4T Lezen: oefentekst

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Tekst 1

Moet de smartphone ook

in Nederland worden

verboden?

(CSE vmbo GT 2022-1)

1p 1 Op welke twee manieren introduceert de schrijver het onderwerp van de tekst in de alinea’s 1 en 2? Kruis de juiste antwoorden aan in de tabel in de uitwerkbijlage.

1p 1 Op welke twee manieren introduceert de schrijver het onderwerp van de tekst in de alinea’s 1 en 2? Kruis de juiste antwoorden aan in de tabel in de uitwerkbijlage.

(1) De Franse overheid heeft vanaf

deze maand het gebruik van

smartphones op basisscholen en

collèges (een middenschool voor

5 leerlingen tot vijftien jaar) verboden.

De apparaten zouden de aandacht

van scholieren te veel afleiden. Zou

zo’n verbod in Nederland ook een

goed idee zijn?

de aanleiding voor het schrijven van de tekst

een belangrijke vraag over het onderwerp stellen

1p 2 “De apparaten leiden volgens hem de aandacht van de tieners af en frustreren daarmee het opdoen van kennis (…)” (regels 15-18)

Van welk verband is er sprake in deze zin?

A middel - doel

B oorzaak - gevolg

C opsomming

D uitspraak – toelichting

(2) Het is een van de speerpunten van het beleid van de Franse

 onderwijsminister Jean-Michel Blanquer: smartphones in schoolgebouwen zijn voortaan uit den boze. De apparaten leiden volgens hem de aandacht van de tieners af en frustreren daarmee het opdoen van kennis, het primaire doel voor kinderen op school. 

oorzaak

gevolg

1p 3 Welk verband is er tussen de alinea’s 1 en 2 enerzijds en alinea 3 anderzijds?

A Alinea 3 geeft een uitleg bij de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

B Alinea 3 geeft een voorbeeld bij de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

C Alinea 3 vormt een opsomming met de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

D Alinea 3 vormt een tegenstelling bij de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

(1) De Franse overheid heeft vanaf

deze maand het gebruik van

smartphones op basisscholen en

collèges (een middenschool voor

5 leerlingen tot vijftien jaar) verboden.

(...)

20 (3) In Nederland kan zo’n regel niet

door de overheid worden opgelegd;

het schoolsysteem is hier minder

gereguleerd dan in Frankrijk.

Nederlandse scholen mogen zelf

25 bepalen of het gebruik van

smartphones op school verboden

wordt.

3 Welk verband is er tussen de alinea’s 1 en 2 enerzijds en alinea 3 anderzijds?

A Alinea 3 geeft een uitleg bij de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

B Alinea 3 geeft een voorbeeld bij de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

C Alinea 3 vormt een opsomming met de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

D Alinea 3 vormt een tegenstelling bij de informatie uit de alinea’s 1 en 2.

1p 4 Volgens Paul Kirschner kunnen mensen niet multitasken (alinea’s 4 en 5). Toch blijkt dit niet voor alle situaties te gelden.

 Leg uit wanneer mensen niet kunnen multitasken en wanneer wél.

 Gebruik maximaal 40 woorden en noteer je antwoord in de uitwerkbijlage.

 

1p 4 Volgens Paul Kirschner kunnen mensen niet multitasken (alinea’s 4 en 5).

Toch blijkt dit niet voor alle situaties te gelden.

Leg uit wanneer mensen niet kunnen multitasken en wanneer wél.

Gebruik maximaal 40 woorden en noteer je antwoord in de uitwerkbijlage.

(4) Hoogleraar onderwijspsychologie Paul Kirschner van de Open Universiteit laat er geen twijfel over bestaan: een smartphone, tablet of laptop in de klas leidt af. “Mensen kunnen niet multitasken”, stelt hij.

