TOL op maat: FIX met Ligo- januari 2023

• Hoger onderwijs

Aan het werk met Nederlands

Vorming taalontwikkelend lesgeven

Welk postkaartje kies je?

1. Hoe heet je?
2. Welke functie heb je?
3. Welke postkaart koos je?
4. Waarom? Geef uitleg in 1 zin.

Bewaar het kaartje voor het einde van de vorming

We gaan nu kennismaken. Kies een kaartjes...

1) Conversatie-activiteit foto's 

Er liggen foto's verspreid op de tafel. Ieder kiest een foto die goed bij hem/haar past. Bij het rondje zegt iedereen wie hij/zij is, waar hij werkt en welke foto hij/zij koos (en waarom).

 

Brusselleer

De doelgroep

Geletterdheid

Taalcoaching

www.geletterdophetwerk.be

Huis van het Nederlands?

Huis van het Nederlands Brussel? 

  Aan de slag: LessonUp

1. Scan de QR-code of surf naar 'lessonup.app'.

2. Geef de code onderaan in.

3. Log in en typ je naam.

4. Je doet mee met de les.

Beknopte voorstelling van Huis. Info:

• We geven zelf geen lessen (foto gebruiken -> Waarvoor komen de meeste mensen naar dit gebouw?)
  
• _{Voornamelijk Screening en oriëntering:werknemers schrijven zich in voor de lessen bij ons} 
• _{Ook: Oefenkansen -> conversatietafels:}
•  _{interessant voor cursisten in de zomer of 's avonds}
• _{Wij: Team Taalbeleid Opleidingen} 
  

Het Huis van het Nederlands Brussel organiseert lessen Nederlands.

1. Waar
2. Niet waar

Hoeveel taaltesten neemt het Huis gemiddeld af per jaar?

1. 4000
2. 6000
3. 8000
4. 12 000

Welk evenement organiseert het Huis niet?

1. Patati
2. Plonge
3. Babbelut
4. Buddy NL

Plonge dans le Néerlandais

Wat doet het Huis bij Fix?

1. Het Huis controleert of de medewerkers bij Fix genoeg NL spreken.
2. Het Huis geeft samen met Ligo taalcoaching.
3. Het Huis helpt Fix met een plan over het leren van NL op de werkvloer.

Na deze vorming weet je..

• hoe je woorden oefent in de praktijk.
• hoe je werknemers meer laat spreken.
• hoe je werknemers talig kan ondersteunen. 
• hoe je een duidelijke instructie geeft.

Wat verwacht jij van de vorming?

Dit zijn de doelen die we willen bereiken met deze vorming.

Leesvraag bij het boekje: Welke werkvorm wil je graag zelf eens uitproberen?

Aan het werk met NL

1. Instructies geven met aandacht voor taal. 
2. Het niveau NL naar beneden brengen.
3. Een manier van werken voor instructeurs. 
4. Een aanpak  waardoor de werknemer het vak beter leert.
5. Een manier van werken enkel voor de taalcoach.

Wat is het niet?

Niet nummer 2 en nummer 5

Aan het werk met NL

1. Instructies geven met aandacht voor taal. 
2. Een manier van werken voor instructeurs. 
3. Een aanpak waardoor de werknemer het vak                                  beter leert.

Wat is het wel?

Niet nummer 2 en nummer 5

Vul het glas 4 cm met water. Gebruik de liniaal.

Doe er 10 druppels kleurstof bij.

Roer de kleurstof door het water.

Giet de olie op het gekleurde water in het glas tot vlak onder de rand.

Doe de vitamine C-bruistablet erbij. 

Instructies

• Neem een slurpie en oziewozie. Vul de slurpie met 4 centimeter oziewozie. Meet na met de stabeo.
• Ekleer 10 inimini’s blageood.
• Kreool de blageood door de oziewozie. Gebruik een lusikas.
• Giet de oleo op de gekleurde oziewozie tot vlak onder de rand.
• Ekleer de moenga. 

Vul het glas 4 cm met water. Gebruik de liniaal.

Doe er 10 druppels kleurstof bij.

Roer de kleurstof door het water.

Giet de olie op het gekleurde water in het glas tot vlak onder de rand.

Doe de vitamine C-bruistablet erbij. 

