les 4: centrum-periferie (1.2)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les

• hoe ziet het traditionele centrum-periferie model eruit?
• hoe ziet de traditionele internationale arbeidsverdeling eruit?
  
  
• hoe is de V.S. een centrumland geworden?
• welke pogingen heeft Mexico gedaan om rijker te worden?

uitleg

quizlet

Landen indelen op basis van welvaart:

Het traditionele centrum-periferie model

Centrum: Rijke landen, veel mensen werken
in tertiaire sector en weinig in de primaire sector. 

Semi-Periferie: opkomende landen. Bijv:

• BRICS-landen: Brazil, Russia, India, China, South-Africa
• N-11. Nieuwe opkomende gebieden:
  Bangladesh, Egypte, Indonesië, Iran, 
  Mexico, Nigeria, Pakistan, Filippijnen,
  Zuid-Korea, Turkije en Vietnam

Periferie:
Arm, afhankelijk van andere landen,
veel mensen werken in de primaire sector. 

Traditionele internationale arbeidsverdeling

onderzoek + ontwerp in centrum

grondstoffen uit periferie

productie / assemblage in (semi-)periferie

verkoop in centrumlanden

afval vaak in periferie gedumpt

nieuwe M&M smaak bedenken

suiker, cacao, palmolie

M&M's maken en verpakken 

reclames bedenken en verkoop M&M's

vrijhandel

MNO (multinational) wilt winst maken:

- kosten zo laag mogelijk

Productie dus verplaatsen naar lage lonen landen

De V.S. is een centrumland geworden

Eerst indianen: jagers en verzamelaars, landbouw

Europeanen naar V.S. ->
veel landbouw

+ vondst grondstoffen
 

19e eeuw

- industrialisatie

- mechanisatie landbouw
 

vertrek industrie naar lage lonen landen.

 

investeren in infrastructuur

Hoe heeft Mexico zich ontwikkeld?

productie

grondstoffen en landbouw

producten

periferie

1930

import-vervangende industrialisatie
 

1960

assemblage

fabrieken

uit V.S. in Mexico

 

1970

olie gevonden

 

verdere industrialisatie
 

geen succes

- slechte kwaliteit

- hoge prijs

 

- dichtbij V.S.

- lage lonen 
laag geschoold

- weinig milieuregels

-vrijhandels-zone (NAFTA)

 

olieprijzen niet stabiel.

Flinke daling olieprijs = minder inkomsten

financiële crisis

 

wat heb je geleerd

• hoe ziet het traditionele centrum-periferie model eruit?
• hoe ziet de traditionele internationale arbeidsverdeling eruit?
  
  
• hoe is de V.S. een centrumland geworden?
• welke pogingen heeft Mexico gedaan om rijker te worden?

https:

programma.bnnvara.nl