Thema 6 Transport 4BK

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 6 Transport

Bloedplasma

- 91% water

- Vervoert voedingsstoffen, afvalstoffen, hormonen, enzymen, antistoffen. + GENEESMIDDELEN

Rode bloedcellen

- gemaakt in het beenmerg van grote botten.

- vervoeren zuurstof en CO2 !

- hemoglobine = eiwit dat O2 en CO2 vervoert.

Witte bloedcellen

- geen vaste vorm, makkelijk bewegen

-  maken ziekteverwekkers onschadelijk door:

         - ze op te eten/ insluiten

         - antistoffen aanmaken

- etter= dode wite bloedcellen en gedode bacterien.

Bloedplaatjes

- delen van cellen

- bloedstolling!

- bloedplaatjes worden kleverig en vormen een propje.

- fibrinedraden stoppen de bloedcellen --> korstje

Kleine bloedsomloop

Grote bloedsomloop

3 typen bloedvaten

3 Typen bloedvaten

Slagaders

Bloed stroomt weg van het hart

bloed stroomt naar organen toe

bloed is zuurstofrijk (behalve de longslagader)

wanden zijn dik en elastisch

veel kracht --> bloeddruk is hoog

Liggen diep in het lichaam.

Polsslagader

Aders

Bloed stroomt van de organen weg

Bloed stroomt terug naar het hart.

Bloed is zuurstofarm (behalve de longader)
Bloeddruk in de aders is laag; je voelt geen hartslag

Wanden van aders zijn dunner dan de wanden van slagaders

(Ader)kleppen

Laten het bloed in één richting stromen

Zodat het niet door de zwaartekracht terugstroomt naar de organen

Haarvaten

• de kleinste bloedvaten zijn haarvaten
• ze hebben een hele dunne wand (veel dunner dan aders)
• bloed en vocht (met zuurstof en voedingsstoffen kunnen door de wand heen.
• het vocht gaat naar de cellen van je lichaam (organen)
• Haarvaten brengen zuurstof naar de organen, en zorgen dat afvalstoffen weer afgevoerd worden.
• https://www.youtube.com/watch?v=mSR22ZRBBQU

Haarvaten

Wel 5 tot 10 x dunner dan een haar!

Door de dunnen wand kunnen makkelijk stoffen zoals zuurstof, CO2, voedingsstoffen worden doorgelaten.

Dubbele bloedsomloop

Het bloed gaat tweemaal door het hart in twee verschillende bloedsomlopen.

De kleine bloedsomloop en de grote bloedsomloop.

kleine bloedsomloop

grote bloedsomloop

De bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop:

- Kleine bloedsomloop >> Longen

- Grote bloedsomloop >> Lichaam

Poortader

Boezem, Kamer, kleppen

Kransslagaders

Halvemaanvormige kleppen

Volgende dia's alleen voor Kader

Hoe komen stoffen bij je cellen?

Stap 1:

Bloedplasma wordt weefselvloeistof.

(Bloedplasma buiten een haarvat noem je weefselvloeistof).

Stap 2:

Opname van stoffen uit de weefselvloeistof.

Hoe komt weefselvloeistof terug in je bloed?

Het weefselvloeistof komt op 2 manieren terug in de bloedsomloop.

Manier 1:

Via de haarvaten. 

Manier 2: 

Via de lymfevaten. Weefselvloeistof in een lymfevat noem je lymfe.

Lymfe= witte bloedcellen + opgeloste stoffen

Wat doet je lymfevatenstelsel?

• Lymfevaten zijn te vergelijken met de aders van je bloedvatenstelsel.

• In lymfevaten zitten ook kleppen.

• Door de kleppen kan lymfe maar één kant op stromen.

Wat doet je lymfevatenstelsel

• Afvoer van vocht met afvalstoffen.

• Afweer tegen ziekteverwekkers.