RS 10V1 Literaire begrippen (10)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom 10V1

Ga lekker zitten, pak je leesboek en duik in de wereld van jouw verhaal...

Leg al je spullen vast op tafel.

Tot over 10 min ;-)

In de krant vertelt iemand over een kinderboerderij...

"De dieren die we hebben, zijn gewend om met mensen om te gaan. Maar ze krijgen als ze dat willen ook een stukje grond, waarin zij kunnen zaaien of plantjes poten."

(De zakengids Buren)

Wie krijgt er nou precies een stukje grond?

programma

• zelfstandig lezen (10 min)
• zinnen in het wild (2 min)
• woordpost (5 min)
• literaire begrippen in een vogelvlucht (5 min)
  
• aan de slag (20 min)

lesdoel

• je hebt kennisgemaakt met literaire begrippen 
• je weet meer van het begrip: tijd en ruimte

klassencode Lesson up: lgmmd (nog maar 17 lln in Lesson up)

Woordpost

Wie heeft er een mooi/leuk/interessant/verrassend woord?

1. nieuw woord

2. betekenis

3. zin waarin de betekenis duidelijk wordt

literaire termen, wat weet jij van

tijd en ruimte?

literaire begrippen: tijd

Wanneer speelt het verhaal zich af? 

Historische tijd = in welke tijd het verhaal speelt, bijv. in het heden, in WO II of in de middeleeuwen. 

literaire begrippen: tijd

Spelen met elementen van tijd in een verhaal:

flashback; je wordt mee teruggenomen in het verleden 

flashforward; blik in de toekomst

De chronologie kan hierdoor doorbroken worden.

literaire begrippen: tijd

vooruitwijzing = verwijzen naar de dingen die nog gaan komen

terugverwijzing = terugverwijzen naar dingen die al hebben plaatsgevonden

Deze verwijzingen kunnen binnen een chronologische vertelwijze voorkomen.

literaire begrippen: tijd

verteltijd; hoe lang heb je nodig om een verhaal/gebeurtenis te vertellen of te lezen. Uit te drukken in aantal bladzijden of uren.

vertelde tijd; de duur van het verhaal of de gebeurtenis (gebeurtenis duurt jaren, verteld in een paar bladzijden)

tijdsvolgorde

ab ovo = vanaf het begin (chronologisch)

in medias res = in het midden van het verhaal

in ultimas res = aan het einde van het verhaal

literaire begrippen: tijd

Fabel: het logische verhaal, in de goede volgorde en samenhang

Sujet/plot: hoe het verhaal wordt aangeboden

Chronologische vertelling: fabel + sujet vallen samen

Niet-chronologische vertelling; aan de lezer om het sujet te reconstrueren tot een begrijpelijk fabel.

hulpmiddel:

Het maken van een tijdslijn

kan helpen om de fabel te begrijpen (te reconstrueren).

literaire begrippen: tijd

tijdversnelling (of tijdverdichting): iets wat jaren duurt, wordt in een paar zinnen verteld. Vertelde tijd > verteltijd

tijdvertraging : de lezer krijgt een uitgebreide beschrijving van een gebeurtenis, die slechts in een paar minuten gebeurt. 

Vertelde tijd < verteltijd.

.

beide kunnen iets doen met spanning in/van het verhaal. Auteur wil dat je details weet...

literaire begrippen: tijd

equivalentie: scene, dialogen, zoals je naar een film kijkt. verteltijd = vertelde tijd

vooruitwijzing

terugwijzing

literaire begrippen: ruimte

Waar speelt het verhaal zich af? 

Is deze ruimte belangrijk voor het verhaal?

geografische ruimte: omgeving van het verhaal; waar speelt het zich af

sfeerscheppende ruimte: een beschrijving van de ruimte om een bepaalde sfeer te creëren. (bijv: bos, 's avonds, het is donker en het stormt...)

literaire begrippen: ruimte

Sociale ruimte: personages maken deel uit van een sociale  groep door hun afkomst, beroep, hobby en/of opleiding

Symbolische ruimte: de ruimte staat voor gevoelens van het personage of de situatie waarin hij/zij zich bevindt.

aan de slag

samen lezen en kijken naar 'Het adres' van Marga Minco 

(p. 180 handboek, werkboek 166)

Neem mee wat je weet van deze schrijfster.

filmpjes

uitleg literaire begrippen

lesdoel

Wat neem jij mee van deze les?  

(figuurlijk taalgebruik)

Bedankt en tot de volgende les