NaSk jaar 2 - Les 25

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

H7.5: Stoffen, stofeigenschappen en mengsels

Planning

• Lesdoelen
• Stoffen, stofeigenschappen en mengsels
• Zelfstandig werken
• Huiswerk

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kan ik:

• benoemen wat een metaal is;
  
• benoemen wat een legering is;
  
• uitleggen wat het verschil is tussen een oplossing en een suspensie;
  
• uitleggen wat het nut is van een pictogram;
  
• uitleggen wat basische stoffen en zure stoffen zijn

Stofeigenschappen

1-  fase:     is de stof een gas, een vloeistof of een   vaste  stof bij een bepaalde temperatuur            2-  kleur                      3-geur                          4- smaak

5-  brandbaarheid:                  kan de stof verbranden of niet? 

6-  doorzichtigheid:                kan je door de stof heen kijken?

7-  giftigheid:                              kun je er ziek van worden?

8-  hardheid:        kan de stof gemakkelijk bekrast, ingedrukt   of   vervormd worden?

9-  kookpunt:       bij welke temperatuur kook de stof? (gaat over van de  vloeibare fase naar de gasfase)

10-  smeltpunt:      bij welke temperatuur smelt de stof? (gaat over van de vaste fase naar de vloeibare fase)

Geen stofeigenschappen zijn:

- vorm:          een blad papier kun je doormidden scheuren en

                         de helft weggooien. Je hebt dan nog steeds papier, 

                         alleen ziet het er anders uit.

- hoeveelheid:         

Gevaarlijke stoffen

Sommige stoffen zijn gevaarlijk, je kunt er bijvoorbeeld ziek van worden, er kan brand ontstaan of iets kan ontploffen.

Om aan te geven welk gevaar er dreigt bij bepaalde stoffen worden 

gevarensymbolen gebruikt.

Deze symbolen worden ook wel pictogrammen genoemd en worden gebruikt om te waarschuwen.

Herhaling: zuivere stof en mengsel

Een zuivere stof bestaat uit 1 soort deeltjes (moleculen).

Verschillende metalen

Je kunt metalen herkennen aan hun glans en hun kleur

Enkele eigenschappen van metalen zijn:

• Metalen zijn vast bij kamertemperatuur (behalve Kwik)
  
• Geleiden warmte
  
• Kun je goed bewerken
• Kun je buigen
• Kun je smelten
• Geleiden stroom

Oxideren en roesten

Metalen roesten als ze in aanraking komen met zuurstof

Wat is een legering?

• Legering = een metaalmengsel
• Legering heeft andere en vaak betere eigenschappen dan de metalen waar het van gemaakt is.

Bekendste legering 

• RVS = Roestvast staal (ijzer, mangaan, koolstof)
• Brons (koper en tin)
• Messing (koper en zink)

Edelmetalen

Goud, zilver en platina kunnen niet oxideren

Schoonmaakmiddelen

Hoe extremer de zuurgraad hoe agressiever het schoonmaakmiddel. Zo'n schoonmaakmiddel kan dan corrosief zijn. Deze stoffen kunnen dus enorm schadelijk voor je huid zijn. Het mengen wordt ook afgeraden vanwege de mogelijke chemische reacties.

Wat voor basische stoffen ken je al?

Zuur, Basisch of Neutraal.

Basisch is het tegenovergestelde van zuur. De smaak is zeepachtig. Deze stoffen hebben een ontvettende werking.

Zuur opgelost = zure oplossing

Base opgelost = basische oplossing

Neutraal valt precies tussen zuur en base in. Een alcohol oplossing is neutraal.

Concentratie en pH

Hoe zuur of hoe basisch een stof is ligt aan de concentratie en de pH. 

Om de bepalen hoe zuur of basisch een oplossing is, gebruiken we de zuurgraad.

2 soorten mengsels

We bespreken 2soorten mengsels:

- Oplossing

- Suspensie

Je kunt oplossingen en suspensies onderscheiden.

Oplossing

Mengsels: oplossing of suspensie

de opgeloste stof verspreidt zich heel goed in het oplosmiddel

• Doorzichtig

Suspensie

het mengsel is troebel of de stoffen ontmengen naar verloop van tijd

• Troebel

Oplossing

Als een stof goed oplost in een vloeistof

Een oplossing is helder

Oplossing

Oplossing = helder, maar hoeft niet kleurloos te zijn!

