. dat iedere alinea een kernzin heeft;
5. wat globaal lezen is.

Hoofdstuk 4: Zakelijk lezen

Tekstdoelen uit leerjaar 1

Je leest met een doel!

• Je bent op zoek naar informatie.
  
• Je leest voor je plezier.
  
• Je wilt de inhoud begrijpen.
  
• Je wilt de inhoud onthouden.

Tekstsoorten

• een advertentie
• een gebruiksaanwijzing
• een recept
• een brief
• een e-mail
• een affiche
• een appje
• een gedicht
• een recensie 
• een  tekst in een schoolboek 
• een krantenartikel
• een verhaal

Verkennend lezen

1. Lees de titel.
   
2. Lees de tussenkopjes.
   
3. Lees opvallende woorden.
   
4. Lees de eerste alinea.
   
5. Bekijk de afbeeldingen.
   
6. Bekijk de bron.
   
   
   Waar gaat deze tekst over? (= onderwerp)

zinnen

• Een zin begint met een hoofdletter en eindigt met een punt, een uitroepteken of een vraagteken.

regels

• Een regel is een rij woorden die op één horizontale lijn achter elkaar staan.
• Een regel loopt van de linkerkantlijn tot de rechterkantlijn.
• In een regel kunnen meerdere korte zinnen staan. De tweede zin begint dan ergens in het midden van de regel. Ook kan een zin zo lang zijn dat hij uit meerdere regels bestaat.

De titel

De titel is vetgedrukt en heeft grotere letters.

•  Een titel maakt de lezer duidelijk waar de tekst over gaat. 
• Hij kan de lezer ook nieuwsgierig maken.

Een alinea

Een tekst is verdeeld in alinea's. Een alinea bestaat uit een aantal zinnen die bij elkaar horen. Binnen een alinea wordt gewoon doorgeschreven. Een nieuwe alinea begint altijd op een nieuwe regel. Je kunt een witregel tussen de alinea’s laten of je begint een nieuwe alinea door in te springen. 

Deelonderwerpen

Een hele tekst bestaat uit één onderwerp. In een langere tekst is dit hoofdonderwerp opgedeeld in deelonderwerpen.

In één of meer alinea’s wordt informatie gegeven over het deelonderwerp. Je komt achter het deelonderwerp door antwoord te geven op de vraag: ‘Waar gaat dit stukje tekst over?’

Een tussenkopje

Een tussenkop is een titeltje dat boven een deel van een tekst staat. Een tussenkop geeft structuur aan de tekst.

Opbouw van een langere tekst

Een langere geschreven tekst is vaak uit drie delen opgebouwd: 

• een inleiding
  
• een middenstuk
• een slot.

De kernzin 

De kernzin van een alinea

Verkennend lezen

1. Lees de titel.
   
2. Lees de tussenkopjes.
   
3. Lees opvallende woorden.
   
4. Lees de eerste alinea.
   
5. Bekijk de afbeeldingen.
   
6. Bekijk de bron.
   
   
   Waar gaat deze tekst over? (= onderwerp)

Globaal lezen

Door globaal te lezen, kun je de deelonderwerpen vinden.

Stap 2: globaal lezen

• Lees de tussenkopjes.
• Lees de 1e, 2e en laatste zinnen van alle alinea’s.
• Let op signaalwoorden.
• Noteer de kernzin van de alinea’s.

Maak: 

-> Hoofdstuk 4: Zakelijk lezen

4.3 Deelonderwerp, globaal lezen
B. Deelonderwerp
 tussenkopjes, tekstopbouw