Les 12 ZM2B 10-10-23 Paragraaf 1.5A

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

       Startklaar:

- Telefoon in Zakkie!

- Op tafel:

              Pen

              Map

              Feniksboek

Welkom bij de Geschiedenisles ZM2B!

Startopdracht:

Schrijf de antwoorden op de volgende vragen op:

1.  Wat was de op-1-na rijkste groep in de Republiek?

2. Naar welk huis moesten arme mannen die zich misdroegen?

3. Naar welk huis moesten arme vrouwen die zich misdroegen?

Programma deze les:

1. Startopdracht
2. Lesdoelen 
3. Herhaling vorige les
4. Uitleg: 
5. Opdrachten
6. Samenvatten en afsluiten

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

... Kun je uitleggen welk verband er is tussen de vrijheid in de Republiek en het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek.

... Kun je uitleggen hoe het onderwijs was vormgegeven in de Republiek.

... Weet je welke beroemde wetenschappers leefden er in de Gouden Eeuw

... Kun je uitleggen wat het woord empirisch betekent.

Herhaling vorige les

Rijk en arm in de Republiek:

1. Regenten
2. Kooplieden/handelaren
3. Ambachtslieden
4. Armen/boeren/ongeschoolden

---> Veel armen kregen armenzorg via de kerk, gilden of rijken

---> Ging je toch stelen? Dan naar het rasphuis of spinhuis

Naar school in de Gouden Eeuw

• Kinderen tussen 5 en 10 jaar
• Lezen en schrijven

• Latijnse school

• Universiteit   

Wetenschapper worden

Door de handel was er een rijke groep ontstaan (vaak regenten). Zij hadden geld en tijd om te studeren. Daartoe werden universiteiten opgericht.

Schrijf op!

Vrijheid en de Republiek

• Waarom zou een wetenschapper in de zeventiende eeuw in de Republiek willen wonen?

Tolerantie

• Godsdienstvrijheid

• Minder vervolging
  
• Geen monarchie*
  

Komst van wetenschappers naar de Republiek

Want: 

- Godsdienstvrijheid

- Minder vervolging/censuur

- Meer tolerantie

Schrijf op!

Onderzoekers

• Wetenschappelijk onderzoek (empirisch onderzoek)  

• Hugo de Groot  - Mare liberum (recht)
• Renee Descartes - filosofie
  
• Baruch Spinoza - filosofie
  
• Antonie van Leeuwenhoek – microscoop (biologie)
• Galilei - sterrenkunde
• Christiaan Huygens – slingeruurwerk (wiskunde)
  

Empirisch onderzoek

Onderzoek op basis van wat je zelf ziet. Bijvoorbeeld via proefjes. Dus niet op basis van religie of oude teksten.

Schrijf op!

- Onderzocht zijn eigen sperma
- kon door polijsten en slijpen van glas eencelligen zien

- Ontdekte dat planeet Saturnus een ring had
- Heeft slingeruurwerk en telescoop uitgevonden

- Schreef het recht van oorlog en vrede en Mare Liberum (de Vrije Zee)
- Ontsnapte uit zijn gevangenis via boekenkist

- Belangrijke filosoof
- Schreef Ethica
- Was van Joods-Portugese komaf

- God zit in alles

Kaartenmaker

• Correcte zeekaarten waren erg belangrijk in de tijd van de Republiek. Deze werden gebruikt tijdens de moeilijke tochten naar  bijvoorbeeld Indië.
  
• De kaarten van de Amsterdamse Willem Janszoon Blaeu vielen op: ze zagen er mooi uit en hadden vaak de nieuwst informatie. Zijn zoon Joan zou later zijn vader opvolgen als cartograaf.
  
• In 1662 verscheen de Atlas Maior; een enorme atlas met 794 kaarten in elf boeken.
  

Willem Janszoon Blaeu was een Amsterdamse kaartenmaker (1571-1638). Iemand die kaarten maakt noemen we ook wel een cartograaf.

De Atlas Maior verscheen in 1662.

https://mustreads.nl/atlas-maior-van-blaeu-hoogtepunt-van-de-nederlandse-boekdrukkunst/

Onderzoeksvaardigheden

• Soorten bronnen
• Bruikbaarheid van bronnen
  
• Betrouwbaarheid van bronnen 

Soorten bronnen

•  Geschreven bronnen
• Ongeschreven bronnen
  
• Directe bronnen

• Indirecte bronnen

Bruikbaarheid van bronnen

• Verklarende vragen

Geven een verklaring voor iets:

Waarom brak de Tweede Wereldoorlog uit?

• Beschrijvende vragen

Geven een omschrijving van iets:

Hoe zag de oorlogvoering van de Tweede Wereldoorlog eruit?

Betrouwbaarheid van bronnen

• Is de bron uit dezelfde tijd?

• Wie heeft de bron gemaakt en waarom?

• Staan er vooral feiten of vooral meningen in de bron?

• Kun je de informatie in de bron ook in andere bronnen vinden?

Voorbeeld: je lesboek 

• Schrijf dit op in je aantekeningen!
  

Wetenschapper worden

Komst wetenschappers naar de Republiek

Empirisch onderzoek

.......

.......

........

Samenvatting: ....

Eindopdracht: schrijf een Cornell-samenvatting van de les waarin je de sleutelwoorden gebruikt:

Scaffolding: 

Wetenschappers in de Republiek waren rijke mensen, vaak regenten, die tijd hadden om onderzoek te doen op de nieuwe universiteiten. 

Wetenschappers kwamen ook naar de Republiek omdat je daar veilig en ongestoord kon denken wat je wilde, want het was er tolerant.

(Het onderzoek dat in de Republiek werd gedaan was empirisch, dus op basis van eigen waarnemingen.)

Opdrachten (wordt huiswerk)

Maak opdrachten 2, 4, 7, 8 en 9 (werkboek blz. 26-29)

Op basis van paragraaf 1.5 (leerboek blz. 16-17)

Klaar? ---> Maak opdrachten 10 en 11 (WB blz. 29-30)