14.1 Cellen in het zenuwstelsel 5V 2324

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

14.1 Cellen in het zenuwstelsel

Inhoud hoofdstuk

14.1 Cellen in het zenuwstelsel

14.2 Het centrale zenuwstelsel

14.3 Impulsgeleiding (hoe gaan signalen door een zenuwcel) (2 lessen)

14.4 Impulsoverdracht tussen neuronen (2 lessen)

14.5 Autonoom zenuwstelsel (onbewuste deel van het zenuwstelsel)

Leerdoel 14.1

• Je leert uit welke cellen het zenuwstelsel is opgebouwd en hoe een reflex werkt (examen)

Begrippen:

Synaps, neurotransmitter, sensorische neuron, myelineschede, cellen van Schwann, schakelneuronen, motorische neuronen, gemengde zenuwen

succescriteria

• je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: Synaps, neurotransmitter, sensorische neuron, myelineschede, cellen van Schwann, schakelneuronen, motorische neuronen, gemengde zenuwen
• je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
• je kunt de (examen)vragen over dit onderwerp goed (bijna foutloos) maken
• je weet welke binas-tabellen bij het onderwerp horen en informatie uit deze tabellen halen en gebruiken

Cellen in het zenuwstelsel

Neuronen (10%). Een neuron, of zenuwcel,

• is een speciaal soort cel die gespecialiseerd is in het ontvangen, verwerken en doorgeven van informatie

Gliacellen (90%). 

• is een cel die de neuronen ondersteunt in het uitvoeren van hun taak

Neuronen 

Cellichaam: kern en 

celorganellen

Neuronen

Dendriet: uitloper die signalen opvangt van andere neuronen of zintuigcellen en richting het cellichaam stuurt

Neuronen

Axon: uitloper die signalen van het cellichaam doorstuurt naar andere neuronen of een spier/ klier

Neuronen

Myelineschede: isolerende laag rondom uitlopers (dendrieten of axonen)

Neuronen

Synaps: plaats waar neuronen signalen aan elkaar doorgeven

Synaps (14.4)

Neuronen

Neurotransmitter: chemische stof die berichten tussen zenuwcellen doorgeeft

Sensorisch neuron

Schakelneuron

Motorisch neuron

Gliacellen (14.2)

Ondersteunende cellen in het zenuwstelsel:

1. Astrocyten
   
2. Oligodendrocyten
   
3. Microgliacellen
   
4. Ependymcellen
   
5. Cellen van Schwann

1 Astrocyten (14.2)

• Stervormig met lange uitlopers.
• Regelen de uitwisseling van stoffen tussen bloed en hersenen.

• Geven steun aan neuronen.
• Hebben een rol bij herstel na beschadiging.

2 Oligodendrocyten

(14.2)

• Klein, komen verspreid in het CZS voor.
• Vormen de myelineschede rond
• uitlopers in de hersenen en het ruggenmerg.

3 Microgliacellen (14.2)

• Spelen een rol bij de afweer tegen ziekteverwekkers.

4 Ependymcellen (14.2)

• Dekweefselcellen die hersenkamers (gevuld met hersenvloeistof) en het centrale kanaal van het ruggenmerg bedekken.

• Produceren hersenvocht en zijn bedekt met trilharen.

5 Cellen van Schwann

• Vormen de myelineschede om de lange uitlopers van neuronen buiten het CZS, dus in het perifere zenuwstelsel.
  
• Rol bij herstellen van neuronen.

Insnoeringen van Ranvier

In de myelineschede van uitlopers

zitten insnoeringen waar de

zenuwcel niet geïsoleerd is:

insnoeringen van Ranvier.

Zenuwen:

• bundels uitlopers van zenuwcellen

Motorische Zenuw

Sensorische Zenuw

Gemengde Zenuw

Anatomie van een zenuw(cel)

Zenuwcel Ook wel neuron genoemd

Neuron = Zenuw

Bron 3

Examenstof: Reflexboog (14.2 bron9)

Examenstof: Reflexboog (14.2 bron9)

Examenstof: Reflexboog (14.2 bron9)

Huiswerk

• Je werkt deze week aan de opdrachten van 14.1 
• Je maakt een Cornell samenvatting van  14.1