H5.3 Adsorberen en chromatograferen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H5.3 Adsorberen en chromatograferen

deze les

• leerdoelen
• demonstratie
• herhaling
• uitleg 5.4  - adsorptie
•                      - chromatografie
• aan de slag en huiswerk controle 
• leerdoelen behaald?

Na deze les weet je ...

leerdoelen:

...wat adsorberen is en hoe je het toepast

...wat chromatograferen is en hoe je het toepast

Demonstratie destillatie

luister goed

vul in je boekje de vragen bij proef 4

Is een kopje thee een zuivere stof?

1. Ja
2. Nee, hangt van de thee af
3. Nee

Wat voor soort mengsel is koffie?

1. Suspensie
2. Emulsie
3. Oplossing

Welke scheidingsmethode zie je in de afbeelding?

1. Filtreren
2. Indampen
3. Destilleren
4. Extraheren

Welke scheidingsmethode heb je nodig om van theeblaadjes thee te maken?

1. Filtreren
2. Extraheren
3. Bezinken
4. Destilleren

Door het verschil in welke stofeigenschap kun je een mengsel scheiden met bezinken?

1. Deeltjesgrootte
2. Dichtheid
3. Kookpunt
4. Oplosbaarheid

Adsorptie

Bij adsorptie hechten sommige stoffen zich wel en andere stoffen zich niet aan het oppervlak van een adsorptiemiddel. De scheiding berust op een verschil in aanhechtingsvermogen.

Bijvoorbeeld met het gebruik van actieve kool kunnen afvalstoffen gebonden worden en zo wordt voorkomen dat deze in het milieu terecht komen.

Waar wordt adsorptie gebruikt

Adsorptie

• Actieve kool is een speciale vorm van koolstof. 
• Groot oppervlak door scheuren en poriën 
• Vasthechten stoffen in scheuren en poriën

Adsorptie en Absorptie

LET OP!

• Er is een verschil tussen adsorptie en absorptie. Bij adsorptie hechten de

moleculen zich aan de buitenkant van het adsorptiemateriaal. 

• Bij absorptie dringen de moleculen het materiaal binnen.

• Keukenpapier absorbeert dus water 
• terwijl Norit kleurstoffen in water kan adsorberen.

Chromatografie

Om te testen of een bepaald product zuiver genoeg is, kun je gebruikmaken van de scheidingsmethode chromatografie. 

Er zijn verschillende vormen van chromatografie, zoals papierchromatografie, gaschromatografie en dunnelaagchromatografie

De scheiding berust op verschil in oplosbaarheid en aanhechtingsvermogen

Papierchromatografie

• Breng beetje mengsel aan onderop papier
• Zet papier rechtop in loopvloeistof
• Loopvloeistof 'loopt' door papier omhoog en neemt sommige stoffen uit mengsel mee omhoog
• mobiele fase = vloeistof
• stationaire fase = papier

Papierchromatografie

Rf-waarde

Om Rf-waarde te berekenen zijn de afstand van de stof nodig (A) en de afstand van de vloeistof (B)

1. Afstand tussen beginpunt en midden van vlek (A) 
2. Afstand tussen beginpunt en eindpunt loopvloeistof (B) 

De Rf-waarde is A : B.

extra uitleg:

 §5.2 vraag 6 en.....

zelfstandig aan de slag:

Doorlezen §5.3

Maken:

      * §5.3 =>  22 t/m 30

Kijk na met een andere kleur pen zodat je weet wat er mis ging.

• Huiswerk controle 5.2

Je kunt nu:

• Uitleggen hoe adsorptie met actieve kool werkt;

 • Uitleggen wat chromatografie is

• De scheiding met behulp van papierchromatografie beschrijven;

• Toepassingen van adsorptie en chromatografie toelichten.

Welke scheidingsmethode gebruik je bij een mengsel van opgeloste kleurstof in vloeistof?

1. Destilleren
2. Extraheren
3. Indampen
4. Adsorberen

Waarop is papierchromatografie gebaseerd?

1. Verschil in kookpunt van de componenten
2. Verschil in aanhechtingsvermogen van het papier
3. Verschil in de oplosbaarheid van het mengsel in de loopvloeistof
4. Zowel B als C

Lucht zuiveren met een afzuigkap is een voorbeeld van

1. filtreren
2. adsorberen
3. absorberen
4. destilleren