“We hebben maar één stel hersens. We zijn geen computer met twee of vier of acht  verwerkingseenheden. Het maakt daarbij niet uit wat voor geslacht of leeftijd iemand heeft. Als jij met mij praat én tegelijkertijd een  e-mail leest, dan neem je niet op wat ik zeg. Dit geldt voor 99,8 procent van alle mensen op de hele wereld.”

 (5) Deze redenering gaat trouwens niet op als een van de twee activiteiten een automatisme is, zoals strijken, wandelen of eten. “Maar zodra je over een handeling moet gaan nadenken, dan kun je een van de twee taken die je probeert te doen niet meer adequaat uitvoeren.”

De kern van een goed antwoord is:

Mensen kunnen wel multitasken als een van de twee taken een automatisme is. Mensen kunnen niet multitasken als ze een handeling doen waar ze over moeten nadenken.

1p 5 In alinea 6 staat dat Paul Kirschner smartphones en laptops tijdens zijn colleges verbiedt.

Vat de argumenten die hij hiervoor geeft samen in maximaal 20 woorden. Noteer je antwoord in de uitwerkbijlage.

 

1p 4 Volgens Paul Kirschner kunnen mensen niet multitasken (alinea’s 4 en 5).

Toch blijkt dit niet voor alle situaties te gelden.

Leg uit wanneer mensen niet kunnen multitasken en wanneer wél.

Gebruik maximaal 40 woorden en noteer je antwoord in de uitwerkbijlage.

(6) Kirschner is zelf heel resoluut in het verbieden van smartphones en  laptops tijdens zijn colleges. “Als je in mijn klas zit, kom je om naar mij te luisteren en niet om interactie te hebben met andere mensen op een andere plek. Bovendien leid je met  een flikkerend schermpje ook je buurman of buurvrouw af. Dat is bijna net zo irritant als ongewenst gedwongen worden om mee te roken.”

De kern van een goed antwoord bevat de volgende twee elementen:

1. Je moet naar hem/de docent luisteren.

2. Je leidt anderen af (met een flikkerend schermpje)

Beide elementen moeten gegeven zijn voor toekenning van het antwoord.

1p 6 Wat is de functie van alinea 8?

Alinea 8

A licht de mening van Kirschner toe.

B nuanceert de mening van Kirschner.

C onderschrijft de mening van Kirschner.

D weerlegt de mening van Kirschner.

1p 6 Wat is de functie van alinea 8?

(8) Ook cijfers van de overheid

bevestigen dit beeld. Uit een groot,

representatief onderzoek van DUO

Onderwijsonderzoek & Advies bleek

eind vorig jaar dat smartphones in de

klas leiden tot lagere cijfers en   

verminderde taal- en leesvaardigheid bij scholieren op de middelbare

school. Vrijwel alle Nederlandse

85 docenten vinden dat hun leerlingen

onder schooltijd te veel tijd op sociale

media doorbrengen

C onderschrijft de mening van Kirschner.

1p 7 De alinea’s 9 tot en met 12 hebben een gezamenlijk deelonderwerp.

Welk deelonderwerp is dat?

A nadelen van het gebruiken van smartphones op school

B nieuwe technologieën op school dankzij smartphones

C ongelijke strijd voor docenten tegen smartphones

D zoeken naar evenwichtig gebruik van smartphones op school

1p 7 De alinea’s 9 tot en met 12 hebben een gezamenlijk deelonderwerp.

Welk deelonderwerp is dat?

A nadelen van het gebruiken van smartphones op school

B nieuwe technologieën op school dankzij smartphones

C ongelijke strijd voor docenten tegen smartphones

D zoeken naar evenwichtig gebruik van smartphones op school

1p 8 In alinea 12 staat dat kinderen verslaafd zijn aan piepjes en appjes.

Citeer de twee opeenvolgende zinnen uit alinea 5, 6 of 7 waarin

dezelfde boodschap staat.

 

8 In alinea 12 staat dat kinderen verslaafd zijn aan piepjes en appjes.

Citeer de twee opeenvolgende zinnen uit alinea 5, 6 of 7 waarin

dezelfde boodschap staat.

