Valentie: zinsontleding

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Zinsdelen

persoonsvorm, onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp

Lesdoel

Je weet hoe je het lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp kan vinden. 

Deze les

Herhaling grammatica

Uitleg lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp

Wat weten we nog?

Pv verandert mee als je de zin in een andere tijd zet.

Pv en ow zijn allebei ev of allebei mv.

Hij loopt naar de bakker.

Hij liep naar de bakker.

Wij lopen naar de bakker.

Wat weten we nog?

Ow is meestal degene die iets doet of is.

Hij bakt een brood.

Jij bent erg boos.

Maria en Janne wassen de auto.

Wat weten we nog?

Wwg zijn alle werkwoorden in de zin.

Hij zou dokter willen zijn.

hoeveel vriendjes	1	2	3
voorbeelden	niezen lopen tenissen	slaan koken schilderen	geven vragen uitleggen

1 vriendje

Iemand niest.

Iemand loopt.

Iemand tennist.

1 vriendje

Iemand niest.

Iemand loopt.

Iemand tennist.

Iemand (plaatst 1)= onderwerp

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg en het onderwerp?

Sjoerd niest vaak op warme dagen.

Jan en Marie lopen graag door het bos.

Vroeger tenniste Jan vaak op maandagen.

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg en het onderwerp?

Sjoerd niest vaak op warme dagen.

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg en het onderwerp?

Sjoerd niest vaak op warme dagen.

werkwoord: niest (infinitief: niezen)

Iemand niest.

pv: niest

wwg: niest

onderwerp: Sjoerd

Jan en Marie lopen graag door het bos.

Vroeger tenniste Jan vaak op maandagen.

2 vriendjes

Iemand slaat iemand.

Iemand kookt iets.

Iemand schildert iets.

Iemand (plaatst 1)= onderwerp

Iemand/iets (plaats 2)=lijdend voorwerp

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg, het onderwerp en het lijdend voorwerp?

 

Gisteren sloeg Marie Pieter hard op zijn neus.

Voor moederdag kookte ik een lekkere soep.

Dit schilderij heb ik zelf geschilderd.

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg, het onderwerp en het lijdend voorwerp?

 

Gisteren sloeg Marie Pieter hard op zijn neus.

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg, het onderwerp en het lijdend voorwerp?

 

Gisteren sloeg Marie Pieter hard op zijn neus.

werkwoord: sloeg (infinitief: slaan)

iemand slaat iemand/iets

pv: sloeg

wwg: sloeg

onderwerp: Marie

lijdend voorwerp: Pieter

3 vriendjes

Iemand geeft iets aan iemand.

Iemand vraagt iets aan iemand.

Iemand legt iets uit aan iemand.

Iemand (plaatst 1)= onderwerp

Iets (plaats 2)= lijdend voorwerp

Aan iemand (plaats 3)= meewerkend voorwerp

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg, het onderwerp en het lijdend voorwerp?

 

Lital gaf Meir een cadeau voor zijn verjaardag.

Hillel vroeg aan Sophie de weg naar de bakker.

Meneer Wintermans legt de klas het meewerkend voorwerp uit.

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg, het onderwerp en het lijdend voorwerp?

 

Lital gaf Meir een cadeau voor zijn verjaardag.

Wat zijn de persoonsvorm, het wwg, het onderwerp en het lijdend voorwerp?

 

Lital gaf Meir een cadeau voor zijn verjaardag.

werkwoord: gaf (infinitief: geven)

Iemand geeft iets aan iemand

persoonsvorm: gaf

wwg: gaf

onderwerp: Lital

lijdend voorwerp: een cadeau

meewerkend voorwerp: Meir

Stappenplan

Vind het belangrijkste werkwoord in de zin.

Ontdek of het werkwoord 1, 2 of 3 zinsdelen heeft dat erbij hoort. 

Je weet nu welke rollen het werkwoord uitdraagt (onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp).

Kijk nu naar de zin en ontdek welke woorden welke rol vervullen.

Volgorde: persoonsvorm en wwg - onderwerp 

- lijdend voorwerp - meewerkend voorwerp

Bij welke optie is de zin goed verdeeld in zinsdelen?

Gisteren hebben we een lief, klein katertje bij het dierenasiel opgehaald. 

1. Gisteren hebben | we |een lief, klein katertje | bij het dierenasiel | opgehaald.
2. Gisteren | hebben | we |een lief, klein katertje bij het dierenasiel | opgehaald.
3. Gisteren | hebben | we een lief, klein katertje | bij het dierenasiel | opgehaald.
4. Gisteren | hebben | we |een lief, klein katertje | bij het dierenasiel | opgehaald.

Welk woord in de zin is de persoonsvorm?
Ik fiets op mijn fiets naar school

1. fiets(1e woordje)
2. fiets (2e woordje)
3. Ik
4. school

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Mijn moeder heeft mijn oma een nieuwe jas gegeven.
mijn oma =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Wie =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Mijn konijn =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

De ober 

heeft 

de jas

aan de klant 

gegeven. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Gisteren

bracht

ze

een goed boek

voor mij

mee.

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Marjan

had

een mooi gedicht

voor haar opa 

geschreven. 

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

Zin:

Het jongetje

gaf

haar

zijn mooiste tekening

op haar verjaardag. 

Maken in duo's

oefenblad

Geen leesboek?

Lezen op nu.nl en onderwerpen opschrijven waarover je leest.