Lezen en schrijven 6, les 4 2023

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Lezen en schrijven 6, les 4

Aanwezigheid(5 min)

Lesdoelen (2 min)

Herhaling van lessen tot nu toe (15 min)

Uitleg + oefenen kernzinnen, hoofd- en bijzaken herkennen (20 min)

Opdracht (10 min)

Exit tickets invullen (2 min)

Lesdoelen (2 min):

• Je frist je kennis op van de tot nu toe behandelde onderwerpen
• Je weet wat een kernzin is en kan hem herkennen in een tekst
•  Je weet het verschil tussen hoofd- en bijzaken en kan dit uitleggen

Welke verschillende tekstsoorten zijn er? Noem een voorbeeld bij iedere tekstsoort

Typ een zin met een middel-doel verband

Welke tekstverbanden weet je nog meer?
VB: Doel-middel

Welke strategieën kan je gebruiken als je een woord niet weet in de tekst?

De kernzin (12 min):

• Staat meestal aan het begin (eerste regel) óf aan het einde van de alinea
  
• De rest van de alinea bestaat dan uit toelichting en/of voorbeelden 

Uitzonderingen:

1. Een alinea bevat géén kernzin. Dan moet je zelf de hoofdzaak bepalen (de belangrijkste informatie)
   
2. De kernzin is de tweede zin, de eerste zin is dan een inleidende zin. Bijv. legt een verband met de vorige alinea

Kernzin

Een kernzin bevat de belangrijkste informatie van een alinea.

In een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak.

Wat is de kernzin van een alinea? Typ je antwoord in eigen woorden

Wat zijn hoofdzaken? En wat bijzaken?

Waar staat de kernzin meestal?

Hoofd- en bijzaken (7 min):

Hoofdzaak:

• Belangrijkste informatie in een tekst
• Vaak  te vinden op voorkeurplaatsen zoals inleiding en slot
• De hoofdzaak van een alinea staat vaak in een kernzin
• Tussenkopjes en gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden

Bijzaak: 

Wat niet zo belangrijk is, kan weggelaten worden in de tekst. Denk aan voorbeelden of een toelichting.

Bekijk de afbeelding

Wat is het onderwerp?

Antwoord

Woningnood

Lees de tekst

De politie heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag een achttienjarige man aangehouden omdat hij harddrugs bij zich had. De man bood twee vrouwen 'pepermuntjes' aan in een café in Bergen op Zoom. Die snoepjes bleken xtc-pillen te zijn. De politie werd gebeld door beveiligers, die waren gewaarschuwd door de twee vrouwen. Volgens een woordvoerder had de man een Smint-doosje bij zich. "Maar de inhoud kwam niet overeen met wat je daarbij zou verwachten."

Het doosje met 55 pillen bleek niet vol met snoepgoed, maar vol met harddrugs te zitten. De 'pepermuntjes' zijn getest op het politiebureau en bleken inderdaad xtc-pillen te zijn.

Bij welk woord begint alinea 2? En bij welk woord begint alinea 3?
Alinea 2:........ Alinea 3:.......

Wat is het onderwerp van de tekst?

Wat is de kernzin van alinea 1?

Wat is de kernzin van alinea 2?

Wat is de kernzin van alinea 3?

Opdracht (huiswerk)

• Lees een artikel, of een verhaal (mag van de krant zijn, maar ook van internet van minimaal 600 woorden) TIP: plot 26 blinkotheek
• Neem naar de volgende les mee: een kopietje van een bladzijde (of meerdere) waarin jij minstens drie van de volgende dingen herkent en tien dingen kunt markeren:
• Feit of mening
• Tekstverbanden (met signaalwoorden!)
• Argumenten
• Standpunt innemen
• Beeldspraak
• BELANGRIJK: Je neemt het kopietje leeg mee, het markeren en erbij schrijven wat het is, doen we in de volgende les!

Welk, tot nu toe behandelde onderwerpen, vind jij nog lastig?

1. Samenvatten, kernzinnen, hoofdgedachte, hoofd- en bijzaken
2. Verbanden en signaalwoorden
3. Betekenis van een onbekend woord toch begrijpen
4. Verschillende tekstsoorten herkennen en hier voorbeelden bij kunnen geven