ZINSDELEN EN FORMULEREN herhaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Terugblik en herhaling: zinsdelen en formuleren

De hond werd voortdurend gepest en tenslotte ziek.
Verbeter de samentrekking.

De hond werd voortdurend gepest en tenslotte ziek.
Aan welke voorwaarde wordt niet voldaan?

1. Functie
2. Betekenis
3. Getal

In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd.
Verbeter de samentrekking.

In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd.
Aan welke voorwaarde wordt niet voldaan?

1. Functie
2. Betekenis
3. Getal

Het lukte haar niet de beste te blijven en begon nerveus te worden.
Verbeter de samentrekking.

Het lukte haar niet de beste te blijven en begon nerveus te worden.
Aan welke voorwaarde wordt niet voldaan?

1. Functie
2. Betekenis
3. Getal

De boot was goed uitgerust en de bemanning ook.
Verbeter de samentrekking.

De boot was goed uitgerust en de bemanning ook.
Aan welke voorwaarde wordt niet voldaan?

1. Functie
2. Betekenis
3. Getal

De clown trok zijn kleren uit en trok zich niets van van zijn publiek aan.
Verbeter de samentrekking.

De clown trok zijn kleren uit en trok zich niets van van zijn publiek aan.
Aan welke voorwaarde wordt niet voldaan?

1. Functie
2. Betekenis
3. Getal

Lijdende of bedrijvende vorm?

De leerling heeft de toets gisteren niet kunnen maken.

1. lijdend
2. bedrijvend

Lijdende of bedrijvende vorm?

De hond werd door zijn baasje naar de dierenarts gebracht.

1. lijdend
2. bedrijvend

Lijdende of bedrijvende vorm?

Het pakketje werd door de bezorger opgehaald.

1. lijdend
2. bedrijvend

Beknopte bijwoordelijke bijzin

Herken je aan:

1. Onvoltooid deelwoord: Lopend naar de overkant werd hij bijna aangereden.
2. Voltooid deelwoord: In roomboter gebraden smaakt het vlees hem erg goed.
3. Te + infinitief: Na koffie gedronken te hebben, vervolgden we onze busreis. 

Foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen

• Het onderwerp van de beknopte bijzin is niet hetzelfde als het onderwerp van de hoofdzin.

Lopend naar de overkant reed de auto hem bijna aan.

In roomboter gebraden eet hij het vlees met smaak op.

Na koffie gedronken te hebben, reed de bus verder.

Na drie uur overlegd te hebben, zagen de Philipsmedewerkers af van de staking.

1. Goed
2. Fout

Kijkend uit het raam, vielen de dakpannen naar beneden.

1. Goed
2. Fout

Hoe verbeter je deze foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen?

Beknopte bijzin in een gewone bijzin veranderen (met onderwerp, persoonsvorm (en voegwoord)).

Lopend naar de overkant reed de auto hem bijna aan -> 

Toen hij naar de overkant liep, reed de auto hem bijna aan. 

Hoe verbeter je deze foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen?

Verander de hoofdzin en vul het verzwegen onderwerp in. 

Lopend naar de overkant reed de auto hem bijna aan.

Lopend naar de overkant werd hij bijna aangereden door een auto. 

Verbeter de onderstaande foutief beknopte bijzin:
In kennelijke staat van dronkenschap verkerend, vond de agent hem in de goot.

Hoe verbeter je deze foutief beknopte bijzin?
Na een uur gewacht te hebben arriveerde de bus.

Verbeter deze zin:
Vrolijk dansend, werden de aardappels geschild.

Inversie: ow staat achter pv

• Meest gangbare zinsopbouw = onderwerp, persoonsvorm en ander zinsdeel (OPA)
  Iedereen (ow) / verlangt (pv) / naar het einde van de lockdown.

• Als in een zin het onderwerp achter de persoonsvorm staat, heet dat inversie. Op de eerste plaats van de zin staat dan de persoonsvorm (PO) of een ander zinsdeel (APO)
• Naar het einde van de lockdown / verlangt (pv) / iedereen (ow).

De finale van Wie is de mol ga ik zeker kijken.

1. Geen inversie
2. Inversie

Inversie

• Bij vraagzinnen. 
• Zinnen die beginnen met ander zinsdeel (A): APO.
• Zinnen die beginnen met een bijzin. 

Onjuiste inversie: inversie bij hz+hz

• Komt soms voor bij nevenschikkende zinnen. 
• Nevenschikkend = twee hoofdzinnen naast elkaar. 
• Hoofdzin+hoofdzin herken je aan de voegwoorden: en, maar, dus, of, want. 

Stappenplan inversie

1. Kijk of je te maken hebt met hoofdzin+hoofdzin (nevenschikkend) of hoofdzin+bijzin (onderschikkend). 
2. Hoofdzinnen hebben altijd de volgorde onderwerp-persoonsvorm.  Controleer of dit klopt, indien je te maken hebt met twee hoofdzinnen. 
3. Verbeter de zin indien nodig: draai persoonsvorm-onderwerp om. 

Uw bestelling is vandaag verzonden en kunt u via de track-and-tracecode uw pakket volgen.

1. Inversie
2. Onjuiste inversie

En nu... Verwijswoorden

Kies het juiste antwoord: ... is het allermoeilijkste ... ik ooit heb gedaan.

1. dat/ dat
2. wat / dat
3. wat / wat
4. dat / wat

Het kleine meisje, .... ik heb helpen oversteken, was heel vrolijk

1. wat
2. dat
3. die
4. deze

Het laatste...ik doe is de hond uitlaten.
Dat is alles ... ik wilde zeggen.

1. dat, dat
2. dat, wat
3. wat, dat
4. wat, wat

Omdat de bibliotheek gaat verbouwen stuur ... al ... leden een brief

1. hij/ zijn
2. het/ zijn
3. hij/ haar
4. ze/ haar

In maart mag de bevolking ... stem uitbrengen voor een nieuw parlement

1. zijn
2. haar

Marc laat ... brommer ieder jaar nakijken om ... in topconditie te houden.

1. haar/ haar
2. zijn/ hem
3. zijn/ die
4. zijn/ het

Wanneer heb je die mooie motorboot van ... overgenomen?

1. hen
2. hun
3. het
4. zij

Els en Ada vinden het heel jammer dat Tamar ... niet met wiskunde helpt.

1. hen
2. hun
3. het
4. zij

Bij ... nieuwe werkgever moet Nora veel overwerken, ... haar slecht bevalt

1. zijn, dat
2. haar, dat
3. haar, wat
4. zijn, wat

De bibliotheek organiseert vaak leuke activiteiten voor [zijn] leden.
Klopt de verwijzing?

1. De verwijzing is correct
2. haar
3. hun
4. het

De hond is voor veel mensen een kameraad [met wie] ze een hechte band opbouwen.

Klopt de verwijzing?

1. De verwijzing is correct
2. waarop
3. waarmee
4. op wie

Hij vindt het meisje leuk ... bij hem in de klas zit.

1. die
2. dat

Het schoolbestuur heeft ... voorzitter uit ... functie ontheven.

1. haar, zijn
2. haar, haar
3. zijn, zijn

Het ergste ... ons kan overkomen, is online les!

1. dat
2. wat

Hij smakt altijd zo, ... ik ontzettend irritant vind

1. dat
2. wat

Vul in:
Het mooiste cadeau ... hij gekregen heeft, is een voldoende voor Engels.

1. dat
2. wat

En de laatste vraag...

Vul in:
De vrouw ... ik je zojuist vertelde, werkte vroeger bij ons op school.

1. waarover
2. over wie