(7) Als het aan de hoogleraar ligt,

dan houden alle scholen hun rug

recht en voeren per direct een

smartphoneverbod in. “Kinderen,

maar ook volwassenen kunnen alle

piepjes en pushberichten moeilijk of

zelfs niet negeren. Zij voelen zich

gedwongen om ernaar te kijken”, legt

hij uit. “Dat moet je zeker bij tieners

niet gaan stimuleren. Je legt ook

geen spuit heroïne voor een junk

neer.” 

“Kinderen, maar ook volwassenen kunnen alle

piepjes en pushberichten moeilijk of zelfs niet negeren. Zij voelen zich gedwongen om ernaar te kijken”(, legt hij uit.) (regels 67-72)

1p 9 “De basis van verantwoord smartphonegebruik moet eigenlijk door de ouders worden bijgebracht.” (regels 130-133)

Veel ouders vinden dit moeilijk.

Citeer de zin uit alinea 12 of alinea 13 waarin staat waarom ouders dit moeilijk vinden.

 

9 “De basis van verantwoord smartphonegebruik moet eigenlijk door de ouders worden bijgebracht.” (regels 130-133)

Veel ouders vinden dit moeilijk.

Citeer de zin uit alinea 12 of alinea 13 waarin staat waarom ouders dit

moeilijk vinden.

(13) Veel ouders worstelen met deze

kwesties, beaamt orthopedagoog1)

Riemke Groeneveld. “Ze hebben er

een extra opvoedende taak bij

gekregen, eentje waar zij zelf als kind

geen enkele ervaring mee hebben

opgedaan”, stelt ze. “Dat leidt continu

tot nieuwe vragen: hoe neem je

smartphones mee in de opvoeding?

Hoe praat je erover met je kind, hoe

ga je ermee om als regels worden

overtreden?”

“Ze hebben er  een extra opvoedende taak bij gekregen, eentje waar zij zelf als kind geen enkele ervaring mee hebben 

opgedaan”(, stelt ze.) (regels 139-143)

worstelen = het ergens moeilijk mee hebben

1p 10 Wat is het verband tussen alinea 13 en alinea 14?

Alinea 14

A gaat verder in op de vragen in alinea 13.

B geeft een gevolg van het gestelde in alinea 13.

C voegt nieuwe elementen toe aan de informatie in alinea 13.

D vormt samen met alinea 13 een tegenstelling bij alinea 12.

10 Wat is het verband tussen alinea 13 en alinea 14?

(13) Veel ouders worstelen met deze kwesties, beaamt orthopedagoog1) Riemke Groeneveld. “Ze hebben er

 een extra opvoedende taak bij gekregen, eentje waar zij zelf als kind geen enkele ervaring mee hebben opgedaan”, stelt ze. “Dat leidt continu tot nieuwe vragen: hoe neem je smartphones mee in de opvoeding? Hoe praat je erover met je kind, hoe ga je ermee om als regels worden overtreden?”

 (14) Zoals bij elk onderwerp is het  vooral van groot belang om eerlijk met kinderen te blijven communiceren, stelt Groeneveld. “En stel duidelijke regels op die je kunt toetsen .Dat biedt kinderen een handvat om te leren hoe ze met moderne apparatuur moeten omgaan. Bespreek of de smartphone tijdens de uren dat huiswerk wordt gemaakt, weggelegd kan worden. En probeer als de kinderen jong zijn altijd een vorm van toezicht

 te houden op wat zij precies doen op hun laptop of smartphone. Leg ook uit waarom je dat wilt doen, maak inzichtelijk waarom die regels er zijn.

En wellicht het belangrijkste: geef zelf het goede voorbeeld en zit ookniet de hele avond op het schermpje te turen.” 

Alinea 14

A gaat verder in op de vragen in alinea 13.

B geeft een gevolg van het gestelde in alinea 13.

C voegt nieuwe elementen toe aan de informatie in alinea 13.

