Coniunctivus in de hoofdzin (2)

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Coniunctivus revisited

Coniunctivus praesens

Coniunctivus is aanvoegende wijs

Leve de koning!

Zo waarlijk helpe mij God almachtig.

Men neme een tl gedroogde koriander ...

Coniunctivus praesens

Coniunctivus praesens passief

Coniunctivus praesens

Wens                                                 

Aansporing                                     

Twijfel                                                

Mogelijkheid

Verbod

WAT

M/V

Coniunctivus praesens: wens

Tibur ... sit meae sedes utinam senectae (Hor. Carm. 2, 6)

‘Moge Tivoli de woonplaats van mijn oude dag zijn.’

Utinam illum diem videam (Cic. Att. 3, 3)

‘Hopelijk zie ik die dag.’

Coniunctivus praesens: aansporing

Vivamus, mea Lesbia, atque amemus (Cat. 5, 1): ‘Laten we leven, mijn Lesbia, en laten we beminnen.’

Sed ne difficilia optemus (Cic. Ver. 2, 4): ‘Maar laten we geen moeilijke dingen wensen.’

Coniunctivus praesens: twijfel

Qua te regione requiram? (Ov. Met. 8, 232): ‘In welke streek moet ik jou zoeken?’ (heden)

Quid agam, iudices? ... Quo me vertam? (Cic. Ver. 2, 5): ‘Wat moet ik doen, rechters? Waarheen moet ik mij
wenden?’ (heden)

Coniunctivus praesens: mogelijkheid

Quis hoc dubitet? – Wie zou hieraan (kunnen) twijfelen?

Si hoc dicas, erres – Als je dat zegt, zou je je (kunnen) vergissen.

Coniunctivus praesens: verbod

Ne timeas.                                                Vrees niet.

Ne dormias.                                            Je moet niet slapen.

Ne cunctetur ipse propius accedere (Sal. Cat. 44): ‘Hij mag niet aarzelen zelf dichterbij te komen.

Coniunctivus in de bijzin

Bijzinnen worden ingeleid door:

1  voegwoord

2 betrekkelijk voornaamwoord

3 vraagwoord

Bijwoordelijk bijzin (cum)

Venio, cum me vocas.    (wanneer)

-Non veni, cum fatigatus essem.            (omdat)

-Veni, cum me vocares.                               (toen)

-Cum fatigatus essem, tamen veni.      (hoewel)

Bijwoordelijk bijzin (ut)

Veni, ut me vocavisti.             (zodra)

Veni, ut dixeram.                      (zoals)

-Edimus, ut vivamus.                                                  (opdat / om te)

-Ita fatigatus eram, ut non venirem.                    (dat)

Bijwoordelijk bijzin (ne)

-Cucurrit, ne sero veniret.        (opdat niet)

-Timeo, ne veniat.                         (dat)

Betrekkelijke bijzin

-Milites vidi, qui domum custodiebant.

-Milites vidi, qui domum custodirent.   (moesten / om te)

                       coniunctivus finalis

Afhankelijke vraagzin

-Rogo te quis sis.

-Rogo te cur dormires.

-Rogavi eos num Romani essent.

-Rogavi eos utrum Romani essent, an Galli.

                       coniunctivus vertalen als indicativus

Coniunctivus in de bijzin

Vertaaltip:

-Een coniunctivus in de bijzin vertaal je vrijwel als een indicativus.

-Let op de vertaling van cum en ut.

-Coniunctivus finalis: moe(s)ten / om te