GHZ en syndromen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

GHZ en syndromen

Leerdoelen

• Wat zijn chromosomen?
• Wat zijn chromosoomafwijkingen
• Wat is een syndroom

 

Chromosomen

Bevatten DNA​

Erfelijke eigenschappen​

​

23 paren (= 46 chromosomen)​

=> 22 normaal​

=> 1 ‘geslachtschromosoom’​

​

Chromosomen

Genetische afwijking

• Een genetische oorzaak van een verstandelijke beperking is vaak een spontane mutatie in een van de genen. 
• Een dergelijke afwijking komt dus in de betreffende familie niet voor en kan alleen worden doorgegeven als de aangedane persoon zelf kinderen zou krijgen.

een mutatie is een verandering in het DNA van een cel. 

Syndromen

Wat is een syndroom?

Een syndroom is een ziektebeeld: het is een verzameling van verschijnselen die vaker in dezelfde combinatie optreedt, en dus als eenheid moet worden opgevangen.

Verschil ziekte en syndroom

Syndroom altijd dezelfde symptomen, maar ziekte niet

Syndroom altijd genetisch???

Kan erfelijk zijn, maar niet elke genetische ziekte is het gevolg van het overerven van 'zieke genen' van je ouders. Syndroom van Down bijv. is genetisch, maar meestal niet erfelijk.

NIPT test

NIPT: Niet-Invasieve prenatale Test (sinds 2017) 

Een bloedonderzoek bij de moeder na 11 weken zwangerschap 

Met een bloedonderzoek (NIPT) kan worden ontdekt:

- downsyndroom (trisomie 21)

- edwardssyndroom (trisomie 18)

- patausyndroom (trisomie 13)

Niet-invasief = er dringt tijdens de behandeling geen voorwerp binnen.

NIPT

In het bloed van de zwangere zit ook een klein beetje erfelijk materiaal (DNA) van de placenta (moederkoek). Dit DNA is bijna altijd hetzelfde als dat van het kind. 

Voordeel: Er is geen risico op een miskraam.

Trisomie

XX = vrouw

XY = man

Syndromen door trisomie

voorkomende syndromen

- VCF of 22q11.2 deletie syndroom                               

 - Syndroom van Rett

 - Prader-Willi

 - Angelman syndroom

 - Syndroom van Down

 - Fragile X syndroom

 - Tubereuze Sclerosis Complex

 - Williams Syndroom

 - Cornelia de Lange

GHZ

• Gehandicaptenzorg
• Beperking verstandig en/of lichamelijk
• Niet alleen syndromen met 'foutjes' in chromosomen.
• Oorzaken kunnen ook tijdens en na zwangerschap optreden

Oorzaken tijdens zwangerschap

• Genetische oorzaken:   Syndroom van Down, fragiele X syndroom
• Stofwisselingsziekte:    PKU 
• Infectieziekten:                 Rode hond, Toxoplasmose (Kattenziekte)
  
• Alcohol, drugs, medicijnen
  
• Zuurstoftekort

Phenylketonurie (PKU) is een erfelijke metabole ziekte. Patiënten met PKU kunnen, doordat er een tekort is aan een bepaald enzym (een soort fabriekje dat de ene stof in een ander stof omzet), het amminozuur phenylalanine (phe) niet goed afbreken. Hierdoor hoopt phe op in het bloed. Dit zorgt voor hersenschade.

Oorzaken na de geboorte

• Ontsteking:                           Hersenvliesontsteking
• Ongevallen:                          Vallen, bijna verdrinking, giftige                                                                 stoffen
• Ernstige verwaarlozing: Ondervoeding, mishandeling,                                                                    shaken-baby syndroom

IQ en mate van beperking

Syndroom van Down

Trisomie

XX = vrouw

XY = man

wat is syndroom van down dus?

• Een aangeboren afwijking 
• Het is een verstandelijke beperking
• 47 chromosomen ipv 46
• Het komt voor bij 1 op de 700 baby's. Het is de meest voorkomende chromosomale afwijking bij pasgeborenen.

Kenmerken

• Grote tong 
• Kleine oren
• Kleine handen en vingers
• Korte nek
• Plat achterhoofd
• Alhzeimer 

andere kenmerken

• Aangeboren hartafwijkingen
• Verminderd afweersysteem
• Problemen met longen en luchtwegen
• Nier- en urinewegproblemen
• Schildklier problemen

Omgang syndroom van Down

1. Ze zijn niet allemaal hetzelfde. De verschillen kunnen zelfs heel groot zijn, met name bij: het begrijpen van taal, spreken en zelfredzaamheid.
2. Ze hebben vaak wat meer tijd nodig om informatie die zij hebben gehoord te verwerken.
3. Over het algemeen begrijpen mensen met Downsyndroom meer taal dan je zou verwachten op grond van de manier waarop zij spreken.

Vervolg

1. Geef bij het aanleren van iets nieuws niet te veel informatie in één keer. 
2. Ze verwerken en onthouden visuele informatie vaak beter dan informatie die zij alleen hebben gehoord
3. Kondig gebeurtenissen en activiteiten duidelijk aan. 
4. Probeer de persoon met Downsyndroom zo leeftijdsadequaat mogelijk te bejegenen.
5. Geef grenzen aan bij ongepast gedrag. 
6. Doe zo gewoon mogelijk.