D vormt samen met alinea 13 een tegenstelling bij alinea 12.

1p 11 Wat is de functie van het slot van de tekst (alinea’s 13 en 14)?

Het slot

A bevat een advies.

B geeft een samenvatting.

C trekt een conclusie.

D uit een toekomstverwachting.

11 Wat is de functie van het slot van de tekst (alinea’s 13 en 14)?

(13) Veel ouders worstelen met deze kwesties, beaamt orthopedagoog1) Riemke Groeneveld. “Ze hebben er

 een extra opvoedende taak bij gekregen, eentje waar zij zelf als kind geen enkele ervaring mee hebben opgedaan”, stelt ze. “Dat leidt continu tot nieuwe vragen: hoe neem je smartphones mee in de opvoeding? Hoe praat je erover met je kind, hoe ga je ermee om als regels worden overtreden?”

 (14) Zoals bij elk onderwerp is het vooral van groot belang om eerlijk met kinderen te blijven communiceren, stelt Groeneveld. “En stel duidelijke regels op die je kunt toetsen .Dat biedt kinderen een handvat om te leren hoe ze met moderne apparatuur moeten omgaan. Bespreek of de smartphone tijdens de uren dat huiswerk wordt gemaakt, weggelegd kan worden. En probeer als de kinderen jong zijn altijd een vorm van toezicht

 te houden op wat zij precies doen op hun laptop of smartphone. Leg ook uit waarom je dat wilt doen, maak inzichtelijk waarom die regels er zijn.

En wellicht het belangrijkste: geef zelf het goede voorbeeld en zit ook niet de hele avond op het schermpje te turen.” 

Het slot

A bevat een advies.

B geeft een samenvatting.

C trekt een conclusie.

D uit een toekomstverwachting.

1p 12 Wat is het belangrijkste doel van deze tekst?

A lezers informeren over de redenen om een smartphoneverbod op

scholen in te voeren

B lezers informeren over het belang van verstandig met de smartphone

leren omgaan

C lezers overtuigen dat scholen in Nederland een smartphoneverbod

moeten invoeren

D lezers overtuigen om minder vaak de smartphone te gebruiken in het

bijzijn van kinderen

1p 12 Wat is het belangrijkste doel van deze tekst?

A lezers informeren over de redenen om een smartphoneverbod op

scholen in te voeren

B lezers informeren over het belang van verstandig met de smartphone leren omgaan

C lezers overtuigen dat scholen in Nederland een smartphoneverbod

moeten invoeren

D lezers overtuigen om minder vaak de smartphone te gebruiken in het

bijzijn van kinderen

1p 13 Welke zin geeft het best de hoofdgedachte van de tekst weer?

A Nederland moet, net als Frankrijk, een smartphoneverbod op scholen

invoeren, omdat de schoolcijfers en -prestaties achteruitgaan.

B Smartphonegebruik op scholen zorgt voor lagere cijfers en prestaties,

maar er kan in Nederland geen landelijk smartphoneverbod op school

ingevoerd worden.

C Verantwoord smartphonegebruik aanleren is belangrijk, onder andere

omdat de cijfers en prestaties op school achteruitgaan.

D Verantwoord smartphonegebruik aanleren is puur een taak voor

ouders, ook al vinden veel ouders dit erg lastig.

1p 13 Welke zin geeft het best de hoofdgedachte van de tekst weer?

A Nederland moet, net als Frankrijk, een smartphoneverbod op scholen

invoeren, omdat de schoolcijfers en -prestaties achteruitgaan.

B Smartphonegebruik op scholen zorgt voor lagere cijfers en prestaties,

maar er kan in Nederland geen landelijk smartphoneverbod op school

ingevoerd worden.

C Verantwoord smartphonegebruik aanleren is belangrijk, onder andere omdat de cijfers en prestaties op school achteruitgaan.

D Verantwoord smartphonegebruik aanleren is puur een taak voor

ouders, ook al vinden veel ouders dit erg lastig.