Leesvaardigheid H1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Leerdoelen h123

1. Onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken. 

2. Kernzinnen herkennen.

3. Concluderende, redengevende, oorzakelijke, doel-middel, vergelijkende en samenvattende verbanden in een tekst herkennen + die van klas 1.

Tekstverbanden en signaalwoorden

In een tekst hangen woorden, zinnen en alinea's samen. 

Deze samenhang noem je het tekstverband.

De signaalwoorden geven het verband aan.

Vorig jaar in klas 1 heb je er vier geleerd.

Welke signaalwoorden zie je per zin?

• 1. Chronologisch verband (tijdsvolgorde)
• Eerst maak ik huiswerk en daarna ga ik gamen.
• 2. Opsommend verband (dingen achter elkaar noemen)
• Ten eerste ben je te laat en ten tweede heb je je werk niet af.
• 3. Tegenstellend verband (tegengestelde dingen noemen)
• Vandaag heb ik veel hoofdpijn, maar ik ga wel naar school.
• 4. Toelichtend verband (extra info geven/voorbeelden)
• Je kunt uit verschillende vakken kiezen, zoals: wiskunde, Frans, Duits of NaSk.

5. Conclusie

Concluderend verband: conclusie trekken.

Signaalwoorden: dus, daarom, kortom

Ik moet nog veel leren voor de toets en daarna ga ik naar mijn voetbaltraining. Kortom: ik heb het te druk om af te spreken.

6. Reden

Redengevend verband: geeft aan waarom iemand iets vindt.

Signaalwoorden: omdat, daarom, dus, want

Vorig jaar ben ik niet op vakantie gegaan, omdat het reisadvies negatief was.

7. Oorzakelijk 

Oorzakelijk verband: toont waardoor iets gebeurt buiten iemands wil.

Signaalwoorden: doordat, daardoor, als gevolg van

De grond is erg droog door de hitte. Daardoor groeien de planten slecht.

8. doel-middel verband

Doel-middel verband: toont welk middel je gebruikt voor een doel

Signaalwoorden: zodat, om te, door middel van

Om goed te kunnen slapen is het belangrijk om een uur van tevoren je telefoon weg te leggen.

9. vergelijkend verband

Vergelijkend verband: toont verschil of overeenkomst

Signaalwoorden: net als, evenals, zoals ook

Vergeleken met de vorige les gaat het nu heel goed in de klas. 

10. samenvattend verband 

Samenvattend: toont verkorte weergave van informatie

Signaalwoorden: kortom, samengevat, al met al

Al met al lijkt me dit geen goed idee.

Hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken: de belangrijkste informatie in een tekst.

Bijzaken: minder belangrijke zaken in de tekst.

Hoofdzaken vind je in de inleiding en het slot.

Kernzinnen

• 1. De kernzin staat meestal in de eerste of laatste zin van de alinea.
• 2. De zinnen ervoor of erachter zijn vaak een uitleg/toelichting.
• 3. Soms is de kernzin de tweede zin. De eerste geeft dan een verband aan met vorige alinea's. 
• 4. Geen kernzin? Dan zelf de hoofdzaak bepalen van de alinea.

Wat is hier de kernzin?

De Netflix-serie Squid Game is op dit moment hartstikke populair. Miljoenen mensen van over de hele wereld kijken ernaar, waaronder ook veel jonge kinderen. Deskundigen maken zich daar zorgen over. In de serie gebeuren namelijk hele gewelddadige dingen. Volgens hen is het dan ook niet goed om Squid Game als kind te zien. Daarom heeft stichting Kijkwijzer bepaald dat je 16 jaar of ouder moet zijn om de serie Squid Game te kijken. 

Bron: www.jeugdjournaal.nl

Wat is hier de kernzin?

De Netflix-serie Squid Game is op dit moment hartstikke populair. Miljoenen mensen van over de hele wereld kijken ernaar, waaronder ook veel jonge kinderen. Deskundigen maken zich daar zorgen over. In de serie gebeuren namelijk hele gewelddadige dingen. Volgens hen is het dan ook niet goed om Squid Game als kind te zien. Daarom heeft stichting Kijkwijzer bepaald dat je 16 jaar of ouder moet zijn om de serie Squid Game te kijken. 

Bron: www.jeugdjournaal.nl

Maken opdracht 1 blz. 13

1. Lees tekst 2, 3 en 4 op blz. 13. 

2. Noteer steeds de kernzin per tekst. --> noteer de eerste twee en laatste twee woorden.

3. Maak opdracht 2 op blz. 13. 

1.1: Wat is fictie?

Hugo's geniale wereld - Sabine Zett

ddd

Blz. 4 maken opdracht 3.

Wij blijven bij elkaar - 

Martine Letterie

1938. Er dreigt oorlog. Sonni en haar broertjes en zusjes worden door hun moeder op de trein naar Nederland gezet, in de hoop dat ze daar veilig zullen zijn. Niets is minder waar. Sonni heeft maar één wens: zorgen dat zij en haar broertjes en zusjes bij elkaar kunnen blijven. Ze heeft nog geen idee dat deze treinreis nog maar de allereerste is.

Er zullen er meer volgen, die hen naar kamp Westerbork en uiteindelijk naar Bergen-Belsen brengen…

Jacht - Cis Meijer

Op de computer van haar docent, probeert Sam haar cijfers aan te passen. Diezelfde dag breekt er brand uit op school. De politie vermoedt kortsluiting, maar Sam twijfelt. Ze gaat op onderzoek uit, vooral ook omdat haar docent ernstig gewond in coma ligt. Dan ontvangt Sam een dreigbrief; iemand zet haar zwaar onder druk.

Een paar dagen later vertrekt de klas naar de Duitse bossen voor een dropping met een ritueel. Al snel verandert de reis in een onheilspellende nachtmerrie: Sam voelt zich opgejaagd. Heeft iemand reden om haar uit de weg te ruimen?

Drie actuele boeken

Welk boek spreekt je nu het meest aan? 

Klopte je voorspelling over de inhoud van het boek?

Leestips van de Jonge Jury

Uitleg website

Lezen voor de lijst

Leesniveaus

eind 4 vmbo (uitgezonderd bb) minstens niveau 2 | 12-15 jaar

eind onderbouw havo/vwo minstens niveau 2 | 12-15 jaar

eind 5 havo minstens niveau 3 | 15-18 jaar

eind 6 vwo minstens niveau 4 | 15-18 jaar