Vraag vorminggever: Wat kan helpen om de instructie helder te krijgen? WOORDKAARTJES

Woordkaartjes

Oleo

Woordenblik

Vraag: Welke woorden hebben jullie onthouden? Hoe komt het dat je het ene woord beter onthoudt dan het andere?

Antwoord:

Sommige woorden kan je uit de context afleiden (bv. ‘stabeo’ -> je weet dat het iets is om mee te meten)

Je kan een link leggen met een reeds verworven woord (bv. ‘slurpie’ -> je kent het woord ‘slurpen’, dus je kan je voorstellen dat het met drinken te maken heeft; ‘oleo’ -> op basis van de klank leg je de link met ‘olie’)

Hoe slaan we woorden op?

       * Woordvorm: woorden ophalen o.b.v. begin-, midden- en eindklank (rijm, ritmiek)

* Betekenis: schoolse kennis = hiërarchisch opgebouwd (vanaf 7 jaar -> kind leert hiërarchisch structureren)

Hoe woorden terugvinden in het mentale lexicon?

Productief taalgebruik: betekenissen onder woorden brengen, automatisering + vaste combinaties zijn geprefabriceerd

Receptief taalgebruik: woorden identificeren en interpreteren, we koppelen de vorm aan elementen in het lexicon

Ook: oefening baart kunst, woorden die we frequent gebruiken, kunnen we sneller ophalen

Hoe woorden in het mentale lexicon vasthouden en weer terugvinden?

Herhaling: woorden gaan beklijven en zullen de ‘ophaalbaarheid’ vergroten

Woorden in verschillende contexten behandelen -> zo: verbinding maken met andere woorden in het lexicon

Betekenisrelaties met neven-, boven- en onderschikking leggen (hyponiemen, hyperoniemen, synoniemen)

Hoe bouwen anderstaligen hun woordenschat op?

Woord moedertaal = woord in de andere taal, alleen de vorm verschilt

MAAR: vaak zijn woorden niet volledig te vertalen (ruimer of minder breed concept)

Aanhaking bij het netwerk van de eerste taal is niet altijd mogelijk

Woordenschatuitbreiding = inbedding in een bepaalde structuur, GEEN opeenstapeling van woorden 

De lavalamp

Con

Eva

Wat leer je hieruit? 

- taalsteun is belangrijk: taalfiches, woordkaartjes, herhaling, ...

- context is essentieel

- belang van woordenschat (95 procent moet je kennen)  --> herhalen is essentieel voor het onthouden van woorden. Hoe vaak moet je een woord horen om t te onthouden? 7x. 

Instructies

• Neem een slurpie en oziewozie. Vul de slurpie met 4 centimeter oziewozie. Meet na met de stabeo.
• Ekleer 10 inimini’s blageood.
• Kreool de blageood door de oziewozie. Gebruik een lusikas.
• Giet de oleo op de gekleurde oziewozie tot vlak onder de rand.
• Ekleer de moenga. 

Nu doen we het samen en we stellen vragen:

Vul het glas 4 cm met water. Gebruik de liniaal.

Doe er 10 druppels kleurstof bij.

Roer de kleurstof door het water.

Giet de olie op het gekleurde water in het glas tot vlak onder de rand.

Doe de vitamine C-bruistablet erbij. 

Vraag vorminggever: Wat kan helpen om de instructie helder te krijgen? WOORDKAARTJES

Welke woorden hebben jullie onthouden? Waarom?

Hoe onthouden we woorden?

• Woorden gebruiken
• In een context: meet met de stabeo
• Linken met andere woorden: slurpie- slurpen, oleo-olie
• Herhalen herhalen herhalen

Hoe vaak moet je een woord horen/ gebruiken om het te onthouden?

Als je een woord vaak herhaalt kun je het gemakkelijker 'ophalen' uit hersenen.

Linken leggen

Wat kan helpen de om de instructie duidelijker te maken? 

Instructiefiches

Fiches van Ligo

het glas = de slurpie

de liniaal = de stabeo

het bruistablet = de moenga

de lusikas = de lepel

de olie = de oleo

water = oziewozie

de kleurstof = de blageood

ekleren = toevoegen

kreolen = mengen

Woordenlijst

Hoe hebben we tijdens de oefening voor interactie gezorgd?

