H12 Gezondheid 5Havo par. 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H12 Gezondheid

Par 12.1 Voorkomen is beter dan 

genezen

 

ik kan omschrijven welke barrières er tegen 

ziekteverwekkers zijn bij mensen en planten 

en hoe ze werken

ziekteverwekkers

bacterie

schimmel

dier

virus (geen organisme)

Gevolgen voor planten

schade door vraat

schimmelinfectie                                  bacterieinfecie

Bescherming bij planten

Mechanische afweer -->  stekels

Chemische afweer --> giftige of 

vies smakende stoffen

celwand biedt bescherming 

Bijna iedereen is wel eens in de brandnetels gaan staan. Op welke manier beschermt een brandnetel zichzelf tegen vraat?

De huid

Hoe zorgt de huid voor bescherming?

Een vorm van mechanische afweer:

• Tegen infecties
  
• Uitdroging
  
• UV- straling

Slijmvliezen en traanvocht voorkomen ook het binnendringen van ziekteverwekkers

waarom mag je een blaar niet doorprikken?

1. Er komt veel weefselvloeistof vrij, dat is niet goed.
2. Je verliest teveel witte bloedcellen, je afweer is verstoord
3. Er kunnen ziekteverwekkers in je lichaam binnendringen
4. Je immuunsysteem raakt in de war.

Deze week:

Par 12.2 Barrières en antistoffen

Ik kan  omschrijven hoe de niet-specifieke afweer (a specifieke afweer) werkt

Ik kan omschrijven hoe antibiotica werken

ziekteverwekkers

 --> par. 2 over niet specifieke / a - specifieke afweer

--> Par. 2   over niet specifieke / a - specifieke afweer

--> Par. 3 de specifieke afweer

a- specifieke afweer & witte bloedcellen

macrofagen (fagocyt) & dendritische cellen --> fagocytose

antibiotica

Antibiotica werken vooral goed als geneesmiddel tegen infectieziektes als de bacterie actief is.

Antibiotica werken niet tegen virussen en dus ook niet tegen griep, corona en virale keelontsteking.

resistentie!

antibiotica 

en hun werking

Waarom moeten we voorzichtig zijn met hoe vaak een antibioticum gebruiken?

1. Wij raken resistent voor het antibioticum
2. Het gebruik van antibiotica is heel duur
3. Het antibioticum verliest zijn werking als je het vaker gebruikt
4. De bacteriën kunnen resistent raken voor het antibioticum

Afweer en BiNaS 84L

a- specifieke afweer

Deze week:

Par 3. De specifieke afweer

Je kan omschrijven hoe de specifieke afweer verloopt.

 Je kan in de BiNaS opzoeken welke cellen betrokken zijn en uit welke stappen de specifieke afweer bestaat.

Betrokken cellen: Tabel 84I

Tabel 84 L: De stappen van de specifieke afweer

www.bioplek.org

afweer

Vaccinatie:

Puzzelopdracht

Doel : Leer BiNaS 84 lezen en te gebruiken om de puzzel over de specifieke afweer op te lossen

 

Plaatje 1 bovenin midden - Plaatje 12 links onderaan en 14 rechts onderaan

Zoek: Macrofaag           antigeenpresenterende cel       T- Helpercel                                       plasmacellen      antistoffen       T-geheugencellen   B-geheugencellen

Examenvraag

Specifiek of a-specifiek?
1 = ........ 3 = .................
2 = ....... 4 = ...............

Begrippen par 3.

Par.4 Bloedgroepen

Ik kan de bloedgroepen en resusfactor benoemen en uitleggen hoe de bloedgroepen ontstaan 

Bloedgroep

Bloedgroep A --> bloedfactor A

Bloedgroep B --> bloedfactor B

Bloedgroep AB --> bloedfactor AB

Bloedgroep 0 --> geen bloedfactoren

Iemand met bloedgroep A maakt 

antistoffen tegen B

Resusfactor

Resusfactor --> 

eiwit op membraan van 

rode bloedcel

Resusnegatief kan je aan 

resuspositief en resusnegatief geven

Resuspositief kan je aan resuspositief geven

Donorbloed

Verkeerde combinatie

geef bloedklontering

O is universele donor

AB is universele 

ontvanger

Bepalen bloedgroep

Met kruisproef is bloedgroep te bepalen

Antistoffen + druppel bloed --> 

klontering

Deze kruisproef toont aan dat 

de persoon bloedgroep A heeft

www.bioplek.org

Resusbaby

Moeder met Rh- Zwanger 

van kind met Rh+

Moeder maakt antistoffen 

tegen Rh+

Menging van bloed bij 

geboorte

Bij tweede kind gevaar! -->

Rh+ antistoffen komen via placenta bij kind

Begrippen par 4:

Par. 5 Als het misgaat

Toepassen van geleerde stof:

ik kan de bouw en werking van virussen omschrijven en hoe kanker, allergische reacties en auto-immuunziekten ontstaan.

Ziek van een virus

HIV virus

HIV infecteert de T-helpercellen. Welke afweer wordt daardoor geremd?

1. De a-specifieke afweer
2. De specifieke afweer
3. beide
4. geen van beide

Allergie

bv. hooikoorts

Hoe komt het dat je allergisch 

bent voor allergenen 

(bijv. stuifmeel)?

Allergenen: antigenen die 

allergische reactie

veroorzaken.

Allergie

Vraag 1:
Wat is de juiste volgorde waarin deze deelprocessen plaatsvinden bij een tweede besmetting? 1 staat op de juiste plaats.

1. 1 - 2- 4- 3
2. 1 - 3 - 4- 2
3. 1 - 4 -3 - 2
4. 1 - 2 - 3 - 4

Wat is de juiste volgorde?

Welk 2 delen van de specifieke afweer zag je niet?

1. de cellulaire afweer met T-cellen en de geheugencellen
2. de humorale afweer met B-cellen en de geheugencellen
3. de macrofagen en de geheugencellen

Begrippen par.5

Geef aan waar je bent met het verwerken van de stof:
Hoofdstuk 11 Par 1, 2, 3, 4 en 5
Hoofdstuk 12 Par 1, 2, 3, 4 en 5
Daarna ga je de examenvragen oefenen van H11, H5 en H6