H5.3 Adsorberen en chromatograferen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H5.3 Adsorberen en chromatograferen

Na deze les weet je ...

...wat adsorberen is en hoe je het toepast

...wat chromatograferen is en hoe je het toepast

Eerst een aantal herhalingsvragen over scheidingsmethodes tot nu toe

Is een kopje thee een zuivere stof?

1. Ja
2. Nee, hangt van de thee af
3. Nee

Wanneer is iets een zuivere stof?

1. Als er 1 soort atoom in voorkomt
2. Als er 1 soort molecuul in voorkomt
3. Als 1 soort molecuul is opgelost in water

Wat voor soort mengsel is koffie?

1. Suspensie
2. Emulsie
3. Oplossing

Welke scheidingsmethode zie je in de afbeelding?

1. Filtreren
2. Indampen
3. Destilleren
4. Extraheren

Welke scheidingsmethode heb je nodig om van theeblaadjes thee te maken?

1. Filtreren
2. Extraheren
3. Bezinken
4. Destilleren

Door het verschil in welke stofeigenschap kun je een mengsel scheiden met bezinken?

1. Deeltjesgrootte
2. Dichtheid
3. Kookpunt
4. Oplosbaarheid

Adsorptie

Bij adsorptie hechten sommige stoffen zich wel en andere stoffen zich niet aan het oppervlak van een adsorptiemiddel. De scheiding berust op een verschil in aanhechtingsvermogen.

Bijvoorbeeld met het gebruik van actieve kool kunnen afvalstoffen gebonden worden en zo wordt voorkomen dat deze in het milieu terecht komen.

Adsorptie

• Actieve kool is een speciale vorm van koolstof. 
• Groot oppervlak door scheuren en poriën 
• Vasthechten stoffen in scheuren en poriën

Waar wordt adsorptie gebruikt

0

Adsorptie en Absorptie

LET OP!

• Er is een verschil tussen adsorptie en absorptie. Bij adsorptie hechten de

moleculen zich aan de buitenkant van het adsorptiemateriaal. 

• Bij absorptie dringen de moleculen het materiaal binnen. 
• 
  
• Keukenpapier absorbeert dus water 
• terwijl Norit kleurstoffen in water kan adsorberen.

Chromatografie

Om te testen of een bepaald product zuiver genoeg is, kun je gebruikmaken van de scheidingsmethode chromatografie. 

Er zijn verschillende vormen van

chromatografie, zoals papierchromatografie en gaschromatografie.

De scheiding berust op verschil in oplosbaarheid en aanhechtingsvermogen

Papierchromatografie

• Breng beetje mengsel aan onderop papier
• Zet papier rechtop in loopvloeistof
• Loopvloeistof 'loopt' door papier omhoog en neemt sommige stoffen uit mengsel mee omhoog
• mobiele fase = vloeistof
• stationaire fase = papier

Papierchromatografie

Rf-waarde

• Stof herkennen adhv Rf-waarde
• Iedere stof eigen Rf-waarde bij dezelfde temperatuur, stationaire fase en loopvloeistof
• Om Rf-waarde te berekenen zijn de afstand van de stof nodig (A) en de afstand van de vloeistof (B)

Rf-waarde

1. Afstand tussen beginpunt en midden van vlek (A) 
2. Afstand tussen beginpunt en eindpunt loopvloeistof (B) 
3. De Rf-waarde is A : B.

Gaschromatografie

Lange holle buis (kolom )waar gas doorheen stroomt

Mobiele fase : gas

Stationaire fase : binnenkant buis

Gaschromatografie

• Het te onderzoeken mengsel wordt ingespoten en stroomt mee met mobiele fase
• Sommige stoffen blijven plakken aan de wand en gaan daardoor langzamer

Retentietijd: tijd die een stof

nodig heeft om door de 

kolom te komen

Je kunt nu:

• Uitleggen hoe adsorptie met actieve kool werkt;

• Uitleggen wat wordt verstaan onder de mobiele en de stationaire fase;

• De scheiding met behulp van papierchromatografie beschrijven;

• Toepassingen van adsorptie en chromatografie toelichten.