H5.3 Adsorberen en chromatograferen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H5.3 Adsorberen en chromatografie

Planning

• Adsorberen
• Chromatografie 

Adsorptie

Bij adsorptie hechten sommige stoffen zich wel en andere stoffen zich niet aan het oppervlak van een adsorptiemiddel. De scheiding berust op een verschil in aanhechtingsvermogen.

Bijvoorbeeld met het gebruik van actieve kool kunnen afvalstoffen gebonden worden en zo wordt voorkomen dat deze in het milieu terecht komen.

absorptie vs adsorptie

Absorptie is het opnemen van een stof.

Adsorptie is het aanhechten van een stof

Opdrachten

• Opdracht 22 t/m 24 

Chromatografie

Om te testen of een bepaald product zuiver genoeg is, kun je gebruikmaken van de scheidingsmethode chromatografie. Chromatografie werkt op aanhechtingsvermogen, net zoals adsorptie

Er zijn verschillende vormen van chromatografie, zoals papierchromatografie 

Papierchromatografie

• Bij de beginstituatie mogen de stippen de vloeistof niet raken.
• Bij de eindsituatie zijn de zwarte stippen uit ekaar gehaald.
• De blauwe stof is veel beter aan het papier gehecht en dus lager gebleven op het papier.
• De gele stof is veel beter opgelost en dus veel hoger op het papier terecht gekomen.

Rf-waarde

• De Rf = the rate of flow
• Iedere kleurstof heeft een bepaalde waarde waaraan je zo'n kleurstof kunt herkennen.
• De Rf-waarde verschilt per loopvloeistof. 
• Om de Rf waarde te bepalen meet je A (de afgelegde weg van de stof) en B (de totale afgelegde weg )
  

B is de weg tot waar de vloeistof is opgetrokken.

Met Rf = A / B kun je de Rf waarde berekenen

Wat is geen scheidingsmethode?

1. Destilleren
2. Chromatografie
3. Elektrolyse
4. Adsorbtie

Welk proces is hiernaast weergegeven?

1. Extraheren
2. Condenseren
3. Verdampen
4. Destilleren

Hoe scheid je een mengsel van zand en zout?

1. Bezinken, filtreren en indampen
2. Extraheren en filtreren
3. Extraheren, filtreren en indampen
4. Indampen en filtreren

Lucht zuiveren met een afzuigkap is een voorbeeld van

1. filtreren
2. adsorberen
3. absorberen
4. destilleren

Als je een suspensie wilt scheiden, dan moet je

1. extraheren
2. filtreren
3. destilleren
4. adsorberen

Welke scheidingsmethode gebruik je bij een mengsel van opgeloste kleurstof in vloeistof?

1. Destilleren
2. Extraheren
3. Indampen
4. Adsorberen

Waarop is papierchromatografie gebaseerd?

1. Verschil in kookpunt van de componenten
2. Verschil in absorptievermogen van het papier
3. Verschil in de oplosbaarheid van het mengsel in de loopvloeistof
4. Zowel B als C

We willen een mengsel van 2 stoffen A en B scheiden d.m.v. papier chromatografie. Stof A lost beter op in de loopvloeistof dan stof B.
Stof B adsorbeert beter dan stof A. Welke stof komt hoger in het chromatogram ? Leg je antwoord uit.

Opdrachten

Opdracht 25, 27, 28 en 30

Practica

Scheidingsmethodes

1. Begin met proef 1,
2. Tijdens het indampen bij proef 1 begin je met proef 2
3. Heb je even niks te doen, verzin een plan bij proef 3
4. Heb je een plan en proef 1 en 2 af, bespreek het plan met de docent 

Benodigdheden proef 1

• RB (reageerbuis) met zout/zand mengsel
• Lege RB
• Demiwaterfles
• Trechter
• Filter
• Indampschaaltje
• Driepoot, gaasje, brander en lucifers

Benodigdheden proef 2

• RB met oranje oplossing
• Busje norrit en spatel
• Dopje 

Opruimen

1. Reageerbuisjes in rekje naar de wasbak brengen
2. Gooi ze leeg door het zeefje
3. Doe de lege reageerbuizen in het schoonmaakrek met de opening naar je toe
4. Gooi het zeefje leeg in het bakje met norrit
5. Spoel de trechters en indampschaaltjes onder de kraan af
6. Leg de spullen terug waar je ze vandaan hebt