12.2 Vetten

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 5

12.2 Vetten - BINAS 67G

Hoe wordt een vet of olie gemaakt?

1. glycerol + 3 vetzuren
2. glycerol + 3 H2O
3. glycerol + 1 vetzuur
4. glycerol + 3 alcoholen

Uit welke 2 stoffen
is deze tri-ester
gemaakt?

1. glycerol en palmitinezuur
2. glycerol en stearinezuur
3. glycerol en oliezuur
4. glycerol en linolzuur

Welke vetzuren zijn in dit vet veresterd?

1. 2x oliezuur 1x palmitinezuur
2. 2x stearinezuur 1x palmitinezuur
3. 2x palmitinezuur 1x oliezuur
4. 2x palmitinezuur 1x stearinezuur

hoeveel vetzuren
zijn onverzadigd
in deze tri-ester?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 0

Hoeveel dubbele bindingen
zijn aanwezig in deze tri-ester?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Functie van vetten

• Energiebron en reserve opslag voor energie.
• Opbouw van de celmembraan (bestaat uit fosfolipiden: vetzuurstaarten + kop van fosfaten) --> transport van stoffen de cel in en uit
• Isoleren en beschermen van organen.
• Bouwsteen voor hormonen.

Bouw van vetten

• Glycerol + 3 vetzuren --> vet 
• Vet wordt ook wel triglyceride genoemd.
• In een vet zijn esterbindingen aanwezig.
• Zie Binas tabel 67G

Verzadigde en onverzadigde vetten

• Verzadigd vetzuur = alleen enkele C-C bindingen aanwezig.
• Onverzadigd (enkelvoudig of meervoudig) vetzuur (olie) = meerdere dubbele C=C bindingen aanwezig.
  

• Verzadigde vetten zijn vast bij kamertemperatuur, onverzadigde vetten (olie) zijn vloeibaar bij kamertemperatuur.
• Waarom??

• door dubbele bindingen -> kleine molecuulmassa -> zwakkere Vanderwaalsbindingen en dus lager kook- en smeltpunt 

Verzadigde en onverzadigde vetten

• Verzadigde vetten zijn slecht voor de gezondheid -> celmembraan wordt minder flexibel.
• Links verzadigd vet, rechts onverzadigd vet.

Vetharden

Proces waarbij de dubbele C=C bindingen in een vetzuur worden verwijderd 
HOE?

• additie met waterstof
  
  

Onverzadigd vet -> verzadigd vet.

Om houdbaarheid te verhogen.

Vet afbreken = HYDROLYSE

Vet in lichaam

• vetten in voedsel naar vet- en levercellen
• als energiebuffer of omgezet in vetzuren en glycerol (hydrolyse)
• vetzuren en glycerol naar plek waar energie nodig is
• verbranding
  
  
• vetzuren die lichaam niet zelf kan maken = essentiële vetzuren (onverzadigde vetzuren!) 

Aan de slag!

m: 9 t/m 14

12.1: 1, 2(h niet), 3, 5, 8