Samenvatting stevigheid en beweging

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Herhalingles

Een korte herhalingsles over het hele hoofdstuk .

Je moet  SOM goed in de gaten  houden, binnenkort wordt er een toets ingepland. 

Deze toets maken we via LessonUp...

Samenvatting stevigheid en beweging 

Thema 7 Basisstof 1 -6

Basisstof 1 - Het skelet van de mens

Jij loopt, fietst, springt en doet nog veel meer. Terwijl je lichaam zorgt voor stevige botten zodat jij dit allemaal kan doen!

^{wat hoort bij wat?}

Het Hoofd

De romp

De ledematen 

Schedelbeenderen

Bovenkaak

Onderkaak

Wervelkolom

Borstkas

Schoudergordel

Bekkengordel

Arm

Been

Wat valt onder de schoudergordel?

1. Schouderbladen en heupbeenderen
2. Borstwervels, ribben en sleutelbeenderen
3. Schouderbladen en sleutelbeenderen
4. Borstbeen en schouderbeenderen

Basistof 1

Het hoofd - Schedelbeenderen, bovenkaak, onderkaak

De Romp - Wervelkolom: halswervels, borstwervels, lendenwervels, heiligbeen, staartbeen
Borstkas: borstwervels, ribben, borstbeen

Schoudergordel: schouderbladen, sleutelbeenderen

Bekkengordel: heupbeenderen

De ledematen - Arm: opperarmbeen, ellepijp, spaakbeen, handwortelbeentjes, middenhandsbeentjes, vingerkootjes

Been - dijbeen, knieschijf, scheenbeen, kuitbeen, voetwortelbeentjes middenvoetsbeentjes, teenkootjes

Skelet

Wanneer jij je echt verveelt, maak dan een printscreen en begin op Paint de puzzel!

Pijpbeenderen en platte beenderen

Pijpbeenderen: langwerpige beenderen (komen vooral in de ledematen voor). Dijbeenderen en kuitbeenderen

Plattebeenderen komen voor in de schedel en in de romp.

Dus

Bijvoorbeeld schedelbeenderen, schouderbladen en ribben

alleen rood beenmerg aanwezig in platte beenderen

rood beenmerg en geel beenmerg(opslagvet) in de pijpbeenderen.

Vorm en functie
Het dier loopt op zijn hielbeen, middenvoetsbeentjes en teenkootjes

1. Teenganger
2. Zoolganger
3. Hoefganger

Basisstof 1 - kraakbeenweefsle en beenweefsel

Kraakbeenweefsel is stevig, maar toch buigzaam. Bijvoorbeeld in je neus of in je oorschelpen.

Tussencelstof en kraakbeencel zorgen samen voor het kraakbeenweefsel.

Beenweefsel zorgt voor stevigheid in het skelet, dankzij de kalkzouten en de lijmstof (bij elkaar noemen we dit tussencelstof) is een bot stevig en breek je het niet zomaar. 

Samenstelling van de beenderen in het leven

Baby's: bestaan voornamelijk uit kraakbeenweefsel

Kinderen: de beenderen bestaan uit beenweefsel met veel lijmstof en weinig kalkzouten

Bejaarden: de beenderen bestaan uit beenweefsel met weinig lijmstof en veel kalkzouten

Wat zijn de functies van het skelet?

Basistof 3 - beenverbingen

Welke vier manieren zijn beenderen met elkaar verbonden?

- Vergroeid: twee of meer beenderen zijn vergroeid, geen beweging mogelijk.

- Door een naad: de schedelbeenderen, geen beweging mogelijk.

- Door kraakbeen: de ribben, het borstbeen en de wervels. Hierbij is een beetje beweging mogelijk.

- Door een gewricht: dit zij de vingerkootjes bijvoorbeeld, gelukkig veel beweging mogelijk!

Welke gewrichten zijn dit?

A                      B                     C

Bouw van een gewricht

Gewrichtskogel kan bewegen in de gewrichtkom.

Beide gewrichten zijn bedekt met een kraakbeenlaagje -> zo kunnen de botten soepel bewegen.

De gewrichtskapsel houd de twee gewrichten bij elkaar en geeft aan de binnenkant gewrichtsmeer af.

Gewrichtsmeer kan gezien worden als een soort van smeervet wat zorgt voor nog soepelere bewegingen! 

Kapselbanden zitten om het gewricht heen, zij helpen mee het gewricht op de plaats te houden.

Bouw van een gewricht

1. Gewrichtskogel en kom
2. Gewrichtskapsel
3. Gewrichtssmeer
4. Kapselbanden
5. Kraakbeenlaagje

Rolgewricht

Twee botten rollen over elkaar heen

kogelgewricht

Kogelgewricht

scharniergewricht

Scharniergewricht

Het gewricht in de schouder is een kogelgewricht, de bewegingen zijn in verschillende richtingen mogelijk.

Het gewricht tussen het spaakbeen en de ellepijp is een rolgewricht, het rolgewricht draait het  ene bot in de lengteas om het andere bot.

Het gewricht tussen 2 vingerkootjes is een scharniergewricht, de beweging kan je alleen heen en terug maken.

Had je het goed?

A                      B                     C

Basistof 4 - spieren

Bekijk deze video aandachtig! Bekijk vanaf minuut 1:00

 Basistof 5 - Houding en beweging

Tussenwervelschijven zijn schijfjes kraakbeen die zich bevinden tussen de wervels in het wervelkolom. Hierdoor is de rug een beetje beweeglijk!

                                       De dubbele-S-vorm wordt in stand                               gehouden door de rugspieren.

Lichaamshouding

Door een verkeerde lichaamshouding kan de verwelkolom scheef gaan staan. Wanneer jij je spieren niet goed of te veel achter elkaar gebruikt kunnen je spieren overbelast raken.

Een goede zithouding zorgt voor minder klachten in de rugspieren.

Basisstof 6 Blessures

Kijk deze video waar de grote lijnen worden uitgelegd van blessures.

Voetbal knie

Een blessure die veel voorkomt bij de sportvoetbal. Het is een veel voorkomende blessure. In gewrichten zit kraakbeen. 

In het kniegewricht zit een stukje kraakbeen dat meniscus heet. Als het lichaam draait terwijl het onderbeen blijft staan, kan de meniscus, kniebanden of de kruisbanden scheuren/beschadigen. 

KLIK voor het laatste deel, een kneuzing...

Blz. 98

een kneuzing...

Iedereen heeft het wel is gehad een blauwe plek, dit is een kneuzing waarbij het weefsel beschadigd, maar verder niets gebroken of gescheurd is. Denk maar aan een stoot, een stomp of een trap...maar die delen jullie natuurlijk nooit uit;)

Blz. 99

Einde 

Wil je extra oefenen dan kan dat via :

www.biologiepagina.nl