M2: 1,3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom in de geschiedenisles!

M2A

M2B

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
  
• Amsterdam in de Gouden Eeuw
• Opdrachten
• Afsluiting  
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat een stapelmarkt is.
  

• Je kunt verklaren waarom de immigratie groeide en welke invloed dit had op de samenleving van de Republiek.

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat regenten deden met hun rijkdom.

• Je kunt uitleggen hoe de Republiek het probleem van voedseltekorten probeerde te bestrijden.
  

Herhaling

• Waar voer de VOC heen?

• Waar voer de WIC heen?

Amsterdam als stapelmarkt

• Nederlandse handelsschepen gingen producten halen in het noorden om deze vervolgens te verkopen in de Republiek en in het zuiden. Deze producten moesten eerst opgeslagen worden. Dit deed men in pakhuizen. 

• Een stapelmarkt is een plaats waar handelswaar tijdelijk wordt opgeslagen, om van daaruit verder te worden verhandeld.
• De ligging van Amsterdam was gunstig. Ook sloten de Nederlanders de Schelde (een stukje rivier net voor Antwerpen) af om zo te voorkomen dat daar handelsschepen naar binnen konden.
  

Waar ligt Amsterdam op de kaart?

Leg in eigen woorden uit wat een stapelmarkt is

Amsterdam in de Gouden Eeuw

• Al deze pakhuizen lagen verspreid in Amsterdam. Om toegang hiertoe te bevorderen werd de grachtengordel aangelegd. Zo konden schepen direct voor hun pakhuis ''parkeren''.

https://www.youtube.com/watch?v=cFGhee-adX4

Immigratie

• Amsterdam werd in de loop van de 17de eeuw een echte wereldstad. Mensen vanuit de hele wereld kwamen naar Amsterdam om te handelen. Oorzaken hiervoor zijn:

1.  Je had in de Republiek geloofsvrijheid en vrijheid van meningsuiting. 
2. Men kwam hierheen als in hun thuisland een oorlog bezig was of als men werd vervolgt om religieuze redenen.
3. De welvaart in de Republiek

• In 1625 was bijna 40% van de Amsterdammers afkomstig uit het buitenland.
  

Waarom steeg de hoeveelheid mensen die naar de Nederlanden migreerden in de Gouden Eeuw?

Inpolderen

• Het gewest Holland bestond aan het begin van de 17de eeuw voor iets meer dan de helft uit moerassen en meren. Om de zoveel tijd overstroomde dezen bij zware regenval. Dan verdronken mensen en werd het boerenland tijdelijk onbruikbaar.
  
• Doordat de bevolking in de Republiek elk jaar groeide was dit een groot probleem.
  
• De oplossing hiervoor was droogmakerij: Polder: land dat vroeger onder water stond, waaruit het water is weggepompt.
  

De gronds in de Beemster werd volgens een strak plan ingedeeld in wegen, sloten en boerderijen. Plattegrond uit 1685.

https://www.youtube.com/watch?v=Oxv6IRcuNaI molens zaandam

De molengang, uitgevonden door Simon Stevin.

Gebruikt door Jan Adriaanszoon Leeghwater voor het droogleggen van de Beemster

Wat is droogmakerij en waar was dit de oplossing?

Buitenhuizen

• Omdat het zo druk werd in Amsterdam besloten sommige rijke kooplui om de rust op te zoeken net buiten de stad. Ze lieten grote buitenhuizen bouwen in rustige gebieden, zoals aan de vecht tussen Amsterdam en Utrecht. Hier spendeerde zij hun vrije tijd.

https://npokennis.nl/longread/7574/hoe-zijn-buitenhuizen-ontstaan

Waar gingen de rijke regenten heen om te ontkomen aan het drukke stadsleven

1. Staten
2. Staten-Generaal
3. Buitenhuizen
4. Gewesten

Controle

Paragraaf 2,4 –  Slaven op de plantages

Opdrachten: 1, 2, 4, 5, 6, 7
LB blz. 32 t/m 33
WB blz. 58 t/m 61

Opdrachten

Paragraaf 1,3: Amsterdam in de Gouden Eeuw

Lees eerst de teksten uit je LB! (vooral over droogmakerij!)

Opdrachten: 2, 3a, 7, 8
LB blz. 12 en 13
WB blz. 16 t/m 21

Niet klaar? Zet dit in je planning voor de volgende les!

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat een stapelmarkt is.
  

• Je kunt uitleggen waarom de immigratie groeide en welke invloed dit had op de samenleving van de Republiek.

• Kun je een aanleiding, oorzaken en gevolgen herkennen en benoemen.
  

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat regenten deden met hun rijkdom.

• Je kunt uitleggen hoe de Republiek het probleem van voedseltekorten probeerde te bestrijden.
  

Fijne dag!

Oorzaak-gevolg

• Wat is een oorzaak?

• Wat is een gevolg?

Schema: 

• Indirecte oorzaken
• Directe oorzaak (aanleiding)
• Gebeurtenis
• Korte termijn gevolg
• Lange termijn gevolg

 

Voor gevorderden.

Oorzaak-gevolg

• Indirecte oorzaken: ik heb slecht geslapen, niet goed opgelet in de les, huiswerk niet gemaakt, lage concentratie
• Directe oorzaak (aanleiding): de toets slecht gemaakt

Gebeurtenis:  Ik haal een drie voor mijn geschiedenis PTO

• Korte termijn gevolg: mijn ouders zijn boos, ik ben teleurgesteld, daling motivatie
• Lange termijn gevolg: meer slechte cijfers,  opleiding niet gehaald :c

Oorzaak-gevolg

• Wat is een oorzaak?

• Wat is een gevolg?

 

Oefening

Benoem een aantal oorzaak-gevolg relaties die we zojuist hebben besproken.

• De schelde wordt gesloten (oorzaak), Amsterdam wordt de grootste stapelmarkt van Europa (gevolg)
• In de zomer is het vies en stinkt het in de stad (oorzaak), regenten bouwen buitenhuizen om in te wonen (gevolg)
• Groeiende bevolking (oorzaak), droogmakerij (gevolg)