Par 3.1 De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom in de online les geschiedenis

1. Aanwezigheidscheck
   
2. Huiswerk nakijken? Nodig?
3. Uitleg over par. 3.1 de Verlichting - deel 2
4. Opdrachten maken

Huiswerk nakijken ?

§3.1 De Verlichting

Deel 1

Leerdoelen voor deze les

• Je kunt een beschrijving geven van de standensamenleving in het ancien régime.
  
• Je kunt uitleggen dat de Verlichting een nieuwe manier van denken was.

De vorige les.....

weet je nog?

De standenmaatschappij?!
Indeling van de maatschappij in Frankrijk in de 18e eeuw

Welke 3 groepen zie je op de vorige afbeelding?

Het Ancien Régime

Het Ancien Regime was de oude standenmaatschappij van Frankrijk waarbij de koning boven de standen staat en de meeste macht had. 

Wie weet wat je ziet op de afbeel-

ding

Uit het vorige hoofdstuk.....

Wat is de

Wetenschappelijke Revolutie 

ook alweer?

sleepvraag

Onderzoek deed men op een bepaalde manier. Zet de stappen in een logische volgorde (blz 34)

1

2

3

4

Er is een probleem

Je gaat het probleem observeren (goed ernaar kijken)

Je gaat experimenteren (oplossingen uitproberen)

Je gaat redeneren (nadenken en conclusies trekken over wat gebeurd is)

De Verlichting

• Wetenschappelijke 'feiten' uit de Middeleeuwen bleken vaak niet te kloppen.
• Wat klopt nog meer niet?
• Van kritiek in de wetenschap naar kritiek op van alles.

Kritiek op de (standen)samenleving

• Waarom heeft de koning alle macht?
• Waarom betaalt enkel de derde stand belasting?
• Waarom bepaald jouw geboorte jouw stand?
• Hebben mensen niet allemaal dezelfde rechten?

De verlichting

Manier van denken waarin geloof en traditie plaatsmaken voor logisch en verstandelijk redeneren. Verlichte burgers waren kritisch over kerk, bestuur en samenleving en wilden deze verbeteren.

Link naar opdracht verlichting: http://www.sjlgs.nl/havo/files/Groepsopdracht-denkbeelden-verlichting.pdf

Voorbeeld: Hoe ontstaan natuurrampen?

Vroeger:  straf van God

Verlichting: Dat is bijgeloof. Ze hadden logische verklaringen voor onweer en andere natuurverschijnselen. 

Wat werd er anders?

Nieuwe ideeën over goed bestuur

Verlichte denkers:

• kritiek op de standensamenleving.
• kritiek op het absolutisme.
• mensen zijn vrij & gelijk.

Verlichte denkers waren het niet eens over de manier waarop de ongelijkheid opgelost kon worden.

Wie hadden die ideeen?

Verlichte denkers

Jean-Jacques Rousseau wilde democratie: niet de koning, maar het volk moest de absolute macht hebben.

Charles de Montesquieu wilde een scheiding van machten.

John Locke

Een koning krijgt zijn macht niet van god, maar van het volk

Als de koning zijn macht misbruikt mag het volk hem afzetten

Kritiek op de standenmaatschappij

Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk

en hebben mensen van nature bepaalde rechten hadden, zoals het recht op bezit en vrijheid. Zulke rechten noemden ze natuurrechten

Montesquieu

Absolutisme leidt tot onderdrukking

Het gezag moet gescheiden zijn over drie machten (driemachtenleer)

- Wetgevende macht

- Uitvoerende macht

- Rechterlijke macht

Nieuwe ideeën over goed bestuur

Scheiding van machten:

1. Wetgevende macht: vergadering van volksvertegenwoordigers maken de wetten.
2. Uitvoerende macht: de koning en de regering voeren de wetten uit.
3. Rechtsprekende macht: rechters geven straffen als burgers, koning of regering zich niet aan de wetten houden.

Salons, cafes, koffiehuizen

brieven, romans en toneelstukken

Vraag: denk je dat de vorsten in Europa blij zijn met deze ideeën?

Geef antwoord in de chat,

Ik denk dat de vorsten wel/ niet blij zijn met deze ideeën, omdat

Reactie van vorsten

• Absolute vorsten waren niet blij met de nieuwe, verlichte ideeen: verboden boeken met kritiek op bestuur en kerk.
• Vooral in Frankrijk was deze censuur streng.
• Toch konden koningen en de kerk de verspreiding van de verlichte ideeen niet stoppen: in koffiehuizen en salons werd er veel gediscussieerd door geleerden en burgers.
• Publiek debat: velen in de samenleving praatten mee.

Lezen en opdrachten maken

HV: Paragraaf 3.1 : Lees de lesstof en maak opdrachten 7, 8, 9, 10 en 15

HAVO: Paragraaf 3.1 : Lees de lesstof en maak opdrachten 7, 8, 9, 10 en 13