• Samenwerken
• Vragen stellen
• Samen met woordkaartjes oefenen
• ...... 

Hoe hadden we jullie beter kunnen helpen tijdens de oefening?

• Eindresultaat tonen
• Doelstelling formuleren
• Feedback geven

Hoe geven jullie feedback?

Conclusies?

Hebben jullie vragen

Eerst bekijken en dan samen bespreken

   Weetjes

• Hoeveel woorden heb je nodig om sociaal zelfredzaam te zijn?
• Hoeveel woorden moet je kennen om een vakspecifieke opleiding te kunnen volgen?

Hoeveel woorden heb je nodig om sociaal zelfredzaam te zijn?  7000

Hoeveel woorden moet je kennen om een vakspecifieke opleiding te kunnen volgen?

15000

Woorden woorden woorden 

• Waarom is werken aan woordenschat zo belangrijk?    
• Wat doe je nu al als instructeur?                                           
• Een oefening:              
• 3 fiches met een werkvorm
• Doel van de oefening?
• Eerst samen voorbereiden
• Daarna oefening doen in groep

Werken aan vaktaal

Zelf ervaren hoe je gemakkelijk aan woordenschat werkt.

Oefening

                Groep 1: Fiche 1

                  Groep 2: Fiche 2

 

                  Groep 3: Fiche 3

• 5 minuten voorbereiden
• Daarna doet elk groepje de oefening met de hele groep

PAUZE

Herhalen herhalen herhalen

• Woordenblik
• Praatprent

Herhalen herhalen herhalen

Filmpje

Observatieleidraad

1. Het taalgebruik van de instructeur
2. De manier waarop de instructeur iets uitlegt
3. De houding van de instructeur en werkomgeving 

Filmpje

Nabespreking observatie

1. Het taalgebruik van de instructeur
2. De manier waarop de instructeur iets uitlegt
3. De houding van de instructeur en werkomgeving 

Extra vragen:

• Wat doe jij om instructies duidelijk te maken?
• Wat zou jij anders doen dan de instructeur?

Extra ideeën  

• Standaardzinnen
• Fiches voor instructeur
• ..... 

'kijk eens naar de rest van de tekst, waar kan het over gaan?', 'gebruik een vertaalapp', 'vraag het ook eens aan een andere leerling' 

• Traag spreken​
  
• Oogcontact maken​
  
• Vriendelijk en geduldig zijn​
  
• Visuele ondersteuning​
  
• Vragen stellen​

• Tijd geven​
• Stap voor stap​
• Vertellen wat je doet​
• Bewust omgaan met figuurlijke taal​
• Eenvoudige en internationale woorden gebruiken

 Tips duidelijk Nederlands

Opdracht: aan het werk met NL

1. Hoe ga je de weekplanning aanpakken?
2. Formuleer samen 3 tips voor een nieuwe collega

 

• Context: je eigen praktijk
• Interactie: je werkt in groep
• Taalsteun: boekje, hulpfiche, de taalcoach :) 

• Werken aan woordenschat
• Duidelijke instructies geven

Welke 3 tips geven jullie?

1. .....
2. .....
3. ..... 

'kijk eens naar de rest van de tekst, waar kan het over gaan?', 'gebruik een vertaalapp', 'vraag het ook eens aan een andere leerling' 

Reminder voor jezelf

Extra vraag (niet voor het kaartje): waarover wil je meer weten?

Bedankt

Tips

• Voor de les: selecteer.
• Herhalen herhalen herhalen.
• Belangrijkste woorden zelf consequent gebruiken.
• Denktijd: cursisten denken eerst zelf na.  
• App om woorden bij te houden: Calepino

Ik ben wakker! U toch ook?

'kijk eens naar de rest van de tekst, waar kan het over gaan?', 'gebruik een vertaalapp', 'vraag het ook eens aan een andere leerling' 

Taalsteun & instructies

Jessica

Hoe stimuleer je leerlingen om nieuwe woorden te leren?

                   Taaldoos

Jessica

• Een good practice waar we trots op zijn: een hulpmiddel voor docenten om woordenschat in te oefenen, te oefenen op zinsstructuur of inspiratie om een tekst aan te brengen.

• netwerkopbouw in je hoofd = kapstokken / werken met thema's 

==> sneller woorden onthouden

Jessica

De taaldoos