Suspensie

• Vaste stof in een vloeistof
• Vaste stof lost niet op
• Troebel
• Vaste stof zakt naar de bodem

Suspensie VS oplossing

Emulsie

• Olie achtige vloeistof in een vloeistof (olie en water)
• Troebele vloeistof
• Emulgator zorgen er voor dat het gemengd blijft

Emulsie is een mengsel van 2 vloeistoffen die niet in elkaar oplossen.

Een emulgator is een stof die ervoor zorgt dat een emulsie niet gaat ontmengen.

werking emulgator

De hydrofobe staarten hechten aan de stof , de hydrofiele koppen gaan aan de waterkant liggen. 

Mengsels scheiden

Bezinken en afschenken

Filtreren

Indampen

Troebel of helder? 

Slepen maar ... 

Troebel

Helder

Suspensie

Emulsie

Oplossing

1. Een mengsel van 

twee vloeistoffen 

die niet mengen. 

2. Een mengsel van 

een vaste stof en een vloeistof die niet mengen. 

3. Een mengsel van 

een vaste stof, vloeistof of gas  en een vloeistof 

die goed mengen.

Suspensie

Emulsie 

Oplossing

Welke fase? Sleep naar het juiste vak

Vast

Vloeibaar

Gas

rijp

sneeuw

waterdamp

mist

grondwater

gletsjer

wolk

oppervlaktewater

hagel

Sleep naar het juiste vak

Suspensie

Residu

Filtraat

	smeltpunt (K)	kookpunt (K)	fase (bij kamertemp)
zwavelzuur	284	603
stikstof	63	77
kwik	234		vloeibaar
ijzer	1811	3023

Vul de juiste fase of temperatuur in (slepen) 

vast

630

vloeibaar

gas

273

100

Hier was wat raars aan de hand technisch. Het sleepdoel met rode rand stond in de editor (rechts) anders dan in de tabel (links). Links is wat de leerlingen merken. 

Gevolg was dat 1 fase niet op zijn plek kon vallen. 

Na wat veranderingen in de tabel gaat het opeens wel goed... 

Welke bevat een emulgator?

1. verf
2. Red Bull
3. mayonaise
4. koffie met suiker

Verf moet je schudden voor gebruik. Daardoor weet je dat het een ... is:

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie
4. mengsel van bloem en water

Je hebt twee zuivere stoffen door elkaar gemengd. Hoeveel soorten moleculen zijn er dan?

1. 0
2. 1
3. 2
4. 3

Kokend water:
wat zit er in de belletjes

1. zuurstof
2. lucht
3. waterdamp
4. stikstof

Bij adsorberen wordt
een oplossing een ...

1. emulsie
2. residu
3. suspensie
4. adsorptiemiddel

Als je ijsblokjes en water bij elkaar doet heb je ...

1. een mengsel
2. limonade
3. een zuivere stof
4. een blok koolstof

Plaatje: 2 soorten moleculen.
Zijn ze goed gemengd?

1. ja
2. nee

een oplossing van een vloeistof in een vloeistof scheid je met

1. indampen
2. destilleren

Destilleren heeft veel overeenkomsten met indampen, maar er is ook een belangrijk verschil.
Wat is het verschil tussen destilleren en indampen?

1. Bij destilleren vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
2. Bij indampen vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
3. Destilleren gebeurt bij een hogere temperatuur.

een oplossing van een suiker in water scheid je met

1. indampen
2. destilleren
3. bezinken
4. afschenken

Als je een oplossing hebt van twee vloeistoffen, wanneer werkt scheiden door destilleren dan heel goed?

1. als de kookpunten dicht bij elkaar liggen
2. als ze verschillende kleuren hebben
3. als de smeltpunten ver uit elkaar liggen
4. als de kookpunten ver uit elkaar liggen

Als een mengsel een oplossing is, kun je hem scheiden met ...

1. Adsorberen
2. Filtreren
3. Afschenken
4. Geen van allen

Alcohol kookt eerder dan water. Wat is het kookpunt van alcohol?

1. 78 K
2. 351 K
3. 373 K
4. 450 K

Is het mogelijk om een vloeistof op te lossen in een andere vloeistof?

1. ja (alcohol in water)
2. nee (kan nooit)
3. hangt af van de kleur
4. hangt af van smeltpunt

Een suspensie is altijd ..

1. helder
2. troebel
3. in laagjes verdeeld
4. wit