ACT zwachtelen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

ACT zwachtelen / compressietherapie

Leerdoelen

• Je weet wat ACT zwachtelen is
• Je kent de indicaties en contra-indicaties bij ACT zwachtelen
• Je hebt gezien hoe de handeling werkt en begrijpt dit
• Je kent de verpleegkundige aandachtpunten en weet welke voorlichting je aan de zorgvrager kunt geven. 
• Je kunt benoemen wat een Enkel-Arm-Index is en kent het belang hiervan.

Lesinhoud

• Wat is ACT zwachtelen  en indicaties hiervoor                                 
• Soorten zwachtels
• Polsteren (zo nodig)
• Problemen bij zwachtelen
• Contra-indicaties
• Verpleegkundige aandachtspunten
• Enkel-Arm-Index

ACT zwachtelen

A = ambulante

C = compressie

T = therapie

• Het is een arbeidsintensieve en complexe vaardigheid.
  
• Wordt alleen uitgevoerd in opdracht van een arts. 

Compressie

• Uitoefenen van druk
• Hoogste druk rond de enkels
• Druk neemt af richting het hart
• Druk rond de benen is gelijkmatig
• Bij twee zwachtels; andere richting

Noem minimaal één reden om een zwachtelverband aan te leggen

Indicaties

• Voorkomen oedeem (door bijv. veneuze insufficiëntie)

   

• Voorkomen lymfe-oedeem (door bijv. onvoldoende werking lymfesysteem)
  
  
• Voorkomen van wonden (preventie)
  
  
• (voorkomen van) trombose
  
  
• Behandeling van ulcus cruris  venosum (open wond op been)
  
  
• Spataderen (varices)

Veneuze insufficientie

Wordt veroorzaakt doordat kleppen in de aderen niet goed meer werken. 

Hierdoor hoopt overtollig vocht zich op. 

Er ontstaan o.a. spataderen, het bloed wat zich daar heeft verzameld, verspreidt zich naar omliggende weefsels.

Factoren die een rol spelen;

• Leeftijd
• Verminderde mobiliteit
• Obesitas 
• Geslacht; vrouwen vaker dan mannen. 
• Erfelijkheid 

https://www.medi.nl/gezondheid/diagnose-therapie/vaatproblemen/veneuze-insufficientie/

Korte rek zwachtels

Niet/weinig rekbaar

Werkdruk

Bij mobiele zorgvragers

Dag en nacht te dragen

Twee zwachtels per been

Lange rek zwachtels

Rekbaar

Rustdruk

Bij minder mobiele zorgvragers

Alléén overdag!

Alle zwachtels zijn wasbaar op 30 graden

Wat is polsteren?

Polsteren

• Been rond en conisch maken
• Holten opvullen met polstermateriaal en scherpe randen (scheenbeen) afvlakken
• Doel: gelijkmatige drukverdeling
• Synthetische watten en tubifast buisverband

Problemen bij het zwachtelen

• Pijn
  
• Irritatie van de huid
  
• Vensteroedeem
  
• Striemen en blaren (te strak zwachtelen)
• Kleur tenen
• Afzakken van de zwachtel
  

Wat zijn contra-indicaties voor ACT zwachtelen?

Contra-indicaties

o.a.:

Huidaandoening

Allergie voor bestanddelen van de zwachtels

Hartproblemen (afhankelijk van situatie)

arterieel vaatlijden (EAI)

Reuma

EAI (Enkel-Arm-Index)

Uitsluiten van arterieel vaatlijden
eventuele vernauwing in de slagader(s)
Zwachtelen bij een EAI:  1 of hoger is prima

 aandachtspunten

• Heb aandacht en begrip voor pijn, oedeem, beperkingen en verminderde mobiliteit van de zorgvrager.
  
  
• Realiseer je dat het belangrijk is dat deze handeling goed uitgevoerd wordt en ken de indicaties & contra-indicaties.
  
  
• Geef de zorgvrager goede voorlichting.

Voorlichting

Er zijn leefregels voor zorgvragers met ACT zwachtels.

• Hoe om te gaan met veranderende leefwijze; mobiliteit, aanschaf materialen, hulpmiddelen etc. 
• Beter liggen en lopen dan zitten en staan.
• Vermijd overmatige warmte, zoals vloerverwarming, een heet bad of te veel zon.
• Let op lichaamsgewicht.

Vragen??

Vergeet VILANS niet...

www.vilansprotocollen.nl