Woordsoorten en werkwoordstijden Numo 1F en 2F

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Woordsoorten

De woorden van een taal kun je indelen in woordsoorten.

Wat zijn woordsoorten?

Woordsoorten

Elk woord hoort bij een bepaalde woordsoort.

Ik loop naar school.

Ik =                                loop =

naar =                          school =

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Lidwoorden

De tafel

Het tafeltje

Een tafel

*Staat voor een zelfstandig naamwoord.

*Niet elk zelfstandig naamwoord heeft een lidwoord (HET meisje, Maria)

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Wat kun je vertellen over deze man?

Wat is het?

Vertelt meer over een zelfstandig naamwoord.

Niet een kast, maar een grote, houten kast

Hoe herken je het?

*Zoek naar een zelfstandig naamwoord

*Wordt er een eigenschap toegevoegd?

*Het staat er meestal voor (de GROTE kast) en soms achter (de kast is GROOT)

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Werkwoorden

Wat is het?

*Werkwoorden zijn vaak doe-woorden.

*Het zijn dus dingen die je kunt doen: koken, wandelen, lopen, maar ook 'zijn', 'hebben', 'worden'

Hoe herken je ze?

*Je kunt werkwoorden vervoegen

*Ik kijk - jij kijkt - wij kijken - we hebben gekeken

Persoonsvorm

*Vind je door een vraagzin te maken of door de zin van tijd te veranderen (het werkwoord verandert dan)

*We lopen door het bos en het begint te regenen (we liepen door het bos en het begon te regenen)

Voltooid deelwoord

*De voltooid tijd - het is al uitgevoerd.

*We hebben GEGETEN, GESPEELD.

*Het huis is AFGEBRAND

Infinitief

Het infinitief is het hele werkwoord.

Meestal eindigt het op -en (lopen, wandelen, varen, genieten, slopen)

Soms heeft een werkwoord een andere vorm (zijn)

Zelfstandig naamwoord

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Voorzetsels

Wat is het?

Een voorzetsel geeft een plaats, reden, doel of tijd aan.

Hoe herken je ze?

Zet het woord voor ... de kast of .... het feestje.

*op, onder, boven, voor, achter, bij de kast

*na, tijdens, vanwege, voor, om, door

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Voornaamwoorden:

 

Persoonlijk voornaamwoord

* Geeft een persoon aan

* Jij, ik, wij, ons, zij, hun/hen, het

Bezittelijk voornaamwoord

*Geeft een bezit van iemand aan.

*Mijn, zijn, haar, ons, hun (hond)

Aanwijzend voornaamwoord

*Het wijst naar iets/je kunt erbij wijzen

*DEZE tafel, DIE boeken, DIT kastje, DAT kopje

Vragend voornaamwoord

*Woorden die je gebruikt om een vraag te stellen.

*Er zijn er vier: wie, wat, welke, wat voor

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

De volgende stof hoort bij niveau 2F

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Telwoorden

Bepaald hoofdtelwoord

*Geeft een DUIDELIJKE hoeveelheid aan

*Getallen: een, twee, drie, honderd, duizend

Onbepaald hoofdtelwoord

*Geeft een hoeveelheid aan, maar niet een precies aantal.

*Veel, enkele, sommige

Bepaald rangtelwoord

*Geeft een plaats/ranking aan.

*Eerste, tweede, derde, honderdste

Onbepaald rangtelwoord

*Geeft een ranking/plaats aan, maar niet precies welke

*Zoveelste

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Voegwoorden

Wat zijn het?

Woorden die zinnen en/of woorden aan elkaar plakken.

Hoe herken je ze?

*Ze staan vaak voor de komma (omdat, want, dan, zodat, maar)

*Of ze beginnen de zin (nadat, doordat, als)

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Bijwoorden

Wat zijn het?

* Een bijwoord geeft meer informatie bij een werkwoord of bijvoeglijk naamwoord (die HELE sterke voetballer of HARD slaan)

* Het geeft een tijd (wanneer, morgen, straks) aan

* Of een plaats/richting (hier, daar, ergens)

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Tegenwoordige of verleden tijd

* De persoonsvorm laat zien of het over de tegenwoordige tijd (het nu) of de verleden tijd (de geschiedenis) gaat.

- Ik fiets nu naar huis. 

- Vanochtend fietste ik naar school. 

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

onvoltooide of voltooide tijd (I)

* Het voltooid deelwoord laat zien of de zin iets beschrijft dat nog bezig kan zijn (onvoltooid) of is afgerond (voltooid). Bijvoorbeeld:

- Ik bak een taart. De zin heeft geen voltooid deelwoord en beschrijft een situatie die nog plaatsvindt: je bent bezig een taart te bakken.

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

onvoltooide of voltooide tijd (II)

Nog een voorbeeld: 

- Ik heb een taart gebakken. De zin heeft een voltooid deelwoord en vertelt dat de taart klaar is: de handeling is  afgerond. (De persoonsvorm in deze zin laat zien dat het om de situatie nu gaat, dus om de tegenwoordige tijd: de taart staat nu voor je klaar.)

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Tijden in een zin

Ik werk hard = pv in tegenwoordige tijd (ott)

Ik werkte hard = pv in verleden tijd (ovt)

Ik heb hard gewerkt = pv in tt en voltooid dw. (vtt)

Ik had hard gewerkt = pv in vt en voltooid dw. (vvt)

Wat betekenen die letters?

* De eerste letter is een o van onvoltooid of een v van voltooid. 

* De tweede letter is een t van tegenwoordige of een v van verleden.

* De derde letter is de t van tijd.